Arîsto Îbo

Embaz Îbo merdimêndo pale bi. Malbata ci dewlemendîye ra para xo nêgirotbî. Îbo welatperwerêndo aktîf bi. O, bi sedemo ki endamandê rêxistinda şardê kurdî rê ardimkarî kerdbî amebi tepîştiş û dekewtbi hepisxanedê Semsûrî.

Embaz Îboyî tever a emeleyîye kerdbî. Ge-ge înşatan de, ge-ge Adena de hêgayandê pemeyî de ser-emeleyî kerdbî. Qandê coy bî ke ey waştê hepisxane de zî sermîyanîye bikero. La şoreşgeran rê, cayên ke şorişgerî tede biciwîyê de, sermîyanîye winî asan nîya. Embaz Îboyî na juye fehm kerdbî tepîya şew û roje xo dabî wendene.

Şîyêne kitabxane de kamcîn kitabo ki perê ci vêşî yê, kamcîn kitab gird o, girotê xo dest. Muhtewaya kitabî hende muhîm nêbî. Hema gird bîyayê, tede qalê Marks û Lenînî bikerdayê, bes bi.

Embaz Îboyî bi a babeta tarîxê felsefeyî, tarîxê merdimîye, tarîxê Roma, Osmanî û Bîzansan heme wendbî. Êdî heqdê heme çî de fikrêndê embaz Îboyî estbî. Perwerdeyo pêroyî de, wexto ki embaz Îboyî dest pê kerdê vatê, her kesî hazirîya goşdarî kerdenênda dergûdila kerdê. Qandê na jewere bî ke nameyê ey “Arîsto Îbo” neyabî pa.

Rojên ma fina roniştbî. Perwerdeyê ma tarîxê Kurdîstanî ser o bî. Babeta ma a ju bî ki kamcîn dagîrkerî Kurdîstan de çi polîtîka ramitbî. Dora Arîsto Îboyî bî. Ey dest kerd pê, tarîxê merdimîye de çi desthelatdarîye, çi şaristanîye ki eşnawitbî heme rêz kerdî, pêro ardî dekerdî Kurdîstan. Asûr, elam, hûrî, mîtanî, kasîdî, helenî, Îskender, Napolyon, Arîsto, berberî, bedewî, Hz. Mehemed, Îsa, Mûsa, Marks, Lenîn ûsn.

Nîyetê Îboyî û vindertene çinê bi. Embazên dest hewa da û va “Embazênê. Nika no embaz nê nameyan wina rêz keno la mi fehm nêkerd. No embaz keno ke şorbaya Kurdîstanî virazo. Kes veranêda, heme dekerdî lêndê dagîrkerdendê Kurdîstanî mîyan. Ma rê ca nêverda.”

Îbo hêrs bi û vat “Embazî tarîx ra çîyê fehm nêkerdo, ez se kera?”

Arîsto Îboyî ray û rêçê bîyayenda sermîyanîye têvdayê la bi ser nêkewtê.

Rojên ma şibî zîyaretîya girewtîyan. Cinîya embaz Îboyî amebî zîyaretdê ci. Embaz Îbo bê hemdê xo zirçayê û vatê “Kes hendayê mi ne tarîx ra ne felsefe ra ne ray û rêbazda sermîyanîye ra fehm keno. Mi tever ra bi seyan a êrxatî berdê Adena, Manîsa. La ez se kena tîya de mi nêkenê sermîyan. Mi na ju rind fehm kerda ki çî rê ê sermîyanîye nêdanê mi dest.” Embazê ci ra pers kerd vat, “Qandê çiçî yo Îbo? Ma embazî tim to ra hes kenê. Se bi?” Îboyî vat “Ê mi ra hes kenê la qandê ke pereyê mi kemî yenê, ê mi nêkenê sermîyan.” Hermeta ci vat, “Wîîî Îbo, ma embazan mîyan de çîyo wina zî esto?” Îboyî vat “Ti fek ci ra veradi. Eke ti şîya keye, mangaya bore biroşe û mi rê peran birişe ki ez biba sermîyan, zewbî mi heme çî ceribna ez nêbîya sermîyan.”

Hermeta Îboyî ecêb mendbî. Hebê vinderde, nefesêndo xorî ant û vat “Îboo Îbo! To hewna no xuyê xo, xo ser ra nêeşto? Homa rehma xo dekero to pîze. Ju mangaya ma ya, pê qirika ma bena hîy, ez aye zî qandê sermîyaneyda to biroşa? Ez do na vatena to embazan ra vaja ha!”