Meselaya Çar Biraran

Çar birarî benê. Yew ereb, yew faris, yew tirk, yew zî kurd o. Heme yew welat de cîranê yewbînan ê. Vanê "De bêrêne ma xwu rê her kes cayê xwu de, serê erdê xwu de, miyanî bara xwu de banan virazin."

Înan ra ereb dest pê keno, banê xwu bi zerrîya xwu virazeno, der û dorê ci zî dêsêko mehkem virazeno. Peyê dêsî de daran roneno, mehşilêran roneno, hewze virazeno, hasilî kelam banê ci beno sey yew koşke. Meqsedê dorê banî dêskerdişî eno yo ke xanima ci, keynayê ci, heme piya hamnanî binê virastîye ê daran de ronişê, xwu rê wer biwerê yan suhbet bikerê û seke zere de bî, o tewir rahet bikerê. Uca malbete rê beno cayêko mehrem, cayo ke malbate tede azad a. Çiyo tewr mihîm zî, tutê ci cayo ke pawite de rehet kay bikerê. Eke wina nêbo, aîle rehet nêkena. Derheqê ena rewşe de vateyêk esto, vanê "Wina yew cayo ke merdim nêeşkeno sereyê xwu veco teber." Belê, ereb eno qeyde banê xwu temam keno, yewî ra çitî û pitî nêvecyena.  Mêrikê to bi usûl dekeweno keyeyê xwu.

Dore yena birayê diyinî ser ke faris o. We zî sey erebî banê xwu virazeno û hewelyeno ci. Dora tirkî yena, we zî sey ê wirdiyê bînan bê xir û cir banê xwu virazeno û hewelyeno ci.

Dore yena kurdî ser, we zî banê xwu virazeno. Labelê wexto ke dêsê der û dorê banê xwu virazeno, ca de enê hîrê heme birayê zordarî têfek ra vanê “Kurdo vinder!” Kurd vano "Hela helaa! Gelo se bi, mi se kerd?" Fikirîyeno û înan ra vano "Heyra! Wilay mi çiyêko şaş nêkerd, çi ra şima eleqeyê mi kenê?"

Înan ra veng nêvecyeno, la vanê îlela nêvanê. Tenya enê vanê "Ti tenya ban viraze, to rê xêz antiş û dîwar viraştiş çin o, badê cû ma nêzanê ti zere de se kenê, vera ma de belkî ti yew plan virazenê, coka to rê dorê banî de dês viraştiş qedexe yo."

Kurd hewna înan ra vano “Miyanê erdê xwu de, miyanê herrîya xwu de şima senî waharê heq ê, ez zî wina waharê heqî ya. Şima vanê ‘Ma Homayî rê, pêxamberê ci rê û Quranê pîrozî rê îman ardo.’ Eke şima bawerîya xwu de sadiq ê, Homa û qasidê ci, ma rê çi emir kerdo, gere ma wina qebûl bikerin. Qasidê Homay vano ‘Merdim çiyo ke xwu rê wazeno, birayê xwu rê zî nêwazo, nêbeno wayirê îmanî.’ Çi ra çiyo ke şima rê helal o, mi rê heram o? Heq nameyê Homayî yo, kam heq qebûl nêkero yan heqê yewbînan xesb bikero, hem însanîyet ra vete yo hem zî nêbeno bisilman…”

Kurd ewnîyeno ke nînê heqî ver, dest bi viraştişê dêsê xwu keno. Hîrê heme zordarî piya hêrişê ci kenê, dêso ke viraşto şanê ra û ci rê zaf tehda zî kenê. Zordarê bêrehmî ci ra vanê "Ti hîna virazî, ma do banê to zî raşanê!" Kurd neçar wurzeno ke şiro keye, fetelêno înan ser û vano “Şima tenya nê, bi sewbîna hetkaranê xwu zî hêrişê mi bikerê, keyeyê mi biveşnê û nêke kuwayiş, şima mi bikişê zî ez heqê xwu ra nê-vê-re-na! Heta ke ez gane bî,  şima hezar hewe dêsê mi raşanê, ez do reyna virazî. Belê, ena rewşa kurdî û ê zordaran, a roje ra hetanî nika ha dewam kena.