"Hesî ra wenê Husî ra xatir wazenê!"

Mi davîst serrî îdyomê (deyim) ma arêdayî. Seba çapa diyina hîrakerdîye yê kitabê îdyoman 4500 ra vêşêr îdyomî resayî pê.

Semedo ke mehelî bî yanî umûmî nêbî coka mi epey îdyomî zî nêkerdî mîyan. Mesela, eno îdyom:

"Hesî ra wenê Husî ra xatir wazenê!"

Îdyomî "efsane, fiqra, hîkaye, mesela û sanikan ra, yan zî qewimîyayişanê tarîxî, sîyasî, dînî û cematkîyan ê miletêk ra, yanî bi kilmîye heme hetan ra ciwîyayiş, ceribnayiş û serebutanê şexsan û miletî ra; tecrubeyanê înan ra; têkilîya mîyanê merdiman û tebîetî ra virazîyayê".

Eno îdyom zî yew ciwîyayişê cematkî ra virazîyayo. Mi zaf rey fekê merdimanê cîya-cîya yê a mintiqa ra şinawitbi. Hema vajêne her şinatwitiş de zî mi manaya ci persayêne.

Ewro mi fekê xal Salihî ra ancî şinawit. Mi persa ke manaya ci çi ya, xal Salihî mi rê senî îzeh kerd, ez eynen neqil kena:

"Homa ey bi rehma xwu şa bikero, Hecî Hesen kesêko xebatkar û mişag bi. Meymanperwer û nandar bi. Cuwamêrd bi. Tu zerarê ci nêresayêne kesî; ne zanayêne fesadî çi ya ne fitnetî, ne sîyaset ne konetî; merdimêko helîm, sakîn, raşt û durist bi. Bi munasebetê şîn û şayî yan zî bi hawayêk kam biqesedîyayêne dewe, heta ke Hecî Hesenî nan nêdayêne ci, dewe ra nêşîyêne.

Ena rey Hus merdimêko fitne bi. Fesad, zerar-am, kone û xebîs bi. Eynî sey marî binkî cenitêne merdimî de ke qet merdim xwu nêhesîyayêne. Tam yew belakir bi. Esla feydeyê ci nêresayêne kesî, werd zî nêdayêne meymanî. Dîktatorêko sey Sedamî bi. Ters kerdbi pîzeyê şarî. Hende qurre bi, seke koyê dorê dewe pêro ê viraştê. Coka her kesî Husî ra peliknayêne, ci ra tersayêne. Cisnê ê zî nika eynî sey ci yê. Husî linge darta we, lajanê ci herinde de naya ro.

Wexto ke şîn-şayîyan de şarê dewanê dorê ma ra kesî ameyêne dewe, muheqeq şîyêne keyê Hecî Hesenî de nan werdêne. La wexto ke dewe ra vejîyayêne şîyêne Husî ra xatir waştêne. Coka ma vatêne 'Teresî keyê Hesenî de nan wenê la keyê Husî ra xatir wazenê!' Çimkî enê tirrekanê ke nanê Hesenî werdêne û qîmet dayêne Husî, heqîqeten hem teres hem nankorî bî…"

Xal Salihî peynî de zî wina va:

"Warza, teresî nêqedîyenê. Lajê hecî Hesenî ê û lajê Husî pîya wenayî erebaya xwu, dewe ra ardî resnayî tîya, la tirrekî lajê Husî rê teşekur kenê."