Mektebê Dewa Ma-III

Ez şeşserre biya mi dest bi mekteb kerd. Sey êroyî hol yeno mi vîr, roja ewilî ma verê berê hewşê mektebî de bî rêze. Mekteb yewqat bi, zemînê ci qasê metre û nîm erd ra berz bi. Vernîya berê teberî de, cayo ke merdim yew nêrdewane ra dekewno zereyê mektebî de yew suxbêre estbî, kîşta ci de  dîreka beyraqe bibî. Merdim verê dêsî de, kişta çepe de, şeş-hewt hebî palikanê nêrdewane ro şiyêne serê a sufqêre. Sufqêre qasê verinîya nêrdewane hîra bî. Malim uca, verê dîreke de vindertbi. O wext mi çim de a sufqêre seke zaf berz asêne.

Malim yewo derg, sey leya qewaxe bi. Wina viraşte û semt, qatê cilê siyayê şemtinî piradaye, qrawata sûre û qundureyê siyayê beriqnayeyî pay de. Wexto ke tutan dest bi wendişê “îstîqlal marşi” kerd, mi dî, wina xwu kerd tîk, destê xwu dusnayî her di hetanê çaqê xwu, sey heykelî vindert. Dima ma rêza verîne ra girewtî zere. We ho serî sufqêre de vinderte, bi rîyêko peşmirîyaye ewniyayne wendekaran ra, sereyê xwu têşanayne. Dore ameye mi, ez ke resaya verê ey, heyecanî ez girewta, lingê mi lerzayî. Mi dî bi huyayiş ewnîya mi ra, dindanê zereyê fekê ci aseyne, destê xwu kerd mi sere ro, va "Maşela maşela, aferin!"

Eger şima vajê hendêk  zeman ra pey teferuatê winasî senî yenê to vîr. Ez vana enê ra mi vîr ra nêşiyê, çimkî ê malimî ra pey, çend malimî ameyî, la mi nêdî tu malimêk sey ê malimî wina bi şefqet biewnîyo wendekaran ra. Coka, a qama ey, o huyayişê ey hema zî hişê mi de vinderte yê.

Merdim gama ke berê teberî ra dekewtêne zereyê mektebî, kişta raştî ser, yew korîdoro qijkek biyêne derg şiyêne hetê sinifî ser. Kişta çepe de, di odayê şenikî bibî, yew odaya malimî bi, a bîne zî alet-edewatê mektebî tede bî. Vera berê teberî de, peynîya korîdorî de zî berê sinifî abiyêne. Yew dersxaneyê mektebî bibi, sinifê yewin ra heta pancin, heme wendekarî yew ca de, o dersxane de piya ders girewtêne. Ez vana qey çar hebî rêzê masayan bibî. Her sinif yew rêze de roniştêne, sinifê çarin û pancin yew rêze de bî.

Malim ame zere, ma wuriştî pay, va "Günaydın!" Ma roniştî. Ma yê ke newe dest bi mekteb kerdbi, tirkî nêzanayne. Malimî yew bi yew ma wuriznayî, nameyê babîyê ma pers kerd. Bewlî bi ke malimî dewijê ma şinasnayne. O malim yew hewte ame dersê ma, uca ra pey şi, ma hinî o nêdî. Ez vana qey, emrê ey vîst yan vîst û panc, ancax bibi. Verê ma de dewijan dir tirkî qisey kerdêne, badê cû ma pê hesîyayî ke dewa kişta dewa ma ra yo. Mi qet nêdî ke ey rojêk kirdkî qisey kerd. Sey yew proje, sey yew prototîpî bi. Her kesî werreyê xwu bi ey ardêne waştêne sey ey cilan bido xwu ra, sey ey têwbigeyro û qalî bikero. O zî to vatêne qey qet eno welat de nêbiyo pîl, hewayê enê memleketî tenefus nêkerdo, dadî û babîye ey tirk ê. La ancî zî sey ê malimanê xerîban nêkerdêne, qet nêbo murizê xwu ma rê nîkerdêne tal.

