“Hîkayeyê Çewlîgî” yê Ehmed Sayî bi Kirdkî Weşanîyayî

Hîkayeyê ke Ehmed Sayî serranê 1960yan de derûdormeyê Çewlîgî de nuştê û o wext kovaran de weşanayê, dima 1980 de sey kitab bi nameyê “Güneşin Savrulduğu Yerden: Bingöl Hikayeleri” (Cayo ke Roj Axme Beno ra: Hîkayeyê Çewlîgî) weşanîyayê, Seyîdxan Kurijî bi fekê Çewlîgî tadayê kirdkî ser û bi nameyê “Ca Yo Ke Tîj Ti Ra Bena Vila” Weşanxaneyê Evrenselî ra weşanayê. Kitab 128 rîpelî yo û tede new hîkayeyî estê.

Temaya hîkayeyanê Ehmed Sayî cuya tebîî ya şarê derûdormeyê Çewlîgî ya. Ehmed Say hîkayanê xo de feqîrî, nezanî, xuy û xasîyetê sosyalî yê şarî, ancî tebîeto asê û çetin yê Çewlîgî bi westayîye teswîr keno.

Çîyo balkêş, Ehmed Sayî hîkayanê xo de dima destkarîye kerda. Mesela, şeklê orîjînal yê hîkayeya “Mehmed Şerîf Efendîyo Goruzij”î ke 1980 de Milliyet Yayınları ra weşanîyayo, Malmîsanijî tercume kerdo û hûmara 5. ya ya kovara Hêvî de weşanayo, wina dest pêkeno:

“Senî ki qalê ‘Mehmed Şerîf Efendîyê Goruzij’î beno, Gökselo Teşvîkîyeyij mi vîr keweno. Göksel yew xorto verradaye bi ki şîyês serreya xo de yew mektebê ecnebî de sinifa diyine ra belge girewtbi. O gula Beyoxluyî bi. Ey pavyon, bar, keyeyê randevûyî û pastaxaneyê Beyoxluyî sey nameyê xo şinasnayne û nê cayan de keyfê ey keyf bi. Bêcus bi. Ne qala ey qale bî, ne zî karê ey kar bi. Bêvind zurî kerdêne. Hema ma vajîm eke kê Galatasaray de rastê Gökselî bihameyne û kê tira bipersayne ke şono kamca; eke şono Taksîm, vatêne “Ez şono Tunele; eke şono Tunele vatêne ‘Ez şono Taksîm’. Bawerî bi çîyekdê ey nêbîyne...

La Mehmed Şerîf Efendîyo Goruzij tam eksê Gökselî bi. O en pank, raşt û saxlemê mêrdimanê dinya ra yew bi. Yew efendîyê rojhelatî bi ke erf û edetanê hezar û hîrê sey serran ra neseleyabi, hamebi... Tebayê bawerkerdiş û kerdişê ey bellî û qetî bî: Çîyê ke bi şerîet caîz bî kerdêne, çîyê ke caîz nêbî nêkerdêne.”  

Labelê eynî hîkaye çapa tirkî ya ke Weşanxaneyê Evrenselî 2007 de weşanaya û Seyîdxan Kurijî tercume kerda de wina dest pêkena:

“Wexto ke nameyî Mehmed Şerîf Efendîyê Guêrizijî yeno vatiş, ca de fotografî rengîn yê Xoce Nasredînî benî ganî û verba mi de vindenî. Eslê xo de Mehmed Şerîf Efendî ê resmî ke qican bi keyf temaşe kerdênî, înan ra hîna rind bi. La o bineyna maqul, bineyna giran bi. Kincî ey sey Xoce Nasredînî sade bî. O pê îşligî xo yê xetxetinî û bêgirane, mûndîya qaline ke mîyaneyê ey a piştî bî, şelwar û xirqeya xo ya derge, cematkî mînderî xo ser o roniştêni, ez o tewir bîni ke seke mi qapaxî yew qutîyê şekerî akerdo. Şaşikê ey û erdîşê eya sipî, o hîna kerdênî şîrin.”

Wina aseno ke Ehmed Sayî, muqayesekerdişê Mehmed Şerîf Efendîyê Goruzijê duristî û Gökselê Teşvîkîyeyijê zurkerî bi xururê xo yê milî nêdayo werî!

Ahmet Say, Ca Yo Ke Tîj Ti Ra Bena Vila: Hîkayeyê Çewlîgî, Tirkî ra tadayox: Seyîdxan Kurij, Evrensel Basın Yayın, Îstanbul 2013, 128 rîpelî