Grûba Xebate ya Vateyî Kombîyayîşê 18. Dêrsim de Viraşt

Grûba Xebate ya Vateyî ke standardîzekerdişê lehçeya kirmanckî (zazakî) ser o 1996 ra nat xebitêna, kombîyayîşê xo yê 18. rojanê 07-10.08.2010 de Dêrsim de viraşt.

Grûba Xebate ya Vateyî ke endamê aye şaristan û qezayanê cîya-cîyayan yê Kurdîstanê Bakurî ra yê, hetanî nika 15 kombîyayîşê xo welatanê Ewropa de, bitaybetî Swêd de viraştbîy, di kombîyayîşî, yanî kombîyayîşê 15. û 17. zî Dîyarbekir de viraştbîy.

Kombîyayîşê 18. yê Grûba Xebate ya Vateyî Dêrsim de Mêmanxaneyê Beledîya Dêrsimî de virazîya û grûbe mêmana beledîya Dêrsimî bî. Na reya verên a ke yew beledîye Grûba Xebate ya Vateyî kena mêman. Sereka beledîya Dêrsimî Edîbe Şahîn eleqeyêko germ nîşanê grûbe da. Edîbe Şahîn û endamanê meclisê beledîye roja hîrêyine ya kombîyayîşî de, demeyê xebate de grûbe zîyaret kerde û demeyêk beşdarê xebata grûbe bîy. Dima, endamanê grûbe sereka beledîya Edîbe Şahîn û endamanê meclisê beledîye reyde heykelê Seyîd Rizayî ke beledîya Dêrsimî meydanê Qisle de ronayo zîyaret kerd, desteyêk vilî verê heykelê Seyîd Rizayî de ronay û seba viraştişê heykelî şexsê sereka beledîye de heme kesê ke keda înan viraştişê nê heykelî de esta û bitaybetî şarê Dêrsimî pîroz kerd.

Kombîyayîşê 18. yê Grûba Xebate ya Vateyî de rastnuştişê tayê karan (nameyê mesderî) û nameyê meslegan ser o ame vindertene. Kar, name û termê ke verê cû ra amade bibîy, cîya-cîya dergûdila munaqeşe bîy û formê çeku û terman yê standardî tesbît bîy.

Hetê beşdar bîyena endaman ra mîyanê 18 kombîyayîşan de kombîyayîşo tewr qelebelax no bi. Tam hewtês endamê grûbê yê daîmî sere ra hetanî peynî beşdarê nê kombîyayîşî bîy. Endamanê daîmî yê grûbe ra teber zî 8 eleqedaran roniştişanê kombîyayîşê grûbe ra qismêk teqîb kerdîy.

Endamê grûbe ra Munzur Çem, Malmîsanij, J. Îhsan Espar, Mehemed Selîm Uzun, Seyîdxan Kurij, Huseyîn Kulu, Mehemed Taş, Roşan Lezgîn, Deniz Gunduz, Mehmûd Nêşite, Ehmedê Dirihî, Cemal Pîranij, Muzafer Xeylanij, Îshaq Tepe, Serdar Bedirxan, Silêman Yilmaz û Polat Çêrmûgij beşdarê kombîyayîşê heştêsine bîy. Kombîyayîş de qerar ame girewtene ke panc endamê neweyî ke pêşnîyaz bîy, kombîyayîşê newêsine ra pey beşdarê Grûbe Xebate ya Vateyî bibê.

Roja peyêne ya kombîyayîşî de, yanî roja 10.08.2010 saete 18.00 de Grûba Xebate ya Vateyî salona konferanse ya beledîya Dêrsimî de yew kombîyayîşê umûmî viraşt. Serekê beledîya Dêrsimî zî tede qasê 70 kes beşdarê kombîyayîşî bi.

Kombîyayîşê umûmî de nameyê Grûba Xebate ya Vateyî ser o nuştox Munzur Çem û Malmîsanijî qisey kerd. Munzur Çemî derheqê rewşa pêroyî ya lehçeya kirmanckî de, bitaybetî hetê sîyasî ra tetkîk kerde û bi kilmîye malumatî day. Ey dima Malmîsanijî destpêk ra hetanî ewro averşîyayîşê edebîyatê kirmanckî (zazakî) ser o malumatî day û behsê xebatanê Grûba Xebate ya Vateyî kerd.

Qismê persan de, Malmîsanijî cewabê persê beşdaran day. Persan ra yew wina bî: Bi xebatanê Grûba Xebate ya Vateyî kirmanckî (zazakî) vindî bîyene ra xelisêna? Malmîsanijî va, “Tena bi nê xebatan helbet na lehçe nêxelisêna. Rewşa na lehçe zî tede meseleya kurdan, meseleyêka sîyasî ya. Eke hetê sîyasî ra meseleya kurdan hel bibo, na lehçe o wext xelisêna. La nê xebatê winasî zî zaf muhîm ê, faydeyê xo zaf ê. Eke ewro hetê sîyasî ra meseleya kurdan hel bibo û perwerdeyê bi kurdkî dest pêbibo, nê xebatî perwerdeyî rê benê bingeh. Xebatê winasî seba ganemendiş û averberdişê lehçe, seba averşîyayîşê edebîyatê nuştekî û standardîzekerdişê lehçe zî zaf faydeyê xo estê. Nê hetî ra, eke beledîye na lehçe de yew afîşa qijkeke zî bialiqno hewna zaf faydeyê xo esto.”

Hemeyê kombîyayîşan de seraser bi kırmanckî (zazakî) ame qisey kerdene.