Beyanatê Netîceyî yê Sempozyumê Mîyanneteweyî yê Bedîuzeman Seîdê Kurdî

Seke yeno zanayene kovara Nûbiharî rojanê 22-23.05.2010 de Dîyarbekir de Seîdê Kurdî ser o yew sempozyum viraşt. Ma beyannameyê netîceyî yê sempozyumî ke hetê organîzekerdoxanê sempozyumî ra seba rayaumûmî amade bîyo cêr ra pêşkêş kenê.  

Beyanatê Netîceyî yê Sempozyumê Mîyanneteweyî yê Bedîuzeman Seîdê Kurdî

Seba ke rayîrê rastî yê tehlîlkerdiş û fehmkerdişî vejîyê meydan, bi sernameyê “Pancasserrîya Wefatê Ey de Sempozyumê Mîyanneteweyî yê Bedîuzeman Seîdê Kurdî” rojanê 22-23 gulane 2010 de hetê kovar û Weşanxaneyê Nûbiharî ke 1992 ra nat warê ziwan, edebîyat û kulturî de weşane kenê, Dîyarbekir de bi beşdarîyêka zêdîye sempozyumêk virazîya. Sere de unîversîteyanê cîya-cîyayan yê Tirkîya zî tede, unîversîteyanê welatanê sey Lubnan, Hollanda, Îran, Kurdîstanê Başûrî, Îngilîstan û Awusturya ra çewres ra vêşêr cigêrayox û akademîsyenan teblîxî pêşkêş kerdîy.

Celseyanê sempozyumî de, fikrê Bedîuzemanî yê derheqê cemat, sîyaset, ekonomî, perwerde, zanist û cinîyan ser o, bitaybetî wecheyê cîya-cîya yê îslamî munaqeşe bîy. Hewna, celseyan de babetê sey hereketêkê tecdîdî rîsaleyê nurî û nûrperwerîye, meseleya kurdan, nasname û azadî, sîyaset û cemat, îlmê îslamîyîye û rîsaleyê nûrî û edebîyat munaqeşe bîy. Nê celseyan de babetanê sey dorûverê Bedîuzemanî de tayê meseleyê munaqeşeyinî, persê têreyra ciwîyayîşê cemat û miletanê îslaman, fehmê metodê dewete û cîhadî, ewnîyayîşê eyê medenîyetanê rojawanî ra, helwêsta eya vera azadîya sîyasî de, muhebetê Hz. Alî û ehlê beytî ser o, persa eqalîyetan, persa cinîyan, mîyanê projeyanê modernkerdişê perwerdeyî yê Osmanîyan û komara Tirkîya de cayê Medreseyê Zehra, perspektîfê Bedîuzemanî ra muhîmîya ziwanê dayîke, ziwan û edebîyatê kurdkî, manzûmeyê ke hetê şaîranê ehlê medresa yê kurdan ra Bedîuzemanî ser o nusîyayê de teblîxî pêşkêş bîy.

Sempozyumê Mîyanneteweyî yê Bedîuzeman Seîdê Kurdî de Netîceyê Cêrinî Tesbît Bîy:

• Bedîuzeman yew şexsîyeto tarîxî yo ke bi fikr û mucadeleyê xo mohrê xo dayo seserra ke tede ciwîyayo ro, coka pancas serrî badê mergê ey ra zî tesîrê ey dewam keno, hem bi cuya xo hem zî bi fikrê xo fehmkerdişê dînê îslamî de ey yew ekol awan kerdo.
• Goreyê tesbîtanê Bedîuzemanî ra vejîyayo meyndan ke mîyanê yew projeya yewîyîye de eke her qewm bîyayîşê xoyê kulturî û sîyasî bipawo û xo îfade bikero, meselaya kurdan çare bena. Seba ke bi hawayêkê musbetî ewnîyayo fikrê adem-î merkezîyetîye ra û fikrê “Cemahîrê Mutefîqayê Îslamî” destek kerdo, coka tekîd bi ke ganî teşekulê sîyasîyê muşterekî çarçewaya yewîyîyêka konfederale de virazîyê.
• Ame tekîd kerdene ke manaya îstîbdadî de her tewir îdareyo otorîter û zîhnîyet vernîya averşîyayîşê cematan de emel ê, goreyê nê fikrî ra, hewceyî bi îdareyêko sîyasîyo parlamenterîst û azadîperwer ke rîayetê huqûq û qanûnî keno esto.
• Bedîuzemanî meseleyanê xorînan yê îlmî yê medreseyê kurdan û alimê înan ke demeyêko derg preferîyê cîhanê îslamî de ameyê verdayene reyde bi hawayêko pêt eleqedar bîyo. Ameyo dîyayene ke bi şîroveyanê xoyê xususîyan, bi hawayêko umûmî tebeqeya aliman û bitaybetî medreseyê kurdan seba ke xo goreyê edetanê sehîhan yê zanistîyanê îslamî û zanistîyanê pozîtîfan ra seserra newîye rê amede bikerê û aver biberê, rayîrî nawitê û pêşnîyazî kerdê.   
• Sempozyum resayo nê netîceyî ke ganî azadîya fikrî bêro geş kerdene û bi taybetî meseleyê sey meselaya armenîyan û eqalîyetanê bînan de zemînêkê beşdarbîyayox û pêkerdoxî ser o bêro vindertene.
• Ame tekîd kerdene ke hetê kelam û tefsîrî ra analîzkerdişê rîsaleyê nûrî de ganî metodolojîyêko taybet bêro gurenayene û bitaybetî zî hetê mana ra ganî analîz bibo. Sewbîna zî, tekîd bi ke sey tefsîrê şuhûdî yan zî îctîmaî zî bale anceno. 
• Berevajîya fehmê tehrîfbîyayeyî de, lazim o ke Seîdo verên û Seîdo newe têreyra bigêrîyê dest û Bedîuzeman bi hawayêko tendurist tehlîl bibo.
• Ameyo tekîd kerdene ke ganî tu fikr, grûbe, cemaet, rêxistine, organîzasyon, milet yan zî dewlete estbîyena xo çinbîyene û zerarê ê bînî ser o nêdo roniştene.
• Seba ke ziwanê rîsaleyanê nûrî tirkî bi, coka şaro kurd û alimê kurdan demeyêko derg nêşay nê eseran ra dereceyêka berze de îstîfade bikerê. Bi amancê caardişê nê îhtîyacî tercumeyê kurdkî yê rîsaleyê nûrî ke hetê kovara Nûbiharî ra parçe bi parçe weşanîyayê, fonksîyonêko muhîm dîyo. La ame îfade kerdene ke no bes nîyo û ame waştene ke ganî heme kulîyatê rîsaleyanê nûrî têreyra tercumeyê kurdkî bibê. Seba nê karî zî ganî yew heyete bêro ronayene û na heyete tavilî dest bi xebate bikero.
• Sempozyumî tekîd kerd ke, sere de miletê kurdan, lazim o ke her miletî rê heq bêro naskerdene ke ziwan û edbîyatê xo aver bero û ziwanê xoyê dayîke de perwerde bivîno.
• Seba cigêrayîş û analîzê ke Bedîuzemanî ser o benê, ganî bunyeya unîversîteyan de qismî abibê û nê cigêrayîş û analîzî neqlê sewîyeyêka akademîke bibe.

Heyeta Organîzekerdoxanê Sempozyumî