Nuşteyê Edîtorî yê Rojnameyê Newepelî-44

Ma yew serra bîne xo ra pey verda û serrêka tezîye ra va merheba. Verê verkan, çi kird û kirdas, çi hewramî û soran û lurr, ma serrneweyê heme neteweya xo pîroz kenê. Û ma hêvîdar ê ke serra 2013î verî seba miletê ma her war de bibo serra serkewtişî. Bitaybetî zî seba ma kirdan bibo serra berzbîyayîşê alaya kirdkî. Û mîyanê miletê ma de şuûrê neteweyî kamil bibo.

Serra pêrarî ma bi weşana Newepelî hîna zaf muşkileyê fikrî ke sereyê însanan de estbî zelal kerdî. Çunke hem mîyanê şarê ma de zaf kesî estbî ke bawer nêkerdêne bi kirdkî rojname vejîyo û yew havile bikero. Kombîyayîşanê ma de bîle tayê embazan vatêne, şima do yew-di hûmarî vejê, zerar bikerê û cayê xo de ronişê. Tayêne vatê, şima partî nîyê, şima şîrket nîyê, şima nêeşkenê wina daîmî rojname vejê.

Tayê merdiman nêzanayêne cayê nê rojnameyî sehaya fikrî û sîyasî ya kurdan de çi yo. Û bi nezanî, esasê xo de bi neheqî eleyhê ma de xebitîyayêne, vernîya ma girewtêne. Heta înanê ke sey dezgeyêkê îstîxbaratî eleyhê ma de vilawekî vila kerdî zî estê.

Zehmetîyê ma tena nê zî nêbî. Hetê nuşteyan ra ma kêmane antêne, hetê madî ra ma kezaletî de bî. La şukir Homayî rê, mîyanê hende kezaletî û zehmetî de ma sebr û sebat kerd. Nika alaya berzkerdişê kirdkî, alaya aktuelkerdiş û averberdişê kirdkî destê Newepelî de ya. Roj bi roje nuştoxê ma, hetkarê ma zêdîyenê. Mesela, hetanî ewro tam 132 kesî Newepel de nuşto. Nînan ra 31 kesan Newepelî ra ver kovara Vateyî yan zî Şewçila û Zazakî. Net de nuştbi. La nê 44 hûmaranê ma de tam 101 kesî reya verêne Newepel de dest bi nuştiş kerdo. Û ma wina hesab bikîm, bi seyan kesî zî reya verêne bi Newepelî dest bi wendiş kerdo yan zî wendişê xo aver berdo.

No serkewtişêko zaf muhîm o. Zafê nê nuştox û wendoxî nika ra bîyê aktîvîstê kirdkî, bîyê kadroyê ziwanî. Nê aktorê sunî/viraşteyî nîyê. Nê dînamîkê heqîqî/tebîî yê mîyanê şarî yê.

Esas hem hetê sehaya awankerdişê nasnameyê neteweyî ra hem hetê averberdişê fehmê demokrasî ra hem zî hetê usulê şuxulnayîş û averberdişê ziwanî ra Newepel êdî yew ekol o. Bi xebata Newepelî hetanî nika epey eserê ma yê kulturî/folklorî ke bêhes û bêxeber vîndî bîyêne şîyêne vejîyayî meydan, qeyd bîyî.

Gelek eserê edebîyatê modernî, mavajîm ke şîîr û hîkayeyî zî xuliqîyayî, dekewtî mîyanê warê ma yê edebî û hunerî. Ancî gelek nuşteyê derheqê tarîxî ma de zî nusîyayî û tarîxê ma bineyna roşnêr bi.

Gelek dengbêj, muzîsyen û hunermendanê ma reyde roportajî ameyî kerdiş. Hem înan xo îfade kerd, fikrê xo resna şarê ma hem zî wendoxanê ma ê bineyna nêzdî ra şinasnayî.

Xortê ma yê ke unîversîteyan de qismê kurdkî (kirdkî û kirdaskî) de wanenê, zafê înan rojnameyê ma ra îstîfade kerd û kenê.

Mi ke behsê unîversîteyan kerd, ez wazena yew çîyo muhîm zî îfade bikerî. Ê rojê teng û tehlî, ê rojê ke rîyê yew çekuya kirdkî ra merdim bi aşman îşkence ra vîyartêne, ê rojê tarîyî ke kiştiş verê berê ma ra nêşîyêne de, ma ê rojan mergê xo kerdêne xo çim a, û ma kirdkî nuştêne. Yanî ez wazena vajî ke ma ewro, nê rojanê hîrayan de dest bi na xebate nêkerdo. Eke ma ziwanê xo ra hes nêkerdêne, ma aşiq û bengîyê milet, mîlîyet û ziwanê xo nêbîyêne, ma do merg, îşkence, zîndan û sefalet nêkerdêne xo çim a, û xizmetê nê ziwanî nêkerdêne.

La êyê ke ê rojan qet pîyase de çin bî, kesî nêzanayêne estê yan çin ê, nika ke ma ziwan ard resna na merhela û dinya zî bineyke kewte rehetîye, ti ewnênî nat û wet ra tayê vengê bêedebî vejîyenê, bi ziwanê tirkan dişmenîya ma kenê. Bi termînolojî û fikrê dewleta dagîrkere fikirînê, goreyê polîtîkaya dewlete ra hereket kenê, vanê ma “zaza” yê. Vanê “Zazakî yew ziwano cîya yo.” Vanê “Zazayî kurd nîyê.” Bê ke tu xizmetêk ziwanî rê bikerê, bê ke tu hewla înan bireso ziwanî, kar û halê înan fitnetî û xirabî ya. Ma vajîm wa Homa sebr û sebat bido ma û aqil û fehm û feraset û wijdan bido înan. Wa Homa înan îsleh bikero…

Seba ke ma partî yan zî şîrket nîyê, hetê madî ra ameyeyê ma çin o. Coka ma mecbur ê ke bi paştgîrîya şexsan nê mucadeleyî dewam bikîm. Bi rastî nê hetî ra zî gelek însananê ma yê hesas û hîşyaran ma tena nêverdayî. Bitaybetî 2012 de gelek embazan hûmarê rojnameyî fînanse kerdî yan zî ardim kerd. Tayê embazan rojnameyê ma vila kerd, wayîrîye kerde. Ma heme nuştox, wendox û hetkaranê xo rê yew bi yew sipas kenê. Ma hêvîdar ê ke serra 2013î bibo serra kirdkî (kirmanckî, zazakî, dimilkî).

Not: Doç. Dr. Ahmed Yalinkayayî mesrefê metbea yê na hûmara ma da. Ma ey rê zaf sipas kenê.

_______________

* Newepel, Rojnameyo kulturî yo 15 roje, Hûmare 44, Dîyarbekir 01-15 çele 2013, r. 2