Mezela Min a Serê Raye

Domantîya ma de amnanî ma şîyenê ware ra mast û do ardenê dewe. Şodir amenê dewe, şande şîyenê ware. Kam rew uşto ra, kam rew reşto dewe. Ma mîyanê xo de pesna nînê denê. Waxto ke bîyenê şodir, hewnê ma çiqas şîrîn bibîyînê zî, ancîya maya ma ke ma kerdînê haşar, ma hama vaştenê linganê xo ser, kincê xo denê xo ra kewtenê rayê.

Namê warê ma Çepanikê bî. Deştê de bî. Wisarî derdorê de her ca ra awe vejîyenê. Binê warî de golêde girsê bîye. Yan zî ma domana rê hînî girs asenê. Ma ke raşte qedenenê, qîyamêde qij kewtênê virnîya ma. Ma îta ra vatenê Zime. Zafînê ma ke qîyame xelesnenê hêna teze tîje denê serê Zimî ra. Tayînê ma pesna xo dêne, vatenê “ma reştîme dewe, hena tîjê nêeştîbî”.

Ma domanî qelfe bi qelfe kewtenê raye. Eke ma Zime xelesnenê amenê rastê di raya bîyenê. Yew raya kemerine bîye, yew zî raya weline. Raya kemerine, seke namê xo ser ra yo kulî kemer û kuç bî, labele kilmê bîye. Raya weline zî seke namê xo ser ra yo weline bîye, dergê bîye labelê rehete bî. Her şodir ma amenê a çatalê raye de tercîhê xo kerdenê: Ma raya kemerinê ra şîmê yan zî raya weline ra? Eke ma raya kemerine ra bîşiyenê, ma şîyenê rastê dara nêmîye bîyenê. Dara nêmîye murîye bîye. Ma uja rayê kerdenê nême, coka a darê ra vatenê “dara nêmîye”. Eke ma raya welinê ra bîşîyenê, a raya rehete hama dûrî bîye.

Rojê, ancîya ez na qeydê uşto ra, mi kincê xo day xo ra. Maya mi satilê (sitilê) mi kerd pirrê mast, qapaxê dê ters çarnaya, na serê dê, o zî kerd pirrê serê şitî, da mi dest, va de şo. Ez kewto raye, binê warî de reşto embaza. Tayê rayê şîme ya nêşîme. Seke yew mi ra vajo, “nê satilê xo deverde, serê şitê xo bûre, şo”. Hetê min o yew vano, “birişne de”, heto bîn vano, “merişne de”. Ez satilê xo ge-ge ano dano qorê xo ra, ano beno, hejneno ke war ra dî ancîya keno raşt, raya xo ra şono. Bi no qeyde ma tayê raye şîme. Ameyîme reştîme raya çatalinê. Ma uca bîme di qelfeyî. Tayê ma raya weline ra, tayê ma zî raya kemerine ra şî. Ez embazê ke raya kemerine ra şî, mîyane înan de bîya. Ma dara nêmîye qedêne, devecêr ra şome. Ez ancîya xo zaf ano beno, xo xo de micadelêde giran keno, hetê min o yew vano, “dever de”, o bîn vano “demever de”. 

Ma kewtîme peyê dewe, nêzano mi rê se bî, satilê mastî gina qorê mi ra, destê mi ra perra, şî gina rayê ser ra. Mast rayê ra bî vila, rayê bîye sîpi sey vewre. Qapaxê satilî zî ginay bi war ra, labelê tawa pê nêbîbî. Serê şîtî hînî cayê xo de bî. Ez şîyo lewê qapaxî nîşto ro, mi serê şitê xo tayê werd uşto ra. Domanî pêro pîya serê mi ra bîyê top, huyenê. Aye ra dime domana cayo ke mi mast verdo de, uca kemerî eştî pêser, mezela mi viraştê. Adet bî, kamî rayê ra mastê xo biverdenê de îna rê cayo ke îna mast verdo de mezele viraştenê.

Mi ke tayê serê şitê xo werd, ez uşto ra, mi satilo tal girewt, ez kewto raya. Nafa zî tersê pîrika mi kewt zereyê mi. Pîrika mi dewe de vindetenê ke hem pîyê mi rê hem zî pala rê non kerdenê amade. Nika ke ez şîyo dewe, pîrika mi dî ke mast çin o, ez o çax çi wele keno xo ra. Ez nîya xo xo de fikirneno, domanî zî hêna pê mi huyenê. Ma na qeyda ameyîmê reştîme dewe.

Ez kêyber de şîyo kewto zerê bonî. Mi qayt kerd ke pîrika mi ha wo oda bînê de. Mi hêdika satilê xo lewê dêsî de na ro. Hama çilpo vazdo, şîyo teber. Teber ra tayê mendo, mi qayt kerd ke pîrika mi hênî qîrena, hînî vaje. Venga mi dana. Ez şîyo zere seke tewr xebera min çîyê ra çîn a, mi va:

- Se bîyo pîrkî?

Va:

- Kulo kotik bîyo, se bîyo! Ero kanê mast?

Mi va:

- Wêllê nêzano, mi ard uca na ro. Belkî pisingê werdo.

Pirîka mi mi ra înam nêkerd. Pêra fetelna mi dime labelê kokimê bîye, nêreşte mi. Ez remo, şîyo, hetanî şand nîyamo keye. A roje keyê ma û palê ma bê qatix mendî.

Mezela min a ke domana serê raye ra viraştibî çend rojî hînî mende.*

_______

* No nuşte “Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 25, Dîyarbekir 15-31 adare 2012, r. 7” de weşanîyayo.