Fexrî Ergun: Ziwan ke Nêame Nuştiş Vindî Beno

Bewnîyê ma çi hal di yê, finê bizanê

Dimlîda xo ya ma yê wendiş nêzanê

Dinya-alem xo rê kewto duzenê

Zuwan beno vinî, nayi rind bizanê!

*

Mujdat Gîzlîgol: Qandê wendoxanê Newepelî ti şenê xo bidê silasnayiş?

Fexrî Ergun: Ez serra 1946 di sûka Sêwregi di ameya dinya. Mektebê siftî û orteyî mi Sêwregi di wendî. Lîse yew Anqara di, lîse di û hîrê mi Amed di wendî. 1970 di Îstanbul di mi “Özel Işık Mühendislik” qedîna. Mektebî dima mi karê înşat, muhendîsey û mutehîdî kerd. Ez Wan, Mûş, Cizîr û Amed di xebetîyaya. 1981 ra nat o ki ez Îstanbul di ronişena. Çehar qeçê mi estê. Nika karê nêkena.

Mujdat Gîzlîgol: To çi wext dest nuştişî kerd?

Fexrî Ergun: Mi 1968 di rojnameyê Dengê Sêwregê di kurmancî helbestî nuştîbî. 2005 di ez nêweş kewta. Mi televîzyon temaşe kerdê. Ez winîyaya ki zuwanê ma ke çinî yo. Mi va çirê dimilî ca menda. Mi fehm kerd ki dimilî nîyameya nuştiş coki ra peynî di menda. Mi a roje qelemi giroti xo dest. Ez a wextan ra nusena.

Mujdat Gîzlîgol: Heta nika çend pirtukê to vijyayê?

Fexrî Ergun: Pirtukê mino sifteyîn nameyê ci “Diza Sêregi” bî. Nika zî pirtukê mino didiyîn “Zuwan Vinîbose” vijîya.

Mujdat Gîzlîgol: Xebatê to dewam kenê. Pirtukê to yê hewna bivijîyê?

Fexrî Ergun: Ez çendi şena nusena. Nika nezdî 220 helbestê mi resayê pê. Mi 70 helbestî pirtukan di weşanayê. Hewna 150 heb helbestê mi estê. Înan ra ê ki mi sere kewê ez a pirtukan di ca bida ci. Hewna pirtukê mi do bivijîyê.

Mujdat Gîzlîgol: Ti helbestanê xo çi wext nusenê?

Fexrî Ergun: Ez şewi nusena. Wexto ki ez nusena gereki veng û hes çinê bo. Ez çend finî hotel di bîya, wengê seati ra mi nêşa binuso. Ez werişta mi pîlê seati vetî. Ez wexta ki nusena welatî ana xo vîrî hênî nusena.

Mujdat Gîzlîgol: Sewbîna çi xebatê to estê, ti wazenê se kerê?

Fexrî Ergun: Eza nika kîseyê dêra nusena. Ez wazena ki dêrê kirdan zafî bê. Dimilî di dêrî kemî yê. Ez wazena dew bi dewi bigeyra. Merdima rê qalê zuwandê ma bikera.

Mujdat Gîzlîgol: UNESCOyî vato dimilî ha kena bibo vinî. Ti se vanê?

Fexrî Ergun: Senî ki yew dar qando ki zaf meywe bido tay çî lazim o. Zuwan zî winî yo. Qando ki zuwan lingandê xo ser bimano gerek o zuwan bîro wendiş û nuştiş. Tîyatro û sînemaya ci bibo. Ma zuwandê xo ser nêxebetîyê zuwanê ma do vinî bo. Ez bawer kena helbestwanê ma, dêrê ma, zanayeyê ma do êdî vêşî bê. Zuwanê ma do vinî nêbo. Zuwan vinî bo ma zî benê vinî.

Mujdat Gîzlîgol: To pirtukê “Zuwan Vinîbose” di qalê ‘Sîvereklî Hilmî’ kerdo. Kam o no merdim?

Fexrî Ergun: Sîvereklî Hilmî (Hilmi ERGUN) birayê kaliktê min o. “Kurdistan Tealî Cemîyetî” di xebetîyayo. Wexta dergîya nê cemîyetî “Jîn” di “Kürt Genlçliğine Hitap” (Xortanê Kurdan rê Xîtab) ey nuşto.

Mujdat Gîzlîgol: Ti “Neslê 68”î bî, ma rê tayni qalê ê roja biki.

Fexrî Ergun: Ê rojî weşî bî. Hima xebatê kurda tayn bî. Tesîrê tirka ma ser o zaf bî. Nika ma biyê aya. Fewzî Dağlı, Yilmaz Güney, Denîz Gezmiş, Zulkuf Şahîn, Ruşen Arslan, Nacî Kutlay, Fethî Gümüş, Taylan Özgür, Mustafa Özer enbazê mi bî. Necmedîn Büyükkaya, Ferîd Uzun û Mehmed Uzun Sêwregi ra enbazê mi bî.

Mujdat Gîzlîgol: Bê nuştişî, ti boyaxê ruwenî ya resm zî virazenê. Ma rê tayni qalê resmanê xo biki. To senî dest kerd resmî?

Fexrî Ergun: Ez boyaxo ruwen a resm virazena. Xeylê resmê mi resayê pê. Rojê enbazêndê mi bî. Ey kerdê yew tablo bigrotayê. Tablo zaf vayî bi. Mi ci rê va ti bîyê xînt, zaf vayî yo megîrê. Ez to rê zey ey virazena. Mi nêverda bigîro. Çend rojî dima enbaz ame keyê mi. Ci desti boyax û tuwal estbî. Va ha to rê çî, virazi. A roji mi firçe kerd xo dest mi viraşt. Zaf weşê ci şî. Wina mi dest resmî kerd.

Mujdat Gîzlîgol: Ez to rê sipas kena. Torê serkewtin bo.

Fexrî Ergun: Ez zî şima rê, xebatkaranê Newepelî rê serkewtin vazena. Wendoxanê Newepelî rê silamî rişena.*

Îstanbul, 28.04.2012

__________

* No roportaj “Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 30, Dîyarbekir, 01-15 hezîrane 2012, r. 4” de weşanîyayo.