DUAYA ETTEHÎYATE

* * *

“Ettehîyatû, elmubarekatû, esselewatû, etteyîbatû lîllahî, esselamû eleyke eyyûhennebîyyû we rehmetullahî we berekatûhû. Esselamû eleyna we ela îbadîllahîs-salîhîne. Eşhedû en laîlahe îllellah we eşhedû enne Muhemmeden resûlullahî.”

* * *

Selam û bereket û nimaj û pakîye, pêro Homayî rê bê. Selamê Homayî û rehmet û bereketê ey zî to ser o bê, ey Nebî. Selam ma ser o bo û îbadanê Homayî ê salihan zî ser o bo. Ez şahidîye dana ke bê Homayî tu îlahêk çin o. Ancîna ez şahidîye dana ke Muhemmed resûlê Homayî yo.

* * *

Kelîmeya “Ettehîyyate” eslê xo de manaya selamdayîşî de ya. Nimaj de wazenî yew ten bo yan cemat bo, wendişê Ettehîyate rukn o. Wexto ke însan nimaj de ronişeno ena dua waneno. Seba ke Ettehîyate bêro wendiş, roniştiş rukn o. Nimajê ke di rekaetan ra vêşêr ê, tede di roniştişî estê. Erebkî de roniştişo verên ra “el-qe’detul ula”, o diyin ra “el-qe’detul axir” vajîyeno.

Ena dua de “teşehhud” zî esto; manaya “teşehhudî” şahidîye dayîş o. Seba ke peynîya Ettehîyate de “Kelîmeyê Şehadetî” esta coka vanê “teşehhud”.

Pêxember (s.e.w) şewa Mîracî şîyo Homayî het û yewbînan de tekellum kerdo. Homayî ra îlm û agahî girewtê.

Homayî het qedr û qîymetê Hz. Muhemmedî (s.e.w)  zaf esto. Serr û nêm Hîcretî ra ver, vîst û hewtê aşma recebî, wextê nimajê eşa, tarîyê şewe de, Homa tealayî O wesênayo huzurê xwe.

Resûlullah wexto ke şîyo huzurê Homayî, selam dayo, vato “Ettehîyatû, elmubarekatû, esselewatû, etteyîbatû lîllahî.” Îbadeto ke bi ziwan, bi qelb, bi beden û bi mal beno pêro lîllahî Homa tealayî rê bo. Homa tealayî zî vato “Esselamû eleyke eyyûhennebîyyû we rehmetullahî we berekatûhû.” Resûlulahî ancîna vato “Esselamû eleyna we ela îbadîllahîs-salîhîne.”

Cebraîl (e.s) beno şahidê enê tekellumî. Hema ca de O zî kelîmeyê şehadetî ano û vano: “Eşhedû en-laîlahe îllellah we eşhedû enne Muhemmeden resûlullahî.”

Naye ra dima kelîmeyê şehadetî bîya şertê yewin yê îslamîyetî.

Resûlullahî duaya Ettehîyate eshaban û hevalanê xwu rê tewsîye kerdêne. Eynî zey Fatiha bi merdiman dayne ezberkerdiş.

Ebdullah Îbnî Mes’ûd (r.e), yew eshabeyo zaf alim o, vano “Pêxemberê ma (s.e.w) ena dua bi heme kesan dayne ezberkerdiş.”

Sereyê ena dua de çar kelîmeyî estê:

1.Ettehîyatu: Seke ma va, bi manaya selamdayîşî ya. Hem zî bi manaya îbadetê ke bi ziwan, bi qelb, bi beden û bi mal yeno kerdiş de ya. Wexto ke merdim Homa tealayî û resûlê ey ano xwu vîr, însanan rê dua keno, qalanê rindan û weşan vano. Enaye ra zî “ttehîyat” vajîyeno. Hem zî wexto ke muslumanî şinê zereyê camî, nimacê “tehiyyetul-mescîd” kenê, ney ra vanê selamê camî.

2.Mubarekat: Manaya zafbîyayîş, zêdîyayîşî de yanî manaya bereketê îmanî, emelî, emrî, mal û milkê merdimî de ya.

3.Selewat: Ena kelîma manaya îbadeto ke bi beden beno de yanî nimaj û manaya hetkarîye de ya.

4.Teyyîbat: Manaya îbadetê malî de ya, se zekat, qurban, fitre û sedeqe de.

Bi emrê Homa tealayî û rayîrê Ey de, qey riza, memnûnîyet û heskerdişê Ey, çi îbadeto ke ma bi ziwan, bi qelb, bi beden û bi mal kenê, pêro qey rizaya Ey ê.

Îbadet çi yo? Nimaj, roje, hec û zekat o. Sewbîna zî wendişê Quranî û çîyo ke Homayî emr kerdo, qey rizaya Ey ma bi ca biyarin û çîyo ke heram kerdo, ma xo ci ra dûrî bidin. Nê heme îbadet ê.

* * *

“Selamê Homayî, rehmet û bereketê ey zî to ser o bo, Ey Nebî.” Yanî Selamdayîşê Homayî, pêxemberî ser o zaf muhîm o. Pêxember ma rê mîsal o, pêxember ma rê rêber o, hedîsê Ey rayîrê ma roşn kenê. Ey rayîro raşt nawuto ma. Rayîro en raşt îslamîyet o. Bi qelbo safî ma selewatan pêxemberî ser o wanenê. Însan wexto ke yew hevalê xwu, dostê xwu yan nasêkê xwu vîneno tebesum keno, selam dano û heskerdişê zereyê xwu nawneno ey. Homa tealayî ra dima en heskerdeyê ma pêxember o. Loma tim û tim, şew û roj, weşî û nêweşî de, ma selewatan ey ser o wanenê.

“Selam ma ser o bo û qûlanê Homayî yê salihînan zî ser o bo.” Selam huzur o, aştî ya, waştişê rehme yo. Ma verî xwu rê selam wazenê, wexto ke ma dua kenê zî ma verî xwu rê dua kenê. Dima zî may û pîyê xwu rê û temamê umeta Muhemmedî rê ma dua kenê.

Qûlo salih kam o? Merdimo baş o. Encax ewta de peymê ma başî û xirabîye gorebê emrê Homayî û sunnetê Resûlullahî yo. Merdimo salih, o kes o ke emrê Homa tealayî û sunnetê Resûlullahî bi ca biyaro, salihîn zî, baş zî o kes o.

“Ez şahidî dana ke bê Homayî tu îlah çinîk o. Ancîna ez şahidî dana ke Muhemmed Resûlê Ey o.” Ma Homa tealayî nêvînenê zî ancîna ma şahidî danê ke O yewo tek o, bê Ey tu îlah çinîk o. Ma şahid ê ke heskerdeyê Homa tealayî Muhemmed Mustefa (s.e.w) hetê Homayî ra ameyo erşawitiş. Ma bi “kelîmeyê şehadetî” bi ruhê xwu bi qelbê xwu îman ardo.

* * *

Ya Rebbî, ziwano ke to dayo, qelbo ke to dayo, bedeno ke to dayo, mal û milko ke to dayo, pêro rayîrê to de, ti senî hawa emir bikî emrê to de amade yê. Eke to îmkan nêdayne ma nêbîyne wayîrê çîyêk. Bi rehm û keremê to ma benê wayîrê heme çî. Amîn!