"Kaos Yaratan ‘Akademik’ Yazılar" Hakkında Zorunlu Bir Açıklama

4 Mart 2015 tarihinde Zazakî.Net sitesinde Roşan Lezgîn imzasıyla Kaos Yaratan 'Akademik' Yazılar başlıklı bir yazı yayınlandı. Sözkonusu yazıda Vate dergisinin 43. sayısında çıkan Ehmedê Xasî û Mewlidê Nebî başlıklı yazıma yönelik yöntem ve içerik olarak katılmadığım eleştiri ve tespitler yer almaktadır. Bazı nedenlerden dolayı geç kalınmış olunsa da yine de kısa olarak buna cevap verme gereğini duyuyorom.

Vate  dergisinin 40. sayısında çıkan “Mewlid û Edebîyatî Kirdkî de Cayê Mewlidî” ile Roşan Lezgîn’in eleştirdiği “Ehmedê Xasî û Mewlidê Nebî” başlıklı yazılar Zazaca dini edebiyat üzerine yazdığım ve devam eden yazı serisinin ilk iki bölümünü oluşturuyor. “Ehmedê Xasî û Mewlidê Nebî” başlıklı yazı iki bölüm olarak tasarlanmıştır.

Elbette her insanın eleştiri yapma hakkı vardır. Ve eleştiri, ifade özgürlüğünün ayrılmaz bir parçasıdır. Bilimsel ve akademik çalışmaların, edebi ve kültürel faaliyetlerin de temel ve vazgeçilmez ilkelerinden biri ifade ve eleştiri özgürlüğüdür. Ancak eleştirinin sorumlu, düzeyli, yapıcı ve geliştirici olması gerekiyor. Bununla birlikte eleştiri özgürlüğü doğru yerde ve doğru zamanda kullanılmalıdır.

Örneğin, bir yazıyı doğru bir temelde eleştirebilmek için her şeyden önce sözkonusu yazıyı bütünlüklü bir çerçevede değerlendirmek gerekiyor. Bu anlamda normal olarak Roşan Lezgîn’in en azından yazının ikinci bölümünün çıkmasını beklemesi ve yazıyı toplu bir şekilde eleştirmesi gerekiyordu. Ayrıca, yazımın konuyla alakası olmayan çok sayıda başka yazı ve kişilerle birarada eleştirilmesini anlayış ve yöntem olarak doğru bulmuyorum.

Yazıda ”Hêvî-Kovara Çandîya Giştî”nin “Hêvî-Kovara Çandîya Kurdî“, “1863” tarihinin “1963” ve “1982” tarihinin de “1986” olduğu doğrudur. Roşan Lezgîn’in benim bu ”yüzyıllık yanlışlığı“mı ve ”vahim hatalar”ımı görmüş olması olumludur ve bu vesileyle teşekürlerimi sunuyorum.

Ancak yine de bunların sehven yapılan maddi yanlışlıklar olduğunu söylemem gerekir. Örneğin, Vate’nin 40. sayısında çıkan ”Mewlid û Edebîyatî Kirdkî de Cayê Mewlidî” başlıklı yazımda “Hêvî-Kovara Çandîya Kurdî“ değil, doğrusu olan ”Hêvî-Kovara Çandîya Giştî”dir. Dergiyi mizanpaja göndermeden önce ayrı bir dosya şeklinde yazılan dipnotlarda ”Hêvî-Kovara Çandîya Giştî” bir şekilde otomatik komanda ile “Hêvî-Kovara Çandîya Kurdî“ olmuştur. Yine, aynı yerde ”1982” tarihi hem ”1982” hem de ”1986” olarak iki farklı şekilde yazılmıştır. Okuyucunun bunların sehven yapılan maddi hatalar olduğunun farkına varmaması mümkün değil. Kaldıki Roşan Lezgîn’den önce bazı arkadaşlar üsulüne uygun bir yolla zaten beni haberdar etmişlerdi.  

Yukarda belirttiğim sehven yapılan maddi hatalar dışında Roşan Lezgîn’in yazımla ilgili eleştirilerinin haklı ve maddi bir dayanağı yoktur. Nitekim Roşan Lezgîn’in kendisi de, ”Kaos Yaratan ‘Akademik’ Yazılar” başlıklı yazısının yayınlanması ardından gelen görüş, öneri ve eleştirileri gözönüne aldığını söyleyerek, bana ve bazı arkadaşlara; aslında Mehmed Selîm Uzun’un Vate dergisinin 43. sayısında yayınlanan Ehmedê Xasî û Mewlidê Nebî başlıkı yazısının tamamı yayınlanmadan ve diğer bazı yazılarla birlikte eleştirilmesinin yanlış bazı anlamalara yolaçabileceğini ve yazının maksadını aşan kimi ifadeler içerdiğini beyan etmiştir. Burada, Roşan Lezgîn’in bu tavrını medeni bir tavır olarak gördüğümü, dolayısiyle bu kısa açıklama ile yetinmek istediğimi belirtmek isterim.

Roşan Lezgîn’in eleştiri yöntemini ve kullandığı üslubu gözden geçirmesi gerekiyor bence. Zira durumdan vazife çıkararak “kaotik” bir ortam yaratmamak gerektiğine inanıyorum. Daha işin başındayız, daha çok şey araştırılıp günyüzüne çıkarılacak. Ehmedê Xasî ve diğerleri üzerine daha çok eser yayınlacak. Daha çok yanlışlıklarımızı görüp düzeltmek zorunda kalacağız. Bundan ne “kaos” olur ne de “kıyamet” kopar. Fakat, biraz daha sorumlu, biraz daha sabırlı, biraz daha mütevazi ve biraz daha yapıcı olmak zorundayız!   (m.uzun08@gmail.com)