EZ Û HEVALÊ MIN Ê FACEBOOKÎ - II

Badê ke mi xwu rê Facebook de yew hesab akerd, ez vana qey par bi, rojêk mi rê mesaj ame. Mi akerd. Tena yew çeku ya: Kokim

Tena yew çeku! Hende. Sewbîna tu çîyêk çin o.

Hela hela! Gelo çi mana de vato? Hezar çî ame mi vîr…

Mesaj yew cinî ra amebi. Ez ewnîyaya fotografê aye yê profîlî ra. Wulay ciwan û rindek a. Yew verçimikê tîjî verê çiman de, rîyê aye kîşte ser dekewto kadraj. Akrtîstane, hunerane asena.

Ez aye nêşinasnena. Ez xwu rê fikirîyaya. Ena çekuya "kokim" sey mesaj yena çi mana gelo, aye bi çi nîyetî, bi kamcîn amancî şirawito? Wazena mi ra vajo ti kokim ê? Êy de ez kokim bî yan nêbî, aye rê çi! Qale erzena mi? Ez çi zana!…

Ez raşt vajî, bi mi weş nîno nika ra mi ra vajê "kokim." Ez qebûl nêkena. Ez hema kokim nîya ke.

Dayişê Homayî yo, ez qet zî xwu pê qure nêkena. Emrê xwu gore ez dades serrî hîna ciwan asena. Ez ha meydan de, her kes mi vîneno. Hema sere de, vêreyê mi çin o, paştîya mi kuz nîya. Porê mi nêrijîyayo. Posteyê rîyê mi nêçermiqîyayo, çiqrî rîyê mi de çin ê.

Ez vajî se êdî? Îmkanan gore ez ewnîyena xwu ra zî. Ez çi zûrî bikerî, ez xwu bi hîris serreyan zî nêdana. Her hetan ra ez xwu ra bawer a, şukir qewetê mi ca de yo.

Tutanê mi hemîne, gama ke mekteb wendêne, wexto ke ez şiyêne mekteb; mektebo verên de, lîse de, unîversîte de, gama ke ez şiyêne mekteb ke persê înan bikerî, malimî vatê "Abin geldi, seni soruyor." Eke tutan vatêne "Bu benim babam!" maliman bawer nêkerdêne. Vatêne "Ayol böyle genç baba mı olur?"

Ez nika ena xanima aktrîstîka xeybane ra ra vajî se, ez çi cewab bidî? Eno "kokim" yeno çi mana? Mi nat kerd wet kerd, mi des rey cewab nuşt des rey esterit. Peynî de mi wina cewab da:

"kokim, -e: yaşlı, ihtiyar"

Epey wext ser de şi, cewab ame. Zaf kilmek bi: "Hımm."

Hende. "Hımm."

Rojanê badê pey, zaf rey, bi eno hawa, mesajê ke tek yew çekuye ra îbaret ê, pêdima ameyî. Çiqas ameyî, mi zî bi eynî qayde manaya înan a tirkî nuşte û apey şirawitî. La badê a reya verêne, êdî a çekuya înterjeksîyonîke "hımm" zî nêameye. Yanî ciwanike êdî ez "himm"ê xwu ra zî mehrum kerda yan zî tenezul nêkerd cewab bido mi. Ez çi zana?

Ena têkilîya ma ya entîqa û ecêbe gelêk wext winî dewam kerde.

Çiyo ke mi fam kerd, keyneke kirdkî ra heskena, edebîyatê kirdkî ra kitaban wanena. La gama ke wanena, kitaban de tayê çekuyî estê, fam nêkena. Mi rê şirawena. Ez zî ha cewab dana. Bi eno qayde manaya çekuyan musena.

A halê xwu ra memnun a. Xwu rê yew ferheng dîyo. La nêvana eno merdimo ke hetê wetî de yo, o senî fam keno. Xanima delale qet empatî kena gelo? Ez nêzana.

Rojêk mi rîyê xwu kerd qalind, ci rê winî mesaj nuşt: "Merheba, to rê zehmet nêbo, eke mumkin o, ti eşkena keremê xwu ra bineyke xwu bidê şinasnayiş; ti kam a, çi kar kena, kamca manena?..."

