Madeyo Gizûn yê Bacika Sûre Beno Daruyê Vindarnayîşê Dejî
Zazakî.NET
Alimê tenduristîye wazenê madeyo gizûn ke bacika (îsot; bîber) sûre de esto ra yew dermano musekîn yê vindarnayîşê dejî virazê.
Cigêrayoxanê tenduristîye yê Unîversîteya Teksasî ya Amerîka beyan kerd ke înan cayê dejayeyî yê wucûdê însanî de yew madeyo ke maneno kapsaîsînî û bacike keno gizûn keşf kerdo. Alimî vanî, kam gama ke virazîyayîşê nê madeyî bêro vindarnayene, dejê wucûdî zî vindeno. Madeyê kapsaîsînî ke bacika sûre de esto, hucreyanê mîyanê wucûdî ser o reseptoranê mewcûdan tesbît keno û gureyê vindarnayîşê dejî keno.
Laburatuaran de xebata ke merreyan ser o virazîyaya de tesbît bîyo, eke yew gen bêro bêtesîr kerdene, vera kapsaîsînî de hesasîyetê ey nêmaneno. Cigêrayoxî nê tesbîtî ra hereket kenê û wazenê dermano ke eynî wezîfeyî vîneno virazê.
Alimî tekîd kenê ke na xebate fehmkerdişê mekanîzmaya dejî û tedawîyêka hîna bitesîre yê vera dejî de zaf muhîm a. Alimî vanê, gama ke wucûd de xesar virazîyêno, sey molekulanê ke bi hawayêko tebîî vejîyênê meydan, ma kapsaîsînê endojenozî (organîzma yan zî çîyê ke qismanê aye ra virazîyênê) keşf kerdo.
Alimî hêvî kenê ke seba tedawîkerdişê îltîhabê cayê ke estikî pêresenê û nêweşîyê îltîhabinî yê sey fîbromyalojî, hewna, seba tedawîya nêweşîyê cîya-cîyayî ke qanserî ra eleqedar ê, kapsaîsînê bacika sûre ra dermanan virazê.