Kırmanccanın (Zazacanın) Bugünü ve Yarını

Komkar-Berlin'in geleneksel hale getirdiği Kürd Kültür Günleri'nin beşincisi 29–30 Ekim tarihleri arasında gerçekleşti.

Bu yılki Kürd Kültür Günleri “Kürd Dili” şiarı altında düzenlendi. Etkinlik 29 Ekim akşamı Komkar-Berlin dernek başkanı Dr. Şükrü Güler tarafından Kürd müziği ve sinevizyon gösterisi eşliğinde Kürtçe ve Almanca yapılan konuşması ile başladı. Dr. Güler, konuşmasında Kürdçe'nin de her dil gibi saygın ve insanlığı geliştiren bir dinamizme sahip olduğunu, Kürdçenin korunarak geleceğin önemli dillerinden biri olması için diyalekt zenginliğinin yeterli olduğunu söyledi.

Dr. Şükrü Güler’den sonra SPD milletvekili Michael Lehmann Kürt dilinin korunup geliştirilmesinin gerekliliğini anlatan bir konuşma yaptı, Komkar’ı, kültür koruyucusu çalışmalarından dolayı kutladı. Daha sonra Kürt-Pen başkanı Dr. Zerdeşt Haco Kürd dilinin tarihçesi ve diller arasındaki benzerlikler üzerine bir tebliğ sundu. Gecenin son konuşmacısı olan Frıedrichshain-Kreuzberg Belediye başkanı Dr. Franz Schulz, yaptığı konuşmada, Kürt dilinin Almanya'da yaşıyor olmasının kültürel gelişmelere katkı sunduğunu söyledi. Kültür günlerinin ilk günü Kürt sanatçılar Şehriban Özdemir ve Maviş Güneşer'in müzik dinletisi, Koma Dilan'nın folklor gösterileriyle ve Kürd mutfağıyla son buldu. Ayrıca salonda Fransız fotoğrafçısı Micheal Thevenin'in Kürdistan'nın değişik bölgelerinde çektiği otantik ‘Göçebe Kürdler’ adlı sergisi vardı.

Kültür günlerinin ikincisi (30 Ekim) Kürtçe'nin önemli lehçelerinden olan Kırdkiye (Zazaki) ayrılmıştı. Bu etkinliği Komkar ile ortaklaşarak Zaza Dil ve Kültür Enstitüsü (IKK e.V. ) organize etti. Bugünkü etkinlikler IKK e.V’nın başkanı İsmet Siverekli’nin açılış konuşması ile başladı. İlk konuşmacı olarak söz alan yazar Seyidxan Kurij 1980’den sonra Almanya’da yapılan Zazaca çalışmalar konusunda bir tebliğ sundu. Seyidxan Kurij Zazaki lehcesinin bölgelere göre isimlendirilmesi ve konuşulduğu bölgeler ve Zazakinin yazım tarihçesi hakkında bilgi verdikten sonra özellikle Avrupa’da yayınlanıp sayfalarında Zazaca tekstlere yer vermiş dergiler, Zazaca radyo ve televizyon yayınları, Zazaca tiyatro ve sinema çalışmaları ve dil kursları hakkında bilgiler sundu. Seyidxan Kurij sorular bölümünde bir soruya verdiği cevapta Zazacanın gelişmesi ve hatta ölmemesi için mutlaka eğitim dili olması gerektiğini dile getirdi. Daha sonra yazar Çeko Kocadağ Kırdki (Zazaca) lehçesinin karşı karşıya bulunduğu tehlikeler ve buna karşı alınması gereken önlemler konusunda konuştu.  Konuşmasında daha çok asimilasyon ve sonuçları üzerinde duran Çeko Kocadağ, asimilasyonun bir çok şeklinin yanında asıl etkili olan etmenlerden birinin Kürdçenin yasaklanması ve bir diğerinin ise mecburi göç, yani özelikle dilin yaşam alanı olan köylerin boşaltılmasıdır, dedi.

Verilen aradan sonra Komciwanlı gençler tarafından sahnelenen “Rindo” adlı Zazaca bir tiyatro oyunu gösterildi. Bu tiyatrodan sonra yazar Munzur Çem “Uluslararası Hukuk, Unesco ve baskı altındaki diller“ isimli bir tebliğ sundu. Munzur Çem konuşmasında uluslararası hukuktan örnekler sundu ve Türkiye’nin baskı altında tuttuğu dillere özgürlük tanımamak için bazı antlaşmalara çekince koyduğunu belirtti. Panellerden sonra Aydın Bingöl’ün yönettiği açık oturumda katılımcılar Zazacanın sorunları üzerine görüşlerini dile getirdiler.

Kültür günlerinin üçüncüsü Göçmen Kürtleri fotoğraflayan M. Thevinin dia gösterimiyle başladı. Kuzey Kurdistan’da çeşitli bölgelerde fotoğraf çeken Thevin başından geçen olayları ve fotoğraflar hakkında anılarını anlattı. Daha sonra Nedim Baran ve Evdila Dirêj yaptıkları konuşmalarda ailede ve okulda Kürdçenin önemine ve Kürdçe öğrenmede yaşanan zorluklara değindiler ve gelen soruları cevapladılar. Son konuşmacı Dr. Zerdeşt Haco ise Kürdçenin tarihini, gelişimini ve diyalektlerini ayrıntılı olarak Almanca anlattı ve daha sonra soruları cevaplandırdı.

Kapanış konuşmasını yapan Komkar Berlin başkanı Dr. Güler Kürdlerin dil sorunun çözmelerinin yolunun birlikten geçtiğini belirterek ortak çalışmanın önemine değindi.