Nuşteyê Edîtorî yê Rojnameyê Newepelî-2

Hûmara diyine ya Newepelî zî vejîya. Hûmara yewine de, ma dî, kesê ke meselaya ziwanî baş fehm kerda, eleqeyêko musbet nîşan da, wayîrîye kerde. Ma hêvîdar ê ke no eleqe dewam bikero.

Tayê embazî estê, bala xwu nêdanê rojnameyî ser, vanê kam vejeno?

Kesê ke nê rojnameyî vejenê, eke mîyan ra tayê kesî wayîrê fikrê cîyayî bê zî, girêdayeyê tu partî yan rêxistine nîyê. Heme kurd ê, heskerdoxê kirdkî yê.

Mîyanê miletêk de tewir bi tewir fikrî estê. Grûb û partîyê cîya-cîyayî estê. Beno ke şexsî, grûbî yan zî partî hetê sîyasetî ra reqîbê yewbînan bê, heta ke dişmenê yewbînan bê. La ganî êdî çîyanê muşterekan de, ma vajîn, meselaya ziwanî de, ma pîya bixebitîn.

Mîyanê ma kurdan de her bajar de dades rojnameyê tirkî vejîyenê. Kes çîyêk nêvano. Her roje yew rojnameyo newe bi tirkî vejîyo zî hewna kes çîyêk nêvano. La gama ke kirdkî rojname vejêno, ma zor danê xwu ke qusurêk ci rê peyda bikerin!

Ma îtîrazê ziwanî kenê, îtîrazê çekuyan kenê. Ma îtîrazê şexsan kenê!... Ez fehm nêkena çira rojnameyê kirdkî hende beno meselayêka girde?!

Eke ma vanê wa kirdkî (kirmanckî, zazakî, dimilkî) vindî nêbo, sewbîna çareyê ma çin o. Ez nêkerî, ti nêkerî, o nêkero, kam keno? Rojname nêvejîyo, kovarî nêvejîyê, kitabî nêvejîyê, ziwan senî maneno?

Asîmîlasyonî wina pêt, wina xurt dor ro ma girewto ke êdî dewlete, mekteb û televîzyonî ma asîmîle nêkerê zî ma xwu asîmîle kenê. Zafê însanê ma estê, zerrî ra fek ziwanê xwu ra veradayo, keyeyê xwu de pitê xwu yê şeşaşmeyî dir bîle bi tirkî qisey kenê.

Meselaya ziwanî de, êdî ma kirdî ameyê no merhele ke, zafê însanê ma ziwanê xwu ra şermayenê. Fedî kenê ke kirdkî qisey bikerê. Ganî ma şermê xwu wedarin, ma ziwanê xwu ra fedî nêkerin.

Nê hetî ra kirdaskî xwu xelisnayo. Nê davîst serranê peyênan de, bi sayeyê rojnameyan, kovaran, radyo û televîzyonan, enstîtu û partîyan êdî kirdaskî biya sey ziwanêkê resmî. Belkî bi hezaran kadroyê lehçeya kirdaskî estê; nuştoxî, wendoxî, şaîrî, hîkeyanuştoxî, romannuştoxî, kaykerdoxê sînema û tîyatroyî, muzîsyenî… Rojnameyê kirdaskî yew roje de des hezarî roşîyeno. Kirdaskî hende aver şîya ke êdî gama ke vanê “Kürtçe” tena kirdaskî yena vîrê însanan. Heta ke zafê kirdê ma zî fealîyetanê xwu bi kirdaskî kenê, bi kirdaskî nusenê, wanenê, qisey kenê…

Serra 2006 de Çewlîg de pasajê Xeylanî de, qatê hîrêyin de yew merkezê kulturî abibi. Kirdan (zazayan) bi xwu no merkez awan kerdbi. La nameyê ey bi kirdaskî ronabi: Navenda Çanda Çewlîgê. Kesî îtîraz nêkerd. La gama ke bi kirdkî çîyê nusîyeno, zana yan nezan, her kes cayêk ra çîyêk vano!

Vanê, çar mîlyonî kirdî (zazayî) estê. Gelo heqê kirdan zî çin o ke yew rojname vejê? Eke bi kirdkî cîya kovar û rojnameyî nêvejîyê, dezgeyê kirdan ê ziwan û kulturî saz nêbê, kirdkî (zazakî) nêbena wayîrê şexsîyetî. Xwu rê bi xwu mîyan ra wedarîyêna, şina!

Heyf nîyo? Çi rê kirdkî (zazakî) vindî bibo? Çi gune kerdo?!*

_____________

* Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 2, Dîyarbekir 01-15 nîsane 2011, r. 2