Nuşteyê Edîtorî yê Rojnameyê Newepelî-34

Çekuya “nakokî” manaya “çelişki” yê tirkî û “tenaquz”ê erebkî de ya. Kurmancanê ma soranan ra girewta. Seba ke ma rê lazim a, ma zî şuxulnenê.

Eke bi desturê şima bo, ez wazena behsê yew “nakokî” bikerî. Tirkîya de seba ke merdim ehlîyet bigîro, gereka yew kursê şoferîye de perwerde bivîno. Dima, yew nuştekî yew zî dîreksîyon ganî di îmtîhanan ra bivîyaro.

Mi par waşt ke xo rê ehlîyet bigîrî. Gama ke mi ocaxe ra raporê tenduristîye girewt, çend kesê bînî zî ameybî. Xedemeyî va, “Hewce nêkeno doktor şima muayene bikero. Her yew des lîra pere bidîn, doktor îmza keno, ez ana dana şima.” Ma pere da, raporê xo girewt. Mi heme belgeyê xo temam kerdî û muracatê kursî kerd. Mi 550 lîra zî heqê kursî da.

Kurs de ganî malimê pisporî babetanê motor, trafîk, tenduristîye û dîreksîyon de derse bidê ma. Eke ma heq bikîn, sertîfîka danê ma. Ma bi na sertîfîka kewenê îmtîhanê nuştekî, eke ma qezenc kerd, dima zî ma kewenê îmtîhanê dîreksîyonî.

Mi va, “Ez key bêrî kurs?” Wayîrê kursî va, “Bî pancês serrî no kurs akerde yo la ma caran kurs nêdayo.” Mi va, “Eyla ez senî ehlîyet gêna?” Va, “Ti filan roje yenî karta dekewtişê îmtîhanî gênî. Telefonê xo yê destan bi hawayêk xo reyde benê zere. Ma pê mesaj to rê cewaban şawenê. Ti zî înan gore formê kilîdê cewabî îşaret kenê. Mesela hende basît a!” Mi va, “Belkî ez wazena tam bi heqê xo, bi zanayîş bibî wayîrê ehlîyetî…” Camêrd şaş bi. Va, “Ti entîke yî ha! Ti newe edet rast kenî? Madem ti hende wazenî, nê kitabî bigîre biwane. Ez bivînî hela, ti senî ehlîyet gênî!”

Mi kitabê xo girewt berd, bidîqet wend, mi heme testî dekerdî. Dima, çend îmtîhanê nuştekî yê ehlîyetî ke verê cû bîyê, mi înternet ra ronayî. Wextê îmtîhanî di saet û nêm o, persî zî 120 heb ê. Eke merdim 80 persan rast cewab bido, îmtîhan ra vîyareno. Mi xo rê saete naye ro, xo bi xo dest bi îmtîhanî kerd. Hewteyêk de mi hewt rey xo ceribna. Mi ewnîya ke ez saetêk de cewabê 120 persan dana. Nînan ra 110 ra vêşêr rast vejînê.

Axir roja îmtîhanî ameye. Polîsan fekê berê wendegehî de wina ser ra ma sehnayî. Ma 24 kesî yew sinif de kewtî îmtîhan, di memurî zî ma ser o bî. Kitabekê persan vila kerdî, îmtîhanî dest pêkerd. Ez vana qey des deqayî nêvîyartî, çend mufetişî zî seba teftîşî ameyî sinif ra çim çarna û şî. Her çî nîzamî bî.

Mi sereyê xo kerd xo ver, yew bi tew persî wendî û cayê kodkerdeyî yê formê kilîdê cewaban îşaret kerdî. Teqrîben 50 deqayan de mi persî temam kerdî. O mîyan de, her di memurî çend rey ameyî mi ser o vindertî, bidîqet bala xo da mi ser. Mi xo rê va, wezîfeyê înan o, her kesî kontrol kenê.

Mi ke cewabdayîş temam kerd, mi yew nefeso xorîn ant, sereyê xo kitabekî ser a hewana, ewnîya dorûverê xo ra ke ez çi bîvînî! Kesî fekê kitabekê persan anêkerdo. Seke ez nika yew suc kena, heme vindertê bi çimanê beloqan ewnîyenê mi ra. Yan vanê no yew enayîyo ehmeq o, yan zî karbidestêkê dewlete; yew Bekçî Ebuzer o! Birastî ez xo de şîya, şermêkê bêmanayî pencê xo eşt sêneyê mi, mi xo şaş kerd, muwazeneyê mi xeripîya. Tenayî yan zî seke tirkî vanê “aykırı” bîyayîş, hîsêko zaf ecêb o! Ez tu kesî nêşinasnena, reya verên a ke ma yew ca de pîya manenê. Mi tu çîyo anormal nêkerdo, zerarê mi nêresayo kesî. La mi hîs kerd ke rîyê mi ra sinif de bêhuzurîyêk vejîyaya, atmosferêko elektirîkin virazîyayo. Hende ke nefesê mi teng bi, seke yew dest bikero qirika mi!

Cewabê ke mi dayê, na rey mi kontrol kerdî. Memuran ra yew ame verê mi de vindert. Bidîqet bala xo da kaxidanê mi ser. Mi dî va, “Abê ti çi îş kenî?” Ez paweyê persêka winasî nêbîya, ez şaş bîya. Mi va, “Ez tu kar-mar nêkena, betal a.” Tam çîyê vatêne, mi dî vengê sînyalê mesajî telefonêk ra ame: Duut, duut! Memur fetilîya ê hetî ser, wina bihêrs, va “O telefon kamî de yo, ez îmtîhanê ey îptal kena!” Hema ke qala xo temam nêkerda, mi dî, yewna telefon ra veng ame. Yewna ra, yewna…

Memurî biheyecan, bineyke zî biters mi ra va, “Abê, mi cewabê to dî, heme raşt ê. Îmtîhanê to temam o. Ti kaxidanê xo bide, xo rê şo.” Mi fehm kerd ke, ê mi ra tersenê. Ez ke wina xo rê samîmî, nîzamî û cidî kewta îmtîhan, tersenê ke ez çîyê vajî yan gerre bikerî...

Kam normal kam anormal o, ma bidîn yew kîşte. La meydan de bî ke “nakokî”yêka xorîne mîyanê ma de bî. Mi hema serê masaya xo de kaxidê xo girewtî dayî destê memurî û ez vejîyaya teber.

Qusur û kemaneyî ne tede, la ez ewnîyena ke na nakokî her ca, her çî de vejîyena vernîyê mi. Seraserê heyatê mi bi na “nakokî” dekerde yo.

*

Mesrefê na hûmare de Ehmedê Elon ma rê ardim kerd. Keyeyê ey û şima pîya awan bo. Heta yewna hûmare Homa pîl o!

_______________

* Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 34, Dîyarbekir 01-15 tebaxe 2012, r. 2