Zehmet kerd, lutif û îhsan kerd, keremê xwu ra, ez nêşikita, cewab da. La tek yew çeku: "malim".

Mi zî xwu zere de va "Hımm!"

Enê ser o, mi dima persê bînî tek tek persayî: "Ti kotî ra ya?"

Cewabê xwu ancî zaf erey ame la tek yew çeku bî: "…."

Epey wext badê pey, mi ancî persa ke kotî manena. Zaf erey cewab ame: Amed.

Rojêk mi rê yew hîkayeya ke newe nuşta şirawite. Û va, "Ez wazena ti derheqê hîkayeya mi de fikrê xwu vajê."

Mi hîkaye wende. Mi ewnîya ke ez bi nuştiş nêeşkena mîyan ra vejî, mi va "Eke ez to dawet bikerî ti yena ma yew werd biwer? Ez do derheqê hîkaye de fikrê xwu zî vajî…" Cewab yewrey kilmek bi; tek yew herfe: "E."

Mi numreyê telefonê xwu da, aye zî yê xwu da.

Keyfê mi ame. Mi randewû da, adresê restorantî da.

A roje, a saete ameye.

Ez des deqayî verê cû şiya verê restorantî.

Ez teber ra vinderta vinderta vinderta…

Aşma adarî ya. Serd o. Va yeno. Zincîya mi, goşê mi sey çakindêle bîyî sûr.

Mi ewnîya ke nêasena, cewab zî nêdana, ez şiya qatê serî yê restorantî, verê camî de ronişta, mi temaşeyê rayirî kerd. Kamcîn keynaya teke uca ro vîyarena, ez vana belkî a bo. Belkî mi des rey telefon kerd, ez vana "Xocam, çi to ra daye yo, pantolonê kotî ha to payanî de?" Huyena. Vana "Ez yena, ez yena." La nîna. Ge cewab dana ge nêdana. Ge gêna meşgul, dima a telefon kena. 

Tam saet û nîm winî vîyart. Ez saet û nîm paweyê aye menda. Kramp kewt mîdeyê mi. Tansîyonê mi wurişt. Mi xwu rê va, ez werd biwazî, bizuqimnî û biteqizî şî. Lazim nîyo bawo! Eno çi bela bi mi xwu rê ard?

Axir telefon kerd, va "Ti kotî yê? Ez ha restoran de." Mi va "Bê qatê corî."

Vejîya ameye. Xanimêka ciwana rindeke bî. Ma piya sparîş da, ma bêveng, winî şerminik nanê xwu werd, binê çimî de ma yewbînî kontrol kerd, dima ma çaya xwu zî şimite.

Ma suhbet kerd. Raşta ci, mi va, aye goşdarî kerd. Belî bi ke her tewir qulik pacika enê derdorê nuştoxîya kirmanckî (zazakî) ra xeberdar a. Mîyan ra yew persa provokatîfe erzena orte, ez zî vana û vana û vana…

Dima mi ra va "Ti zaf qisey kenê!"

Persê aye, cewabê aye yew çeku yan di çekuyî bî. Va "Ma keye de qisey nêkenê. Ez xwu rê badê pey musaya, ez nika baş nêzana." Raşt vatêne. Kirdkîya aye zeîfe bî.

Va "Mi to ra ra heskerd." Ma restoran ra vejîyayî, peyara ra acêr bîyî. Seke mi va, wesar o, hewa serdin o. Ma hem suhbet kenê hem şinê. Mi hew ke dî ma ameyê nizdîyê keyeyê ma. Mi a dawet kerde ke ma keye de yew qehwe bişimin. Ma şî dîyar. Xanime ma rê qehwe viraşt. Keynayî keye de bî. Jîyanî bineyke kelebutî kerdî. Ma xoş-bêş kerd. Xatir waşt şî.

