HÎRÊ ŞÎRETÊ BI HÎRÊ ZÊRAN

Dewêke de hîrê hebî hevalê jobînan ê xizanî benê. Erdê înanê ramitişi tay benê, qîmê debara înan nêkenê.

Nameyê yewî Elî yo. Elî vano “Pîrekê ma, tûtê ma estê, lazim o ma înan bikerin weye. De wirzê, ma şêrin şaristanêk, ro kar bigeyrin.”

Wirzênê we, xwu rê henî pel û potan henî zî nan kenê tûrikanê xwu, pîrek û tûtanê xwu ra xatir wazenê û kunê rayîre şinê.

Bi rocan şinê şinê. Zaf şinê tay şinê, şinê verê şaritanêkê dûrî de xwu rê kar vînenê.

Rocî derbas benê, benê aşmî. Aşmî derbas benê, benê serrî. Serrî şinê. Hewt serrî benê temam. Rocêk vanê “Bî hewt serrî ge ma keyê xwu ra kewtê dûrî. Gelo pîrek û tûtê ma se bî, înan zehmetî ante yan nê, merdî mendî? Ma ageyrin keye.”

Her hîrê hevalî şinê sûke, wazenê pîrek û tûtanê xwu rê hedîyeyan bigêrê. Elî wexto ke sûke de geyreno, bala xwu dano ke mêrikêk vano “Ez aqil roşena, ez aqil roşena.”

Elî meraq ra xwu nêgêno, mêrikî ra vano “Ka ti seyîn aqil roşenê?” Mêrikî vano “Ka zêrêk bide, ez to ra vacî.”

Elî hewt serrî xwu rê hîrê hebî zêrî arêdayê. Gêno zêrêk dano mêrikî.  Mêrik zêrê xwu gêno, vano “Ti rayîr de şî, eger wext teng bi, şan bi, hema ûca bimane, meşo.”

Elî vano “Heme eno bî? Min bi enê zanayne. De ka mi rê çiyêna vace.” Mêrik vano “Zêrêk û vatişêk! Ka zêrêk bide, ez to rê vacî.”

Elî gêno zêrêna dano. Mêrik vano “Ti rayîr de şî û awe kewte verniya to. Eger viyer çinê bo, mede awe ro meşo.”

Elî vano “Cawo ge kiçî awe ro derbas bibo çinê bo kiçî xwura nêdano awe ro. Ax aqil ax aqil! Ka ti go deha vacê çi?”

Mêrik vano “Zêrêk û vatişêk. Ka zêrêk bide, ez to rê vacî.”

Elî gêno zêro bîn zî dano. Mêrik vano “Eger to çiyêk bi çimanê xwu dî, sebir bike heta ti bi goşanê xwu zî nêeşinawê çiyêk meke, pê ti dima ra poşman nêbê. Ez tor ê çiyêna zî vacî. Ti vatişê xwu yo nimite kesî ra mevace!”

Elî dikan ra vecêno û xwu rê vano “Wax ro min wax, çi yeno sereyê kiçî meraq ra yeno. Vanê meraq baş niyo, eno yo. Min xebata xwu ya hewt serran di deqayî de da mêrikî. Birra zî ez gêc a, mi rê aqil lazim o.”

Beno şan, Elî yeno verê hevalanê xwu. Hevalî Elî ra vanê “Ka to çiyêk nêgiroto, ti destveng hameyî!” Elî vano “Hal û mesela ana ya.”

Beno roca bîne Elî û hevalê xwu kewenê rayîre, verê xwu danê keye.

Bi rocan rayîran de şinê. Hetê vereşanêke rastê dewêke yenê. Hevalî vanê “Hema zaf mendo ke bibo şewe, ma şinê.”

Vatişê mêrikî keweno vîrê Elî. Elî vano “Min xebata xwu ya hewt serran da mêrikî. Zêrê min şî. Hema ma emşo etiya bin, go se bo? Zimistan o, vereşan o. Ma emşo ena dewe de bimanin, ma serê sibayî bikun rayîre.”

Keno nêkeno hevalê ci bi vatişê ci nêkenê. Her di kewenê rayîre û şinê. Elî dewe de maneno. Şino dano beyrayêke ro, vano “Şima meymanan nêhewênenê?” Wayirê keyeyî vano “Ma meymanan hewênenê.”

Elî a şewe dewe de maneno. Wayirê keyeyî şamî dano Elî, ci rê ca zî fîneno ra. Elî şamî weno û xwu serê cayî de keno derg.

