Ca

Hepisxane.

Zereyê yew oda de ma des merdimî. Merdimî verê dêsê dergî de di qatan ra hîrê ranzayan sere û qine şanaya yewbînan. Hemverê ci de ancî di qatan ra di ranzayî, dolabê kincan û ber. Cayê ma teng o tabî.

O ke mi va “ca!”

Kirmanckî (zazakî) û kirdaskî (kurmanckî) de xeylê manayê na çekuye estê. Ez di teneyan nusena:

1) Mekan

2) Cile

Kirdaskî de vanê “cih” la embazê ma yê ke ziwanê xo kirdaskî yo, hema-hema pêro vanê “cî”. Cîyê min, cîyê te…

Zimistanî rojî kilmek ê. Rew ra berê hewşî (havalandırma) yeno girewtene. Beno ke roje de ma 16 saetan ra zîyadêrî zere de yê. Yê ma êdî esto çin o, “ca”yê ma yo. Mîyanê qiseyanê ma de xeylê “ca” esto! Ya, xeylê ca “ca”.

Ca-ca kirmanckî bikewo vernî zî zereyê oda de zîyadêrî kirdaskî qisey beno.

Letîf newe tepişîyayo. Dewanê Qisleyî ra yo. Zêde qisey nêkeno. Qet kirdaskî mezano zî timûtim goşê xo dorûverî ser o yo. Çimê xo fekê embazan ra manenê. Ge-ge yeno binê goşê mi de vit-vit keno.

Mi va, “Ti teba ziwanê hevalan ra fehm kena?” Va, “Nê, ez fam nêkon, zonê xo zaf degîşik o!” Mi va, “Ziwanê xo cîya yo.” “Ya, zê zonê ma nîyo, degîşik o. Zonê to kî degîşik bîyo.” Va û ancî a çekuya tirkî girewte fekê xo.

Kitabê Deniz Gunduzî yê hîkayan “Hîkayeyê Koyê Bîngolî” de hîkaya “Dara Sosyalîzmî” de Ap Heyder esto. Eynî sey ey kirmanckî û tirkî keno têmîyan ra. Bi kirmanckî dest bi qisa keno, bi tirkî qedêneno. Bi tirkî dest pêkeno, bi kirmanckî qedêneno. Wina rehet mabênê her di ziwanan de şono yeno, ti vana qey yew ziwan qisey keno. Keso ke kirmanckî û tirkî mezano, bincaran nêvejeno ke di ziwanan keno têmîyan ra! Mi ci ra pers kerd ke qey wina zaf tirkî keno qiseyanê xo ver ra.

Va, “Zonê ma nîya ro, ma dewe de nîya qesê kenîme.”

Çend rojî yo, seke pîjik kuwenê pira, Letîf cayê xo de qerqilîyêno û çimê xo rîyê mi ra manenê. Bala xo dano qiseyanê embazan ser, ancî çiman çarneno bi mi ser. Xo nêgirewt, ame kewt binê goşê mi, va, “Nê çayê nîya qesê kenê?” Seba embazanê zereyê oda vano. Mi va, “Qey se qisey kenê?” Va, “Pêsewe-peroz cîyê xo ser o qesê kenê. Qet ar û şerm nêkenê, cîyê mi ha cîyê mi!...(*)”*

_________

(*) Tayê mintiqayanê Dêrsimî de “gî” ra vanê “cî”.

* No nuşte, “Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 22, 01-15 sibate, Dîyarbekir, 2012, r. 7“ de weşanîyayo.