Dima aye zî ez dawet kerda. Ma werdê xwu werd. Ma xwu rê Diyarbekir ra geyrayî. Ma hem suhbet kenê hem geyrenê. Va "Par yew nuşteyê mi Newepel de weşanîyabi." Ez şaş menda. Mi va "Mevaje heww! Key? Kamcîn nuşte yo?" Nameyê nuşteyî va. Ame mi vîr. Mi va "Eyla qey to dewam nêkerd?" Bi halêko gerizîyaye mi ra va "Mi nuşte to rê rişt, to nuşte raşt kerd, mi rê tepîya rişt. La to vatbi: 'Eke to yew nuşte mi rê şawit, êdî meşawe sewbîna ca. Eke to sewbîna ca rê şawit, êdî mi rê meşawe!'" Û xwu xemgîn kerd, bîye melule, va "Êdî mi zî nênuşt!" Yanî sûc kerd mi mil. Eke mi winî nêvatêne, beno ke aye binuştêne, dewam bikerdêne.

Xemgînîya aye, zerrîşikitîya aye sey yew zinarî eme nîşt serê zerrîya mi.

Qey Homayî, qey pêxamberî!

Zerrîya enê kirdanê ma vera qalanê mi de çiqas nazik û nazenîn a, çiqas tenik û xirpok a, çiqas lez qerifîyena, şikîyena? Wey qeda bigino qalanê mi ro!

Vera mi de, tenya vera mi de, zerrîya kirdanê ma manena şûşeyê lamba. Ez xwu rê bikuxî, ez vajî "uhû" zerrîya înan vana "çiring" şikîyena, bena xizûz-xizûz, bena wesle-wesle, bena parçe-parçe...

Ê bi postalanê xwu şewe û roj pay geyrenê zerrîya mi ser, ez nêvana "ay" zî. La gama ke ez xwu rê bipişkî, ca de zerrîya înan şikîyena. Eşkenê bi serran mi dir kîne bikerê…

Ma tam Qesra Cemîlpaşayî ra vejîyaybî, ma kuçeyanê teng û labîrentinan ro vîyartêne. Kuçeyo teng yewrey mi ser o ame pê, ez nêeşkaya nefes bigêrî. Derdê şarî qer, yê mi qerbelk o! Yê mi, roja ke ez ameya dinya, Homayî tu şans nêdayo mi. Tu çareyê mi çin o. Gereka ez biancî.

Ya Rebî, to hende barê mi giran kerd, qet nêbo sebr û deyax bide, hêz bide, quwet û qudret bide mi ke ez bieşkî xwuver bidî. Oy Rebî! Ez to ra vajî se nika?

Êdî lingê mi nêgirewtî ez rayir şirî. Ez tîk vinderta. A zî vinderte. Ma orteyê kuçeyî de sey heykelî mendî.

Ez nêzana senî ziwan kewt mi fek, mi va "Eyla enê de çi esto, Nefel xocam?" Va "Sert bi!" Mi va "Heyran, qurban. Sertî yan nermî ra wetêr, eno yew prensîb o. Eke to sey nuştoxe yew nuşte nuşt. Ti azad a, ti kamî rê şirawena, keyfê to yo. La tenya yew weşanî rê bişawe. Eke ti wazena, yewna ca rê, yewna nuşte bişawe. Mi xwu rê kerdo prensîb, ez vana, eynî nuşteyî hem mi rê hem sewbîna ca rê meşawên. Hende! Enê de sertî yan nermî çin a."

Dima, mi yew îzehet da, mi va "Ma ferz bikin, to eynî nuşte hem mi rê hem yewna kovare rê şawit. Redakteyê min û yê înan pênêgêno. Eynî nuşte bi di hawayî biweşanîyo, raşt nîyo! Meşte-bêro, yew ser o bixebitîyo, sey çime nîşan bido, teşqele vejîyeno. Û şo bê, xwura wendoxê ma eynî yê."

Xanima rindeka zerrtenika narîna nazenîne sereyê xwu berd ard, bi yew çeku cewab da, va: "Sert bi!" Lahewle we laquwete!...

Vatişê mi tehl o. Ez se bikerî? Ez nêzana sewbîna qisey bikerî ke.

Mi ewnîya, têlê sinirê mi ancîyenê, vengê mi bedilîyeno, xanime zî zaf narîn û nazenîn a, mi vileyê xwu kerd çewt û gama xwu aver eşte.

