MEWLIDÊ KIRDÎ

Mewlûdê Kirdî yê Ehmedê Xasî destpêkê edebîyatê nuştekî yê kirdkî yo. Reya verêne 25 adare 1899 de Dîyarbekir de Çapxaneyê Lîtografya de 400 nusxeyê ey ginayê çape ro.

Zeynel Abidîn Amedî bi xetê destan bi alfabeya erebkî nuşto, çend eserê bînî yê Ehmedê Xasî zî îlawe kerdê û sey çapê metbea dayo weşanayîş. Xetê Zeynel Abidîn Amedî de yew çeku kêmî ya û yew-di cayan de zêr û zeber xelet nusîyayê. Ney ra teber zî tayê destnuşteyê ke çapa orîjînale ver ra ameyê nuştiş zî estê, mesela, metno ke Hîvda Îletşim çap kerdo, nînan ra yew o. La hem tede xeletî estê hem zî beytî kêmî yê.

No metn hetanî nika panc rey alfabeya erebkî ra transkrîbeyê alfabeya latînkî bîyo. Reya verêne M. Malmîsanijî 1985 de Parîs de transkrîbe kerdo û “Hêvî, Kovara Çandîya Giştî, Hejmar 4/Îlon 1985, r. 75-97” de weşanîyayo.

Mihanî zî 1994 de transkrîbe kerdo û bi çend îlaweyanê bînan sey kitabî Îstanbul de Weşanxaneyê Firatî ra weşanîyayo. Kunyeya nê kitabî wina ya: Mela Ehmedê Xasî, Mewludê Nebî, Tadox (Werger) Tîpanê ‘Erebî ra: Mihanî, Fırat Yayınları, Îstanbul 1994

Mela Mehemedê Kavarî zî 2005 de transkirîbe kerdo û Dîyarbekir de bi hawayêko korsan weşanayo.

Ancî W. K. Merdimînî zî transkrîbe kerdo û Hîvda Îletişim Îstanbul de 2008 de sey kitabî weşanayo. Kunyeya nê kitabî zî wina ya: Mela Ehmedê Xasî, Mewlîd, Tadayox: W. K. Merdimîn, Hîvda İletişim, Îstanbul [2008]

Mîyanê nê her çar transkrîbeyan de, herçiqas tede xeletîyê telafuzî, kêmane û xeletîyê çekuyan û herfan bibê zî o tewr baş yê M. Malmîsanjî yo. Her hîrêyê bînan de gelek xeletî, heta ke beytê kêmî estê. Bitaybetî o ke Kavarî kerdo, xeletîyê xo zaf zêde yê.

Mi no transkrîbe metnê orîjînalî ver ra kerd. Qismê tirkî, mi goreyê alfabeya tirkî nuşt û qismê erebkî zî goreyê alfabeya latînkî ya kurdkî nuşt. Qismê tirkî ke destpêkê kitabî de esto, hetê Ehmedê Xasî ra nêameyo nuştiş.

Metnê winasî ke bi alfabeya erebkî nusîyayê, gama ke transkrîbeyê alfabeya latînkî benê, tayê vengan de, mesela vengê “eyn” û “xeyn”ê erebkî de muşkileyî vejênê. Mi nêwaşt ke nê vengî vindî bibê. Coka mi nê vengî bi nîşanê nenugî (’) îşaret kerdî. Mavajin, çekuyê sey: be’dê, se’dîyan, ‘Ebdullah, şafi’ê ma… Û çekuyê sey: ‘xezal, ‘xeyrê min, ‘xalîyan, ‘xuslêkew sunnet…

Dîyarbekir, 16.10.2008

Roşan LEZGÎN

Seba hemeyê metnî bitikne>>>