Hewteyêk badê cû, yewna malim ame. La qet nêmendêne ê malimî. Çewî vatêne qey mekteb qampa esîran a, o zî çawişê ma wo. Rojêk, serê sibayî, ma bî rêze, hê şinê zere. O zî ho verê dîreka beyraqe de vinderte. Çuwayêka terne ha dest de, ez resaya verê ey, çuwa eşte destê xwu yo çep û na peyê qina xwu wa. Destê xwu yo raşt hetê mi ra rakerd, giştê destê xwu antî pêser kerdî raşt, nenguyê ci ameyî hetê corî ser, va "Ellerini şu şekilde uzat!" Mi destê xwu kerdî derg, nişka ra çuwa peyê xwu ra ante kerde berz, da serê nenguyanê destanê mi ro. Mi va qey ruhê mi bedenê mi ra vejîya, ez o qeyde dejaya. Yew hewe nê, belkî des hewî, heta ke Homayî qewet dabi ci, da piro. Ziwan mi fek de bi lal, ez nêeşkaya çiyêk vajî. Da mi ro, xwu kerd rehet, hema bi hêrs va "Geç içeri!" Giştê destê mi hengilisîyayê, biyê sey kolî. Ez vana qey giştê mi mi ra kewtê, o qeyde ez şiya zere.

Mi nêzana ke seba çî ez kuwaya, sûcê mi çi bi. Ey zî nêva ke sûcê to çi yo, to wina yew xeta kerda. O wext dewe de wendekarî nêeşkayêne xwu îfade bikerê, ma baş tirkî nêzanayne. Enê malimî heta sinifê çarin derse da ma, uca ra pey şi.

Ma hê sinifê pancin de, hinî mezûn benê, la cuzdanê ma çin o. Muxtar şi nifûs ra cuzdanê ma vetî erdî dayî malimî ke pê dîplomaya ma dekero.

Roja peyin a mektebî bî. Mi dî malim ame verê masaya mi de vindert, wina hêrs ra va "Ayağa kalk!" Ez wurişta. Va "Adın ne?" Mi va "Pişar." Mi hema ke temam nêkerd, heta ke tira ame yew lapate da binê goşê mi ro. Alişkê mi bibî sûr, herinda giştanê ci veşayne. Cuzdano ke muxtarî îdareyê nifûsî ra ardo, nawut mi, va "Sen daha adını bilmiyorsun. Adın Cavit'dir. Anladın mı?"

Ez êdî kewtbiya serra xwu ya yewendesine, hema newe ez biya wayirê nasnameyî û yew nameyo newe. Senî ke pê zor ziwanê ma qedexe kerdbi, o qeyde nameyê ma zî bedilnabî. Memûrê nifûsî keyfê xwu gore, çi binuştêne nameyê ma êdî o bi. Gelo binê enê asmînî de yewna cayo winasî esto? Wina yew trajedî ameyo syewna miletî sere de?

Ez mezûn biya, a serre dewe de menda, ez nêşiya mektebo miyanîn. Mi yew serre ara da ci, serra bîne babîyê mi ez berda Diyarbekir, mektebê miyanîn de qeyd kerda. Zafê hevalanê min ê mektebî ameybî Diyarbekir, tayê şiyêne sanayî de xebitîyêne, tayêne zî verê qedayifçîyan de dest bi kar kerdbi. Ma qijê dewe rey-rey ameyne têhet, qalê mektebî û dewe kerdêne. Hevalê min o ke dewe de cîranê ma bi, rojêk va "Ti zanê malimî a roja ke fekê berê mektebî de da to ro, semedê çî bi?" Mi va "Nê, la eza feqîr ça ra zana!"

Hal-mesela wina qisey kerd:

“Roja verê a roje, ma şibî sêzan, min û to ma dabi pêro. Malimî wezîfeyê keyeyî dabi, kitabê mi çinê bî ke ez sipartekê xwu binusnî. Şan de mi to ra kitab waşt, la to nêda. Verê cû malimî ez nimitkî kerdbîya wezîfedar, kamî keye de yan teber de kirdkî qisey bikerdêne, ez şiyêne mi malimî ra vatêne. Semedo ke to kitab nêda mi, coka mi sipartekê xwu nêviraştbi, ez o hêrs ra şiya mi malimî ra va ‘Pişarî kirdkî qisey kerd!’ Ey loma da to ro.”

Belê, neslê ma wina neslêko bêtalih bi. A ke ameya ma sere, wa nêro vergê koyan ser de.