Ma kuçeyanê tengekan ra vejîyayî, Çarşîya Melîk Ehmedî ro, bêveng, sey heridanan acor ameyî.

Ez vana, belkî ena xanime enê nuşteyê mi biwano, coka ez do behsê yewna serebutê xwu bikerî.

Wexto ke ma Newepel vet, o wext yew roportajo ke mi Zazakî.Net de weşanabi, mi girewt, di qisman de tede weşana. Reya verêne bî ke yew rojname kirdkî vejîyayêne. Zazakî.Net zî yê ma bi. La tayê merezdarê ke kar û îşê înan senî çîyan rê qulpe bivînê û pê yarî û tinaz bikerî, va "Weyla elî wey! Nuşteyê ke înternet de vejîyayê, şima bi înan rojname veto." Hetêk ra zî va "NewYork Times o ha!" Enê ser o mi va, nuşteyê ke înternet de bivejîyê, yan sewbîna ca de biweşanîyê, ma Newepel de nêweşanê û ma qoz nêdanê destê mixanetan. Heta peynî, belkî yew-di îstîsnayî bîyê, la ma tim girêdayeyê enê prensîbê xwu mendî.

Rojêk camêrdêk seba Newepelî bi e-mail yew nuşte şirawit. Corê nuşteyî de zî bi tirkî yew mesaj nuşto, vano "Zazacaya katkı olsun diye yazdım." Ez vajî se? Mêrik bi xwu zaza yo. La zehmet kerdo, çend rêzikê çewtvîrî ciz-viz kerdê ke o bi xwu zî nêzano vano se, mi rê şirawitê. Ser  de zî minet keno, vano "Katkım olsun diye." Homa ci ra razî bo, eke "katkı" nêkerdêne ma xwu rê se kerdêne! Ez nêvana şima vajên?

Mi ewnîya nuşte ra, wazenê bawer bikerê wazenê mekerê, nuşte hende berbat nuşto ke fam nêbeno. Domanîya xwu ra yew mesela ya, elelusûl naya pêra, nuşta û şirawita. Keyeyê ey awan bo. Ha damare pê girewta, sey "katkı" nuşta şirawita. Eke zazakî bo, ez qîymet dana her hawa nuşteyî. Ez ser o xebitîyaya. Rojêk yan di rojan de mi raşt kerd.

Êyê ke zanê xwura zanê, enê karê raştkerdişî de, mi kamca raşt kerdo; yanî kamcîn herfe, kamcîn nuqta yan vîrgul, kamcîn çeku yan cumle raşt kerda, ez bi dîqet weçînena, bi rengo sûr îşaret kena. Dima ez çend rey wanena ke hela cayêk de yew xeletî menda yan nê.

Eno kar karêko zaf zaf zaf zehmet o. Ez zafê nuştoxan ra çend qatî kede dana nuşteyê înan. Badê ke ez emîn bena, nuşte edilîyayo, ez sey dosya nuştoxî rê apey şirawena. Ez yew not zî îlawe kena, vana: "Ez to tebrîk kena ke to bi ziwanê xwu nuşto. Mi nuşteyê to raşt kerd. Seba ke ti şeklo raştkerde bivînê, ez ha to rê şirawena. Keremê  xwu ra şeklo ke to nuşto û şeklo ke mi raşt kerdo, herf bi herfe bide têver, baş muqayese bike, xeletîyanê xwu bivînê. Eke to waşt reyna yew nuşte binusê, înşalah ti do hîna raşt binusê. Selam û hurmet."

Mi bi eno qayde nuşteyê ê camêrdî zî ci rê şirawit. La hema nîm saete ser de nêşî, mi ewnîya ke ha keyepelê DersimInfo de weşanîyayo. Wehheeewû! Hende sur'et? Pehheee!...

Ez mat menda. Fekê mi akerde mend. Mi komputurê xwu de dosya akerde, nuşte muqayese kerd. Motamot eynî yo; nuşteyo ke mi raşt kerdo, o yo. Eno senî bi hewwwû? Dewqa mi şî…

Hevalê ke o wext ewnîyayêne qismê kirmanckî yê DersimInfoyî ra, yew lajeko şîrin, hurmetkar, efendî û maqul o. Diyalogê ma esto. Ez ci ra hes kena, o zî mi rê zaf hurmetkar o. Her çî ra ver lajekêko nîyetpak, medenî yo.

