Artuklu Üniversitesinden Bir Kürtçe Kitap Daha

Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü “Sanikanê Mamekîye ra" (Mamekiye Masallarından) adlı Kürtçenin Kırmancca (Zazaca) lehçesinde değerli bir folklor derlemesi kitabı yayımladı. Böylece bu, aynı kurum tarafından yayımlanan beşinci Kürtçe kitap olmuş oluyor.

Bilindiği gibi Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü, geçen yıl 694 sayfadan oluşan Zazaca Edebiyatından Örnekler (Edebîyatê Kirmanckî ra Nimûneyî) ve 448 sayfadan oluşan Kürtçe Dilbilgisi (Kurmancî Lehçesi) adlı iki temel kitabın yanı sıra, seçmeli dil dersleri için ise MEB tarafından yayımlanan Kürtçenin her iki lehçesinde iki kısımdan oluşan KURDÎ 5 Kurmancî ve KURDÎ 5 Zazakî ders kitabını ve geçenlerde yine 1168 sayfadan oluşan ve Kürtçenin Kırmancca (Zazaca), Kurmancca, Soranca ve Goranca lehçelerinden 20 bin civarında bitki adının yanı sıra Türkçe ve Latince karşılıklarının yer aldığı “Kürtçe Bitki Adları Sözlüğü”nü (Ferhenga Navên Nebatan a Kurdî) de yayımlamıştı.

“Sanikanê Mamekîye ra" (Mamekiye Masallarından) kitabında, Dersim bölgesinin merkezi olan Mamekiye (Tunceli) civarından derlenmiş 26 adet orijinal halk masalı yer almaktadır. Kitapta yer alan eserler, Artuklu Üniversitesi Kürt Dili ve Kültürü Bölümü’nde yüksek lisans yapan ve Türkiye’de ilk Kürtçe yüksek lisans tezi kabul edilen Nadire Güntaş Aldatmaz tarafından tez konusu çerçevesinde yaptığı saha çalışmasında derlenmişler.

Derlenen eserler, Mamekiye ağzında orijinal olarak kaydedilmiş ve yazıya dökülmüşler. Böylece Mamekiye Kırmanccası’nın orijinal fonetiği de kaydedilmiş olmaktadır. Kitapta yer alan eserleri derleyen Nadire Güntaş Aldatmaz, kitaba yazdığı önsözde şöyle diyor: “… memlekete her gittiğimde yaşlılarımızı dinledim, anlattıklarını kaydettim ve evde sakladım. Artuklu Üniversitesi’nde Kürt Dili ve Kültürü Bölümü açılınca ve bu bölüm tarafından ilk olarak Zazaca diyalektiyle bir kitap yayımlanınca, cesaretlendim ve derlediğim materyalleri redakte etmesi için dilimizin emektarı Sayın Roşan Lezgîn’e verdim. Bu kitapta yer alan materyalin tümü orijinaldir, Mamekiye’de nasıl konuşuluyorlarsa aynen öyledirler. Bundan dolayı diğer Kırmanclar için anlaşılması zor olabilir. Ama Sayın Roşan Lezgîn hem imla açısından tashih etti hem de diğer Kırmancların (Dersim dışı) anlaması için her sayfanın altında kimi sözcüklerin anlamını ekledi.”

Kitabı redakte eden ve yayına hazırlayan Roşan Lezgîn, arka kapakta yaptığı değerlendirme yazısında şöyle diyor: “Folklor, her millet için çok önemlidir. Çünkü folklorda bir milletin edebiyatı, sanatı ve kültürü vardır. Ama Kürtler için, özellikle biz Kırmanclar (Zazalar) için folklor sadece folklor değildir, aynı zamanda dilin asil ve has kaynağıdır.”

Nadîre Güntaş Aldatmaz, “Sanikanê Mamekîye ra" (Mamekiye Masallarından) Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Yayınları, Mardin 2013, 116 sayfa