Kurdî û Koçberîye

Tîrijanê rojê şodirî sey pençanê yew şêrî her ca girewtbî binê mayeta xo. Ber kerd ya û xorî-xorî bîna xo girewte. Peyê cû her diyan çimê xo çiqas ke ci ra ame mîşt day, der û dorê xo de nîyada û qîra: ‘Çênê-çênê îtya welat nîyo, îtya welat nîyo’ vat. Peyê cû her diyan çimê xo bî pir. Dilopê îstiranê çimanê ey sey şilîya wisarî yew bi yew ginay hard ro. Bî xiske-xiska xo û kê ra kewt dûrî.

* * *

Merdimo koçber sey yew pesa gêj o. Şodir û şanê ey kivş nîyo. Ge bi kar o, ge-ge kî bêkaro. Bêkarîye û bêwelatbîyayîş ke reştî pê seba merdimî her çî êndî zaf zaf beno zor. Labelê merdim ke musa bêwelatîye, na dolim kî vurîno. No vurîyayîş, zaf wext merdimî merdimî ra keno dûrî. Zaf wext kî keno merdimêde zaf cîya. No vurîyayîşo nîyanên senî beno wa bibo, derheqê ma kurdan de qet çîyêde rind nîyo. Çimke peynîya pêyêne de merdim welatê xo ra beno dûrî, beno xêrîbê xo. O wext kî merdim êndî ê xo nîyo, ê şarê xêrîbî yo. Xebat û şuxulê merdimî êndî seba xo nîyo, seba şarî yo. Zatî binê bandora şarî de mendene kî çîyêde nîyanên a.

Koçberîye yew polîtîka ya. Na polîtîka hetê dewleta tirkan ra bi sed serran o dewam kena. Bi sed serran o ke dewleta tirkan bi na polîtîka wazena ke miletê kurdî asîmîle bikero. Wazena ke miletê kurdî bikero tirk. Coka ke bi serran o vana “Kurdî çin ê, kurdkî çin a.” Meqsedê dewleta tirkan o yo ke têdê kurdan welatê înan û kulturê înan ra dûrî fîyo. Peyê cû înan bikerê tirk. Bi no meqsed, dewê kurdan vêşnay, kurdî day kîştene, ters kerd zereyê înan û welatê înan ra fîştî dûrî. Zaf kurdî bi no qeyde welatê xo û qewmê xo ra bî dûrî, bî xerîb.

Vernîye ê kurdê ke polîtîka kenê yew bi yew ruşnay bajaranê tirkan. Têdê înan uja îzole kerdî û îrtîbatê înan û welatê înan cêra kerd. Peyê cû hedî-hêdî bi mîlyonan kurdî welatê înan ra fîstî dûrî. Zafê înan kî remay û şîy dugelanê bînan.

Dewleta tirkan, na polîtîkaya nîyanêne teyna seba kurdan nêkerda. Çiqas ke tirktîne ra dûrî qewm estbîyo têdê înan bîyo maxdurê na polîtîka. Qewmê ke bandura polîtîkaya resmîye qebul nêkerdo têdê înan binê destê zulmê devleta tirkan ra vêrdo ra.

Eke merdim têdê Tirkîya çim ra ravîyarno vîneno ke qewmo en şenik tirk o. Hetê rojhilatî de kurdî, armenî, erebî ûêb. hetê başûrî de kurdî, armenî û erebî, hetê bakurî de lazî, çerkezî, gurcî ûêb. hetê rojawanî de rûmî, romanî û tirkî, hetê Anadoluyîyê mîyanênî de tirkî û kurdî estê.

Ewro bajaranê Tirkîya de bi mîlyonan kurdê koçberî estê. Îstanbul, Îzmir, Mersîn, Adena, Antalya ûêb. de ciwîyenê. Zafêrê nê kurdan taxanê (semtanê) xirabinan de ronişte yê. Kar û gureyê xo çin o. Domanê (gedeyê) xo wendegeyanê (mektebanê) der û dorê bajarî de wanenê. Bi qesa kimle, per û perîşan ê. Heto yew ra per û perîşan ê, heto bîn ra kî her roj tayêde bîn kulturê xo û welatê xo ra benê dûrî.

Merdimo koçber, kotî emr bikero sey ujay heyatê xo derbaz keno. Ronîştene û rawîştena xo sey kulturê ujayî yo. Wext-wext xo bîyaro xo vîrî kî, o êndî xo ra bîyo dûrî.

Coka seba kurdanê koçberan, rumetê ziwan û kulturî ganî zaf estbo. Kurdo koçber, eke rumet medo ziwan û kulturê xo beno sey yew pîyayê xêrîbî. Pîyayo koçber ganî qet xo xo vîra mekero. Hertim welatê xo bîyaro xo vîrî. Her tim welat û kulturê xo rê wayir vêjîyo. Hertim zav û zêçê xo rê welat û kulturê xo qisey bikero. Domananê (gedeyanê) xo rê hertim seba îstîqbalê ma kurdan qisey bikero. Kitab, kovar û rojnameyanê kurdkî (kurmanckî û kirmackî) biwano û keyê xo de bido wendene. Televîzyonanê kurdan têde temaşe bikero. Seba partîyan û komeleyanê kurdan bixebetîyo û înan ra nêzdî vindero.

Labelê merdim ke raşte vajo, persa dergûdilaye qet lazim nîya, merdimo koçber lete-lete bîyo. Eke hayrê xo bo, xo bizano, xo biwano beno ke tede tayê roştî bimano. Eke hayrê xo mebo, xo mezano û xo mewano tede qet roştî nêmanena. Beno xerîbo sade.

Heya hêvî (omid) mendene çîyêde zaf rindo. Merdim bê hevî nêşikîno xeyal bikero. Eke hevîya merdimî qedîya, zatî merdim merde say beno. Ma kurdî zî ganî bê hêvîtîne nêbênîme. Hêvîya ma kurdan esta ke kurdê koçberî xo ra wayir vêjînê xo xo ra dûrî nêfînê.

Vanê wext dermanê her derdî yo. Hela ma nîyadîme wext seba derdanê ma kurdan zî derman o?

05.03.2010