Gula Sûre û Ziwanê Dayîke

Ez dewe de bîya pîl. Keyê ma mezra de bi. Mezrayênda xewle, bê cîran, bê şênî bî. No sedem ra embaza min a tewr hewl û sadiqe xoza bî. Ez timûtim serê kerran, koyan û biran mîyan de geyrayê.

Rojên ez fina hêgayêndê ma mîyan de geyrayê. Çîçek û gulan, babet-babetan ez pêşwazî kerdê. Cayêndo tehtin û bejik de, cayêndo wişk û war de ez raştê dargulên (gulêre) ameya. Gulê aye zaf sûr û rindekî bî. Ez dormeyê aye de geyraya. Zaf bala mi antbî. O cayo tehtin de a dargule senî riwîyaybî. Ê gulê wina xasekî ê tehtî ser o senî abîyaybî. Mi nêşa terkê a dargule bikera, mi a dargule ra çend şaxî bi tewrdê rîçandê ci ya qilanay û berdî hêgayê ma mîyan de herra rindeke mîyan de karitî. Mi waşt ki a dargule şên bibo û hewna gulanê weşan û rindekan akero.

Ez her roje dormeyê a dargule geyrayê, mi awaki dayê bi ci, vaşê dormeyê ci çînayê, mi dormeyê aye kendê, herre antê bi ci ke kokê aye rew xo tepêşo, ê gulanê xo yê rindekan akero. Mi çend cefa werd zî a dargule xo nêtepişt. No fin mi şaxêndê ci ard, tenekeyên de herra sûr û qaline mîyan de karite. La fina a dargule xo nêtepişt…

Mi her mewsim şaxê a dargule ardî û baxçeyê ma mîyan de karitî. Heme ceribnayenê mi veng ra şî. Mi se kerd mi nêşa xasekey û rindekeyda a dargule ra baxçeyê ma zî para xo bigîro. Ez na jewere ser o zaf fikirîyaya. Mi nêzanayê ke gule zî sey bilbilî ya. Bilbil dekerdo qefeso altunên, ey fina vato “Ax welat!” Gule zî kamcîn ware de kî biriwîyo, wija de bena şên, wija de xasek a. Mi nêzanayê ke ê gulê sûr û xasekî sînayoxê azadîya xo yê, cayên ke tede xoser biriwîyê de xasek ê.

Ez ewro rewşa zimanê xo yê dayîke derg û dil ana pêver, xoza de çîyo ke xoser û goreyê xoza nêbo tamsar o, zûrayîn o.

Mi bi xo şîyês-hewtês serrî mektebanê tirkan de wend. Ez zaf rindek bi ziwanê înan a qisey kena. Bi a wendene ez zaf çî musaya. La tim û tim mezg û zerrîya mi de cayêndo veng esto. Hîsanê mi de tim çîyêndo nîmçe esto. Seke merdim werdo bêsol û çîyo tamsar biwero. Qandê coy, tu wext mi nêşa xo temam hîs bikera! Zanayena ke ez musaya, bi ziwandê marda mi nîya. Qandê coy ez a zanayene bêmana û kemî vînena. Ewro bi musayenda her vatena ziwanê ma ez estena xo hîs kena.

Dargula ke gulê sûrî akerdê zî welda xo ra teber cayên de rîçe vera nêdayê, gulê rindekî anêkerdê. Musayena ke zimanê dayîka merdimî de nêbo, zerrîya merdimî a zanayene qebul nêkena. Wexto ke zerrî rîçeyanê a zanayene qebul nêkero, mezgê merdimî de vengane, hîsanê merdimî de şikite virazîyeno.

Qandê coy, ez ha cehd kena ki ageyra zimanê maya xo ser. Çend ke “tehtê wişkî û bêawe verdaye” bo zî ez do bê ey nêşa zerrîya xo mird, mezgê xo pir, hîsanê xo temam bikera. Verênanê ma vato, cad nêmeyê serkewtişî yo.*

Hepisxaneyê Elbistanî 

____________

*No nuşte “Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 24, Dîyarbekir 01-15 adare 2012, r. 5” de weşanîyayo.