Mektebê Dewa Ma-II

Cayê tazîye de ez û Mehmed ma dûrî ra ameyî têçimî. Bewlî bi ke ey zî ez şinasnaya. Ma pê sereyî silam da yewbînî. Mi dî verê xwu tada hetê Ehmedî ra, ez îşaret kerda û çiyêk va. Mi texmîn kerd ke derheqê mi de vano.

Wexto ke Mehmedî mekteb waro verdabi, nîno mi vîr ke uca ra pey ma yewbînî dîyo yan nê. Ma qasê des-pancês deqayî roniştî, cû ra pey, ma wuriştî. Zere zaf sixlet bi, ê ke ameynê, ê ke wuriştêne, wina biyêne têmîyan ra. Ez û hevalê xwu ma wuriştî raşt şî verê înan, înan zî ma dî, wuriştî pay, ma werîbînan persayî. Mi Ehmedî ra va "To ez şinasnaya?" Va "Mehmedê ma qalê to kerd, mi ti şinasnayî." Ma wina payanî ra yewbînî persayî û ma înan û wayirê tazîye ra xatir waşt, kewtî teber.

La ez nêzana o hedîseyê Ehmedî, ey ser o û êyê ke a hele uca sinife de bî ser o senî tesîr kerdo. Ancax ê bizanê. Ez yê xwu vajî, mi verî zî vatbi, mi de seke yew lerze bibo, seke laser wurzo yan zî tofan rabo… Senî yew çiyo zaf ecaîb ke merdim binê tesîrê ci de maneno û çi rey xwu vîr ra nêkeno, eno hedîse zî sey yew tofanî bî, tesîrê ci hema zî ruhê mi veranêdayo.

Mi va lerze, ame mi vîr. Eynî a serre, Çewlîg de lerze bibi, o zî zaf hol yeno mi vîr. Şan bi, verekê ma şibî binê axurê cîranan, ez şiya ke biyarî. Ez şiya binê axurî, mi hew dî ban şi û ame. Ez tersaya, mi xwu eşt teber. O çax ez heştserre biya, mi çi rey lerze nêdîbi, badê cû ez vajîyaya ke erdlerz o. Ez teyna zereyê axurî de biya, o ters ra mi xwu eştbi teber.

Hîrê serrî badê cû, ena rey Licê de erd lerza, o zî hol yeno mi vîr. Nîmroj bi, ma hê zere de taştere wenê, dêsî şî û ameyî, bî xuşexuşê herra çuyan, ma va xwura ma hinî nêxelisyenê, ma vazda xwu eşt teber. Zere de yew waya mi hema pêçek de bî, yew zî pîrika min a kokime bî, ma ê zî waro verdayî û xwu eşt teber. Vanê roja qiyametî de dadî ewlad, ewlad dadî waro verdeno, herhal bi eno qeyde yo.

Ez vana qey şima nika vanê çi eleqeyê enê çiyan û hedîseyê ke ti vanê pêra esto. Ez vajî! Ê wirdî zelzeleyî afatêko tebîî bî. Mi waşt xwu bierzî teber û ez tersê canê xwu ver eşkaya xwu bierzî teber. La eno afato pîl ke mekteb de, bi destê malimî bi, verê çimê wendekaran de ard Ehmedî sere, ma nêeşkayî xwu bierz teber. Şima mi ra bipersê vajê kamcîn vêşêr xewfin û tersnak bi, ez vana, o ke bi destê malimî ame meydan, o afat hîna xewfin bi. Zelzele de merdim bi îradeyê xwu wazeno biremo xwu bixelesno. La a roje, ma o tofan seyr kerd, ma nêeşkayî bi îradeyê xwu hereket biker, xwu bierz teber. Ma cayê xwu de wina cemidîyayî, ma nêeşkayî xwu cayê xwu ra bileqnin.

Mi ke Ehmed dî, a derba kane, hîşê mi de bî teze, hîşê mi ra nêvejîya. Dades rojî badê cû, ez Diyarbekir de raştê hevalanê Ehmedî ke piya planê pirodayişê malimî kerdbi û en pîlê înan bi, ameya. Mi va "Çira şima Ehmed da erd ro, wayir nêvejyayî?" Va "La ma çi da erd ro! Ma piya rahar ra xwu rê bi yarî va ma danê piro, ey va qey raşt a."

Bewlî bi ke ena persa mi qet weşê ci nêşibî. Murizê ci xerepîya, seke xwu miyanê gureyî ra vejo, tira pak bikero, wina neqil kerd va:

“Senî ke Ehmedî ber akerd kewt teber, malimî ma ra va şirên vendên babîyê ci. Ma şî, xwura ti zanê, keyeyê înan tenya ho mezra de, zereyê ê dereyî de. Ma şî, babîyê ci keye de nêbi. Va ho dawarî dir. Ma şî verê dewarî, ma mesela ci rê qisey kerde, ma va malim to wazeno vano wa bêro. To dî babîyê ey wina yew feqîro extîyar bi, tirkî zî nêzanêne. Va ez senî dewarî waro verdena yena. Ma va xalo çiyêk nêbeno, ma şinê vanê ma o nêdî, keye de nêbi.

Miyan ra çend rojî viyartî, malimî sinif de ma weriznayî va bêrên. Ma şî, ma berdî, to dî yew odaya qije o pey de bibî, vatêne “müdür odası”. Ber akerd, ma ewnîya ke Ehmed û babîyê xwu hê uca ronişte. Babîyê ey senî ke çim gina mi ro, va “Lajo! Qey şima piya qerar girewtbi ke bidê piro la şima lajê mi teyna miyan de verda?” Wexto ke wina va mi verê xwu tada hetê Ehmedî ser, mi va ‘Ben sana ne zaman dedim öğretmenî vuracağız?’ Seke mi îna va, Ehmedî va ‘Hayır öğretmenim, o demedi, bunlar dedi.’ Malimî verê çimê ma de da ê çar wendekaran ro, senî ke Ehmed zereyê sinifî de kuwabi, o qeyde ê zî kuwayî. La vateyê Ehmedî ser o qarişê mi nêbi…”

Wexto ke îna va, rîyê ey huyayne, seke xwu o gune ra pak bikero, xwu miyanê ê gureyî ra vejo, seke sûc bierzo Ehmed û hevalanê bînan ser.

Belkî şima meraq kerd ke Ehmed se bi, cuya xwu senî dewam kerde. Ez vajî. Babîyê ey wazeno o mekteb dewam bikero biqedêno. La Ehmed îqna nêbeno, vano ez hinî memleket de nêvindena. Dano piro şino Anqara, uca yew şîrket de beno operatorê makînanê karî. Cû dima, îşê ey beno baş, mutehîtî keno. Birayê xwu Mehmedî zî beno xwu het, zewijîno. Nika  wayirê tornan o. Debara ey dewijanê ma hemine ra başêr a. Ê panc heme hevalê ey zî mektebê dewe ra pey nêşî wendiş, di tenî dewe de mendî, ê bînî zî şî bajaran, înşaatan karê emeletî kerde.

Ê rojan ez şiya dewe, ez ewnîyaya, çi heyf ke o ters û asîmîlasyonî ser girewto. Dewe hinî a dewe verîne nîya, nesil bedilîyayo, neslo peyin pêro tirkî qisey keno. Ez tutan dir kirdkî qisey kena, ê tirkî cewab danê.