Wextê rakewtişî qeybê ke desmacê xwu bikero teze veciyeno teber. Hawnîyeno ge vewre varena. Elî xwu zere de vano, ecêba hevalanê min se kerd? Cayo ge sereyê xwu cikerê dî yan nê?

Beno serê sibayî, wayirê keyeyî arayî dano ci. Elî arayîya xwu keno û keweno teber. Hawnîyeno ge hanî yo vewre weş erd giroto. Elî verê xwu dano heto ge hevalê ci uca ro şiyê.

Rayîre de şino şino hawnêno hanî yê hevalê ci hesar de mendê. Her diyan xwu daldeyêk de dawo pêser û uca merdê. Elî vano “Min zêrê xwu nêdayne ez zî rayîre de merdêne. Hanîk o vatişê mêrikî o ewilîn hame ca.”

Elî tûrikanê înan gêno û dano rayîre. Şino şino, rastê dereyêk yeno. Hawnêno awe zaf a. Nêdano awe ro, vindeno. Vatişê mêrikî kuno vîrê ci. Elî ro viyer geyreno.

Hawnêno hanî yo, mêrikêke wet ra yeno. Estorê binê ci erd lerzneno. Vewre binê linganê estorî de serê boça ci ro qelebiyena.

Mêrik verê awe de nêvindeno. Bi xwu bawer o dano miyanê awe ro, heya nîmeyê dereyî şino. Estor awe de beno vinî. Nêeşkeno derbasê weverê awe bibo. Mêrik keweno awe, awe de xeneqiyeno. Tirmê ci wetê awe de veciyeno.

Estor pa heqibeyî yeno naverê awe.

Elî şno sereyê estorî gêno, hawnîyeno heqîbe ra. Çi bivîno! Hanî yo zereyê heqîbeyî pirî zêr û pere yê. Henî zî kaxidî binê ci de yê. Ana eyseno ge mêrik memûr o, enê zêr û pereyî zî ê banqa yê.

Elî xwu dano verê sirtêkê dereyî û dorê xwu hawnîyeno, eke bêrîvanî hameyê verê dereyî. Çaqê xwu kerdî we û miyanê awe ro derbasê wetê dereyî bî. Elî zî beno esparê estorî. Şino cayo ke bêrîvanan dayo dere ro, o zî dano o ca ro û derbasê weverê dereyî beno.

Badê çend rocan reseno dewa xwu. Nîmeyê şewe yo. Şno keyeyê xwu. Hawnîyeno, eke cînîya ci û xortêke miyanê cayî de yê. Xincere gêno ke bido lacekî ro, bikişo. La şîretê mêrikî yenê vîrê Elî, xwu de gêno. Vano “Min hîrê hebî zêrî dayî mêrikî, va eger to çiyêk bi çimanê xwu dî, sebir bike heta ti bi goşanê xwu zî nêşinawê çiyêk meke, ti dima ra poşman benê. Ez o henî sebir bikerî. Hela biawnî se beno.”

Elî, nat û wet şino û yeno. Erd tebatî nêdano ci. Çend rey xincere keno berz, la xwu de gêno.

O miyan de xort xwu qelebneno heto bîn, canê ci deceno, vano “Ay ay ay!” Dadîya ci vana “Oy oy oy! Hagir nêkewo ra keyê babê to. Bî hewt serrî şiyo û niyameyo. O etiya biyêne ti ga hende nêbê rincan. Canê to zî hende nêdeco.”

Çokê Elî şikênê, çok dano û vano “Mêriko zêrî to rê weş helal bê. Ge min goş nêdayne to û min sebir nêkerdêne, mi do keyeyê xwu bixerepnayne. Mi lacê xwu bi destê xwu kiştêne.”

Vendeno cînîya xwu û lacê xwu. Her di benê aya. Elî verare ro înan ano û vano “Ez hamîya.”

Beno serê sibayî, arayîya xwu keno û beno çiyê hevalanê xwu dano keyeyê înan û ageyreno ra keye.

Cînîya ci Elî ra vana “To enê zêr û pereyî ça ra ardî?” Vatişê mêrikî o peyîn yeno vîrê Elî ke vatbi ti çiyê xwu yo nimite kesî ra nêvacê!

Elî cînîya xwu ra vano “Eger ti zana xwu rê biwere. Ti nêzana biwerê, rayîra keyê babîyê xwu zana!”

Cîneke vecîyena teber. Dewe ra kewana dûrî ke şêro keyê babîyê xwu. Nişka ra aqil yeno sere, vindena. Vana “Ez enka se kena? Ez o xwu rê ageyrî ra keye. Madem Elî mi ra nêvano, o zano. Ez o xwu rê rûnişî û biwerî.”