Nuşteyê Edîtorî yê Rojnameyê Newepelî-32

Polîtîkaya mîlî ya tirkan bellî ya: Hertim berzkerdiş û averberdişê tirkîtîye, mîyanê erdê Tirkîya de tirkkerdişê heme miletanê bînan. Mesela, derheqê kurdan de, her metodî ceribnenê ke “kurdîtîye” puç bikerê; kurdan hemîne asîmîleyê tirkîtîye bikerê, îlaweten kurdanê elewîyan û êzidîyan asîmîleyê muslumanîye bikerê. Na kerdene de, sey miletî faydeyê madî û manewî yê tirkan esto. Mesela, bi no qayde, vajîm ke kurdê Kurdîstanê Bakurî heme bibê tirk, otomatîkmen erdê Kurdîstanê Bakurî beno malê tirkan. Xora zafaneyê karê giranî yê xizmetê tirkan zî kurdî kenê. Bi no qayde, tirkî vera miletanê bînan de hem hetê erdî/cografya ra hem hetê quwetê leşkerî ra hem hetê fikr, kultur û hunerî ra bineyna hêzdar benê. Polîtîkaya puçkerdişê kurdîtîye de; asîmîlekerdiş, mîyanê tirkan de helnayîş û bitaybetî bêîstîqrarkerdiş û deformekerdişê awanîya komelkî ya kurdan de tirkan epey mesafe girewto.

Na polîtîkaya tirkan nêvurîyena, nîyetê xo zî çin o ke bivurînî la dinya tim vurîyena! Herçiqas kurdê Bakurî esl, orîjînalîte û estena xo ya tebîî ra zaf kewtê dûrî, bîyê xerîbê xo zî ancî kurdî û yew mucadeleyo zeîf yê kurdîtîye ke dereceyê edayêka turîstîke de dîyeno, tim estê.

Nika ma zanê û ha vînenê ke kurdê Kurdîstanê Bakurî se-se û pancas serrî yê ke mucadeleyê kurdîtîye danê. Labelê polîtîkaya xo caran muşexes nêbîya. Kurdî tam çi wazenê, ne ê bi xo zanî ne zî kes zano. Ma vajîm ke eynî merdim yan hereketê sîyasî yê kurdan, ge Kurdîstanê yewgirewte û xoserî wazeno ge tena demokrasî û aştî wazeno.

Hetê kurdan ra yewna kemane zî no yo. Herçiqas bi hawayêko romantîk (şîîrane) behsê neteweya kurdan û xerîteyê Kurdîstanî beno la kurdan hema zî sîyaseten xo û erdê xo tarîf nêkerdo. Gama ke merdim xo û erdê xo tam tarîf nêkero, mumkin nîyo ke xo nas bikero yan heqanê xo tam bizano. Naye ra girêdaye polîtîkaya merdimî zî şekl nêgêna û hedef zî muşexes nêbeno.

Her kes zano ke yew milet tewr sere de bi ziwanê xo beno milet. Dima erdo ke ser o ciwîyeno zî aîdê ê miletî yo. Serê erdê xo de, bi ziwan û kulturê xo ke nasnameyê mîlî anê meydan, bi destê xo xoîdarekerdişê miletî ganî esasê polîtîkaya mîlî teşkîl bikero. Seba resayîşê hedefî zî, ganî milet hertim wayîrê stratejîyêk bo. Çîyo tewr muhîm zî no yo ke, yew mileto bindest gama ke vera serdestanê xo de mucadele keno ganî mucadeleyê xo yê eslî de tim zereyê xo de xo organîze bikero. Yanî ziwan, kultur, tefekur û nasnameyê xo yê mîlî; estena xo ya madî û manewî hertim bi destê xo, bi dînamîzmê xo yê zereyînî aver bibero.

Şeş-hewt serrî verê cû, gama ke na dewlete seba kursanê kurdkî destûr da, sîyasetê kurdan qebul nêkerd, red kerd. Heta ke kursan ra ver, gama ke çapemenîye de kurdkî serbest bîye, ancî sîyasetê kurdan red kerdbî. Oxro ke bi çapemenîye de serbestkerdişê kurdkî û kursanê kurdkî, kerd ke welat de mîyanê da-des serran de kurdkîya nuştekî bi hawayêko muezem aver şiro. No proses de bi hezaran materyalê nuştekî yê ziwanî ameyî meydan; edebîyatê modern yê kurdkî dewrêko zerrnên ravîyarna. Ganî sey tespîtêkê sabîtî merdim îfade bikero ke no averşîyayîş neke bi lebat û projeyê sîyasetî, esas bi hîmet, xeyret û mucadeleyê ferdî yê kurdperweran virazîya.

Eke çapemenîye de kurdkî serbest nêbîyêne, eke kursê kurdkî serbest nêbîyêne, ewro dersa weçinîta nêameyêne rojeve. Ê gamanê hurdîlekan na game xo dima arde. Dersa weçinîta zî do perwerdeyê kurdkî xo dima biyaro.

La perwerdeyê kurdkî zî tena sereyê xo havile nêkeno, xelasa kurdkî resmîkerdişê kurdkî de ya. Kam gama ke kurdkî bîye yew ziwano resmî, perwerdeyê kurdkî a game beno wayîrê manaya xo. Hedefê ma resmîkerdişê kurdkî yo.

Nika ke bi hawayêko resmî destur ameyo dayîş ke wendegehan de sey dersa weçînita kurdkî bêro musnayîş û eke zaf teng bo zî amadekarîya kadroyanê kurdkî beno, ma ewnênî ke sîyasetê kurdan ancî vera naye de red, protesto û boykot wazeno. Yanî vano ke wa kurdî na game ra îstîfade nêkerê! Qey?

Vano, “Kurs yan dersa weçinîta tu çîyêk nîyê. Ma seraser perwerde wazenê.” Sere de merdimî rê maqul yeno. La gama ke merdim nêzdîye ra bala xo dano sîyasetî ser ke warê ziwanî de wayîrê tu polîtîka, proje, plan û stratejî nîyo, ziwan tena pawibê şarî û neferanê kurdperweran verdayo, coka na helwêste merdimî rê biguman yena. Qet nêbo samîmî û rastkêne nêna!

Stratejîya mucadeleyê kurdan ganî wina bo. Yew game ney eke yew mîlîm, tena yew mîlîm zî kewt destê kurdan ganî tavil bigîrê destê xo û aver şirê. Yew mîlîm aver de bîyayîş yew mîlîm apey de bîyayîşî ra zaf başêr o. Eke ma biewnîn rewşa xeterine ya kurdkî ra, wendegehan de dersa musayîşê wendiş û nuştişê kurdkî, sey dersa weçinita bo zî, gamêka zaf muhîm a. Ganî kurdî heme wayîr vejîyê û na game ra îstîfade bikerê. La esla qîmê xo pê nêarê!*

_______________

* Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 32, Dîyarbekir 01-15 temmuze 2012, r. 2