Nefele

Hetê ma de, wisarî, qismêko zaf muhîm yê vaşê yabanî nefel a. Zafê vaşê merganê ma zî nefel a. La gama ke nefele hema keweyo kehlî ya, yanî hema zaf tern a, gereka heywan zêde nêwero. Eke heywanî zêde ra nefela tezîye biwerê, ginenê pîze ro.

Ma het, dewanê hetê koyî de, tewirê nefele ke hêgayan de ramenê, awe danê û serre di rey çînenê ra vanê "arbûde". Tayê cayan de zî vanê "argude". La ma bi xwu a yabanîye ra tena vanê "nefele".

Nefele hîrêpel a, la ge-ge tayê lemê aye yê çarpelî zî estê. Nefela çarpele nîşanê şans û bextî ya. Her çar pelê aye yenê manaya "bawerî", "hêvî", "eşq" û "şans"î. Kam nefela çarpele bivîno, winî bawer kenê ke do bireso miradê xwu.

Eslê xwu de zaf tewirê nefele estê, vilê înan zî tewir bi tewir ê: her tewirê tonê sûrî, pembeyî, morî, zerdî, sipîyî de estê. Vila nefele zaf narîn û rindek a, boya vila nefele zaf weş a.

Vilê arbûde/argude qasê nîmeyê vilanê nefela yabanî boye nêdanê. Boya vilanê nefela yabanî eynî sey boya gulanê cenetî weş a.

Dinya de zaf tewir nebatî estê; vaş, çayir û çîmen, tarûtur, zerzewat, meyweyêrî, hebikêrî, sungî… Nînan ra nameyê çend meyweyan Quran de vîyareno. Mesela, zeytûne, hinare, encîle, xurma, engure...

Nê meyweyî zaf weş ê, zaf faydeyin ê; şarî mîyan de bimbarek ê. Mesela, ma het, seba hinare vanê "Her hinare de yew hebe cenet ra ameya". Coka tena yew heba hinare zî fewt nêkenê. Eke bi xeletî yew heba hinare bikewo erd, gênê wenê. Vanê "belkî heba ke cenet ra ameya, a bi xwu ya."

Mi nêzanayne nefele zî Quran de vîyarena; la gama ke mi ferq kerd zaf keyfê mi ame, ez zaf biya şa. Çimkî ez verêna, qijekîya xwu ra nefele ra, vila nefele ra, xaseten zî boya vila nefele ra zaf hes kena.

Quran de, Sûreya 'Ebese de nameyê nefele wina vîyareno:

25. Ma varitî varnayî,

26. Dima ma erd şeqna û şeqna,

27. Tede nebatê hebinî derisnayî

28. Û engure, nefele

29. Û zeytûnêrî, xurmayêrî

30. Û baxçeyê bi daranê berzan û gurran,

31. Meywayî û çayîrî.