Nuşteyê Edîtorî yê Rojnameyê Newepelî-11

Seba ke merdim tayê çîyan bivîno, zêhn û hişêko zêde yan zekayêka tuje qet lazim nîya.

Mesela, mi roja 12.08.2011 de, keyepelê înternetî yê rojnameyê Zamanî de bi sernameyê “Tokyo’da camide üç dilde hutbe okunuyor” (Tokyo de camî de bi hîrê ziwanan xutbe yeno wendiş) xeberêk wende. Ez vana qey na xebere kanalanê televîzyonî yê tirkan de, rojnameyanê înan de zî weşanîya.

Muhtewaya na xebere de yeno qalkerdiş ke paytextê Japonya Tokyo de bi nameyê “Tokyo Camii ve Türk Kültür Merkezi” yanî “Camîya Tokyoyî û Merkezê Kulturî yê Tirkan” yew awanî esta.

Îmamê “Camîya Tokyoyî û Merkezê Kulturî yê Tirkan” Ensarî Yentürk, xebere de malumat dano vano, “Camîya Tokyoyî tena sey yew îbadetxaneyî xizmet nêdana, eynî wext de sey merkezêkê kulturî, sey kulîyeyêk fealîyetanê sosyalan zî kena.” Goreyê vatişanê îmamî ra, çîyo tewr balkêş yê na camî no yo ke xutbe bi hîrê ziwanan, yanî bi japonkî, tirkî û îngilîzkî yeno wendiş.

Şexsen tu îtîrazê mi çin o ke yew camî de bi hîrê ziwanan xutbe bêro wendiş. Ganî îtîrazê tu kesî zî çin bo. Çunke hawayo ke mela xebere de vano, Japonya de qasê 100 hezar ra heta bi 300 hezar muslumanî estê. Nê muslumanî tewir bi tewir milet û welatan ra yê. Îhtîmal o ke roja îneyî, her miletî ra muslumanî camîya Tokyoyî de nimajê xutbeyî eda kenê. Helbet heqê her muslumanî esto ke xutbe de çi yeno vatiş, mela qalê çî keno, fehm bikero.

Ma ferz bikîn ke ez nê mela Ensarî Yentürkî ra bipersî vajî, “Melayo delalî, ti zaf baş kenî ke paytextê welatêkê sey Japonya de, camî de, bi hîrê ziwanan xutbe wanenî. Labelê qezaya Çewlîgî Dara Hênî, dew û mezrayê aye heme hurr kird ê. Pêro musluman ê. Her mehla de, her dew û mezra de camî esta. La hem merkezê Dara Hênî de hem dew û mezrayan de, heme camîyan de xutbe û wazî tena bi tirkî yenê dayîş. Gelo mumkin o, nê camîyan de tirkî û kirdkî pîya xutbe bêro wendiş?” Ez sond wanena, do mela Yentürk (Yenen Türk!) derhal rî û rûçikê xo tirş û tehl bikero. Qalê yewîye û pîyabîyayîşî (birlik beraberlik) bikero. (Çunke birlik beraberlik tena bi ziwanê tirkî beno!) Hezar dere û derxoleyan ra awe bikirişno; qalê xirabîya cîyakarîye bikero. Sey hophopikî xo wedaro û sey keloxlanî xo bido erd ro, nat û wet ziwanê ey fek de sey çerxê meqlebî bigeyro û mi poşman bikero, mi sucdar bikero ke mi na perse persaya. Heta ke mi “terorîst” îlan bikero…

Bi nê ziwanî, ez tirkan ra, melayanê înan ra çîyêk nêvana. Ez vajî zî, ne mi ra fehm kenê, ne mi eşnawenê. Eke ez bi tirkî zî vajî, seba ke hesabê camêrdan nêno, nêwazenê mi fehm bikerê, qey bi zor o! Xora, mêrikan muslumanîye, tirkperestî û nîjadperestîye têro pişta û sey cubeyî ro beşna xo feselnaya. Mêrikî, dewleta xo esta; artêşe, polîs, mehkeme, heps û zindan, dîyanet, unîversîte, mektebê xo estê. Çimê înan ma birnayo; sereyê ma wina wişkawişk dekerdo binê çengileyê xo ra.

Şitê here înanê rê helal, şitê manga ma rê heram!

Ma bêrîn ma ser.

Neke tena Dara Hênî, zafaneyê kurdanê Kurdistanê Bakurî musluman ê. Eke ti mi ra bipersî, zafê înan bawerîya xo ya dînî de wişk ê. Qale ke ameye dîn û îmanî ser, merdim nêeşkeno înan ra vajo dû adirê şima ra yeno. Mesela, eke rojeyê Remezanî de xortêko naşîn Dara Hênî de yan Çewlîg de xo şaş bikero û eşkera cixara bişimo yan qurtêk awe xo fek kero, hewar halê dayka ê lejekî rê! La qet nêno vîrê kesî ke bipersê vajê, “Çira camîyan de xutbe û wazî bi kirdkî nênê dayîş? Çi semed ra ziwanê îbadetî tena tirkî yo?”

Nê melayê mayê ke xeberdayîş de dore nêdanê kesî, gelo nêzanê ke camîyan de muslumanîye xizmetê tirkîstîye de ya? Gelo nêzanê ke ê bi xo xizmetê asîmîlekerdişê miletê xo kenê, ziwan û kulturê miletê xo çin kenê?

Gelo melayê ma yê kurdî pozîsyonê xo û melayê tirkî, mela Ensarî Yentürkî muqayese nêkenê, nêdanê têver?

Mela Ensarî Yentürk, tîya ra dano piro şino welatêkê sey Japonya de bi tirkî wazan dano, bi tirkî xutbe waneno.

La melayê ma?

Melayê ma yê ke ewnîyayê sîya û sipî ra, dewa xo de, bajarê xo de, şarê xo rê bi ziwanê tirkan wazan danê, xutbe wanenê. Cesaret nêkenê yew kelîme bi ziwano ke Homayî dayo înan, Homayî rê îbadet zî bikerê.

Ez vajî se?

Rojeyê Remezanî ro muslumanan bimbarek bo, bibo wesîleyê edalet û heqanîyetî.*

_______________

* Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 11,  Dîyarbekir 16-31 tebaxe 2011, r. 2