Mi ci rê mesaj şawit, mi va: "Ez qurban bena. Eno nuşteyo ke nika to weşana, hewteyêk ra ver seba Newepelî mi rê amebi. Ez ser o xebitîyaya, mi raşt kerd, seba ke şeklo raştkerde bivîno, mi nuştoxî rê apey şirawit. La winî aseno ke ey girewto to rê şirawito."

Lajekî zaf bi hurmet cewab da va "Keko, ez nêzana ke!" Raşt vano, senî bizano? Axir tavilî nuşte keyepel ra vet. Mi ci ra va "Birayo delalî, tîya ra pey, eke nuşteyê winî pank, redaktekerde, bêqisûr bêrê verê destê to, ti bizane ke mesela ena ya."

Tabî ez hem zaf hêrs biya hem xemgîm biya hem zaf dejaya.

Ez kewta dima, mi telefonê ey peyda kerd. Mi telefon kerd. Yew malimo teqawutbîyaye yo. Bi serran malimîya tirkî kerda, dima teqawut biyo. Yew bajarê qeraxê deryayî de nişeno ro. Komputurê ci esto, înternetê ci esto. Xwu rê pê hewîya xwu ano. Eno mîyan de sey "Zazacaya katkı olsun diye" yew nuşte zî nuşto. Şoriş!

Seba ke nêzano hende weş zazakî qisey bikero, yan zî ma ziwanê yewbînan ra baş fam nêkenê, va "Dur Türkçe anlatayım." Mi va "Keko, mi nuşte raşt kerd, to rê şirawit, to kontrol kerd, to her di şeklî dayî têver?" Va "Gerek yok! Ben zaten biliyorum." Bêke verdo ez qisey bikerî, va "Bazı şeylerimi değiştirmişsin ama yine de bir şey demiyorum."

Weş û war be, berxudar be. Wey ez o nuştişê to yê entîqayî rê bimrî! Keyê to awan bo ke ti vengê xwu nêkenê.

Mi va "Sayın xocam, to nuşte seba Newepelî şawitbi, hema wextê ci esto. To qey girewt şirawit DersimInfo?" Va "Bak, öyle deme! Her yerde çıksın, okunsun. Ne kadar çok kişi okursa o kadar iyi olur. Sen böyle yaparsan, olmaz! Bizleri teşvik etmelisin, motive etmelisin. Bu senin yaptığın doğru değil şimdi…"

Ez neheq a! Karo ke ez kena raşt nîyo! Her kes raşt o, yê mi, "doğru değil!" Kesinlikle doğru değil!

Mi riyê xwu kerd qalind, mi va "Xocam, ha keyepelê Zazakî.Net esto, ez eşkayêne uca zî biweşanî…" Ca de vate mi fek ra vet, va "Ooo tabi tabi, orada da yayınlayabilirsin, izin veriyorum."

Wey keyeyê to awan! Eyla ez caran ena hewla to kena xwu vîr ra? Ez do senî binê minetê to ra vejîyî hewwû? Canım öğretmenim!

Axxx wele mi sere bo!

Mi va "Xocam madem winî yo, qey to verê cû nêşirawit? Badê ke mi raşt kerd, to hema şirawit?" Va "Pek fark etmez ya! Canını sıkma böyle önemsiz şeylerle."

Mi ewnîya ke ma nêkenê yewbînan sere, camêrd nêwazeno mi fam bikero. Welhasil "alavere dalavere Kırd Roşan nöbete!"

Ez hêvîdar a ke a malima nazenîna kîbara zerrîtenike enê nuşteyê mi biwano. Eke biwazo, eke zerrîya aye biwazo, belkî bineyke meramê mi fam bikero ke mi çira vatbi: "Eke to yew nuşte mi rê şawit, êdî meşawe sewbîna ca. Eke to sewbîna ca rê şawit, êdî mi rê meşawe!'"

Eke fam nêkerd zî, xwura kerga sîya mi rê veng dayo!