Nuşteyê Edîtorî yê Rojnameyê Newepelî-41

Dewa ma binê Licê de ya. Ma şarê peyê Licê ra vatêne “kirdê corî”. Ma het manaya “kirdê corî” bineyke zî yena manaya safekîye la caran zuran, hîle û xurde nêzanê, kesê ciwanmerd ê.

Serranê newayan de gama ke dewlete heme dewî kerdî veng, çend serrî dewa keyê xalanê mi zî veng mende. La dima, destpêkê serranê di hezaran de ancî agêrayî. Nika hemîne dewe de banê rindekî viraştê. Dewe weş şên kerda. Melayê înan zî dewe ra yo.

Rojêk Dîyarbekir de ez rastê melayê dewa keyê xalanê xo ameya. Mi ewnîya, destê yew tutê xo yê panc-şeş serreyî girewto, ha wet ra yeno. Ma merheba da yewbînan, hal-xatirê yewbînan persa. Mi dikan ra yew cîps erîna da tutekî, mi çok da, tutek kerd xo verare, mi lewî nayî alişkanê ey wa. Seba ke ez heme şarê dewa keyê xalanê xo ra vana xalo yan zî xalza, coka mi tutekî ra zî va, “Xalza, ti senîn î? Nameyê xalzayê mi çi yo?” Tutekî cîps destê mi ra girewt la seke lal bo, tu vate fek ra nêvejîya. Mi dî pîyê ey va, “Tey kirdî qisey meke!” Ez bineyke şaş bîya. Mi va, “Qey?” Va, “Kirdî nêzano, tey tirkî qisey bike.” Mi va, “Seyda, keyeyê şima dewe de nîyo?” Va “Erê, ma dewe de yê.” Mi va, “Nika no tut dewe de maneno û kirdî nêzano?” Melayê mi va, “Ma tey tirkî qisey kenê.” Hende boya mi bîye tenge, hende moralê mi xeripîya ke qet mevajîn.

Yew lajê xalê mi esto, emrê xo dorê 60 serran o. Yew lajê ey ke unîversîte de wendêne, di serrî verê cû Newroze de tepîşîya. Nêzdîyê di serran hepisxane de mend. Çendeyêk verê cû texlîye bi. Ez şîya keyeyê înan, mi va ez keyfweşî bidî, çimê înan roşn bikerî. Mi ewnîya yew tuteka teqrîben serr û nêm yan diserrîye ha verara lajê xalê mi de. Torna ey a. Hende ci ra hes keno, hende lewan nano pira ke qet mevajîn. Labelê tey tirkî qisey keno. Mi va, “Hecî, qey ti tey tirkî qisey kenî?” Va, “Eyla kirdî nêzana!” Mi va “Pitike dest bi qiseykerdiş kerdo, qisey kena?” Va, “Tena zana vajo baba.” Mi va “Eyla madem hema dest bi qiseykerdiş nêkerdo, ti senî zanî ke tirkî zana, kirdî nêzana?” Va, “Bewlî yo, ha tirkî fam kena.” Gonîya mi cemidîya. Ez nêeşkaya uca vinderî.

Çend rojî verê cû cinîyêka malime Batman ra e-mailê newepel@hotmail.com rê mesaj şawito. Vana, eke reyna şima Dîyarbekir de kurs akerd, xebere bidîn mi. Ez eşkena rojanê şeme û yewşemeyî Batman ra bêrî Dîyarbekir, kurs bivînî, ancî agêrî bi Batman. Mesajê xo de vana, “Ez kirdkî zana la ez wazena zaf baş wendiş û nuştişê kirdkî bimusî.”

Esas mi name ra texmîn kerd ke kam a. Zemanêk rew, wexto ke wendekar bîye, Dîyarbekir de ge-ge ameyêne mi het. Numreyê telefonê xo zî da. Mi telefon akerd. Zaf şa bîye. Gama ke ma telefon de wina biheyecan qisey kerdêne, cayê aye ra vengê yew tuteke ame mi. Tuteke misêwa vatêne “Dayê, o lajek kom o?” Mi zî a wayîra vengî meraq kerde. Mevaje ke kênaya embaza min a. Hema hîrêserra ya. Mêrdeyê malima embaza mi kurmanc o. La a tuta xo de bi kirdkî qisey kena. Aye telefon da verê goşê tuteke, mi va “Nameyê to çi yo?” Va, “Nameyê mi Asîva ya.” Mi va, “Ti rindek a?” Va “E, ej lindek a.” Mi va, “Ez rindekan ra zaf hes kena. Ez yena to heeemm kena, qedênena.” Asîva va, “Keyê to ho komca?” Va, “Ez yena keyê şima…” Asîva hende şîrin huyayêne, hende şîrin kirdkî qisey kerdêne ke ez keyfan ra xeriqîyaya.

Dîyarbekir de, mehlaya ma de qet yew tirk çin o. Zafê xo kurdê kurmanc ê, la kirdê ma zî gelek estê. Yanî eke merdim nîsbet bikero, şarê mehlaya ma çarine ra yew kird ê. Melayê camîya mehlaya ma zî kird o. Şarê yew dewa Pîranî yo. Seba ke medresa de wendo zaf weş kirdaskî zano. Qey pêhesîyayo ke ez kirdkî nusena, ma rojname û kovare vejenê. Rojêk rastê mi ame, va, “Dê rojnameyê xo bide mi, ez bivînî.” Ma pîya şîyî keyeyê ma, mi çend nusxayê Newepelî dayî ci.

Dima yewna roje ma rastê pê ameyî, va “Mi banderê tercumeyî bike, ez wazena çend metnanê xutbeyî tercumeyê kirdkî bikerî.” Ez werişta mi bi xo yew metnê xutbeyî tercume kerd, mi berd da melayî. Mi va “Xo rê sey emsalî bivîne û ti bi xo êdî tercume bike, ez hetê to kena.”

Nê roşanê Hecîyan de serê sibayî rew ez şîya camî ke nimajê roşanî bikerî. Badê ke ma nimajê roşanî kerd, mi dî melayê ma vejîya mînberî ser û sey camêrdan bi kirdkî xutbe wend. Bi kirdkîyêka zelale, pake. Hende fesîh, hende akerde wend ke kurmancan bîle heme fehm kerd.

Ez reya verên a ke vînena xutbe bi kirdkî (zazakî) wanîyeno. Ez hende şa bîya, hende keyfê mi ame. Mi zana ke heqîqeten roşan o.

* Mesrefê na hûmara ma de kek Îsmetî Îstanbul ra ma rê ardim kerd.

_______________

* Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 41, Dîyarbekir 15-30 teşrîne 2012, r. 2