Destdergîya Nasnameyê Miletê Kurdî Ser o

Destpêkê awanbîyayîşê komara Tirkîya ra hetanî ewro karbidestê dewlete vera nasnameyê miletê kurdî de polîtîkayê şaşî û nerewayî tetbîq kerdî. Tirkîyaya kemalîste bi tu hawayî xo nêdayêne verê qebulkerdiş û naskerdişê miletê kurdî, ewro zî karbidestê muhafezekar û îslamî yê dewlete rêça hukmatanê xo ra verî ser o eynî xeletîyanê sîyasî de yê. Ma vînenê, eke înkarê miletê kurdî pere nêkero, na rey dest erzenê qulpa fitneyî û wazenê mîyanê miletê ma de dibendî virazê.

1925 de badê ke zafaneyê kurdanê zazayan birayanê xo yê bînan reyde serkêşîya Şêx Seîdî de seba heqanê xo yê dînî û mîlî sere wedart, dewlete zî dest bi propagandayanê cîyayîya zazayan û kurmancan kerd û waşt yewbîyayîşê miletê kurdî bişikno. O dem ra nat, bê ke na îdîaya xo rê delîlêkê tarîxî peyda bikero, misêwa nê fitneyî vera kurdan sey wasitayêkê şerî bi kar ana.

Tewr peynî de wezîrê perwerdeyî Çewlîg de kitabê dersa weçinîta yê kurdkî ke hetê mamostayanê beşkê kurdkî yê Unîversîteya Mêrdînî ra amebi amadekerdiş, va nêbeno ke kurmancî û zazakî binê nameyê kurdî de bêrê wendiş û pisporanê Unîversîteya Mêrdînî rayîrêko şaş dayo ma ver. Bi no hawa hukmato muhafezekar yê îslamî nîşan da ke bingeyê polîtîkaya Tirkîyaya kemalîste ser o meşîyeno û tu qîymet nêdano erjanê miletê kurdî.

Bîyayîşê lehçeyanê cîya-cîyayan neke tena kurdkî de zafê ziwanan de rastîyêka eşkera ya. Dewleta Tirkîya digel ke bî hezar serrî Asyaya Mîyanêne ra koç kerdo û mîyanê înan de zaf cîyayîyê ziwanî û edetî peyda bîyê zî tirkê Tirkîya, tirkmanan, azerîyan, qirgizan, qazaxan, uzbekan, qipçaxan sey miletêk û ziwanê înan zî yew ziwan qebul kena. Vera naye de, digel ke kurdê kurmancî û kurdê zazayî têmîyan de ciwîyenê, heme hawayê cuya înan sey yewbînan a, mezlum û mexdurê eynî polîtîkayanê dewlete yê, û mîyanê înan de ferqê lehçeyî ra teber tu cîyayîyêka bîne çin a, înan sey di miletan û ziwanê înan zî sey di ziwanan dana zanayîş.

Kurdbîyayîşê zazayan neke tena çimeyanê kurdan de, heme çimeyanê îslamî û tirkî de zî rastîyêka eşkera ya. Eke wezîr mamostayanê Unîversîteya Mêrdînî ra bawer nêkeno, wa goşdarîya Ewlîya Çelebîyê Usmanî û Zîya Gökalpê teorîsyenê Mistefa Kemalî bikero.

Bi nê munasebetî ma sey Komela Nûbiharî veng danê heme birayanê xo yê zazayan ke vera nê heqaret û bêrûmetkerdişî de bêveng memanîn û medîn rêçê kesanê menfîetperestan ser ke bikarardişê zazayan ra teber tu amacêkê înan çin o.

Ancî ma veng danê hukmatî zî, wa fek nê polîtîkayanê şaşan ra verado û derheqê beyanatê wezîrê perwerdeyî de rayê xo eşkera bikero. Êdî ganî dewlete fek tarîfkerdiş û cêrakerdişê miletê kurdî ra verado û hurmet nîşanê zaftewirîya miletê ma bido.

NAVENDA KOMELEYA NÛBIHARÊ

www.komanubihar.org