Nuşteyê Edîtorî yê Rojnameyê Newepelî-96

Nuşteyê min ê edîtorî yê hûmara 94. de mi behsê mîyanê kurdan de xeta neteweyî kerdbi û sey tesbîtî mi bale antbî hawayê sîyasetê partîyanê demokratan yê Kurdistanî ser ke Komeley Jîyanewey Kurd-JK ra vejîyayê. Û hûmara 93. de zî di hevalanê ma, derheqê dewijê xwu, hevalê xwu Dr. Seîdî de ke 26.10.2016 de Başîqa de şehîd kewtbi nuşteyî nuştbî. Ez vana qey nê hîrê nuşteyî bi weşê tayê hevalanê ma nêşîyê.

Ez sere de naye vajî, mumkin nîyo ke her kes her vateyî ra, her nuşteyî ra memnun bibo. Yanî eke yew-di nuşteyê ma, yan vateyê ma weşê tayê hevalan nêşêrê zî ez zaf normal vînena. Çimkî zaf çî estê weşê ma zî nêşinê. Mesela, ma bi xwu behs nêkenê la roja ke ma dest bi vetişê Newepelî kerdo û heta ewro, tayê merdimî, bitaybetî kesê îdeolojîkî, derûdorê sîyasî ma ser o ambargo tetbîq kenê. Ma tu çîyêk nêvajin û nênusin zî ancî dorê ma teng kenê, vernîya ma gênê, nuştoxanê ma ma ra dûr fînenê. Hem eleyhê ma de xebitîyenê hem zî nuşteyanê ma, xeberanê ma gênê kopya kenê, ser o destkarî kenê û xwu rê weşanenê. Ma zehmet vînenê, ma kede danê, la keda ma talan kenê. Ma vajin se? Wa gan û ruhê înan weş bo.

Newepel de ma hîna zaf kadroyanê ziwanî û nuştoxan perwerde kenê. Ma nuşteyanê kulturî û edebî weşanenê. La no nîno a mana ke, sey tesbît gereka ma qet behsê sewbîna çîyan nêkin. Çiyo ke nuşteyê edîtorî yê hûmara 94. de mi nuşto, derheqê mucadeleyê neteweyî yê kurdan de tayê tesbît ê. Yanî senî ke merdim vajo "tuyêre tuyî girewtê", eynî bi o qayde, tesbît ê. Winî teber ra, wexto ke ez bê verçimikan ewnîyena, mi rê bi o qayde aseno. Seba ke faydeyê xwu bibo, ez tesbîtanê xwu nusena. Ez vana qey mi tarîxê MHP, CHP yan Partî Baasî ser o binuştêne, hîç problem nêbiyêne. La seba ke kurdî bi kurdan weş nîyê, tehemulê kurdan kurdan rê çin o, coka nuşteyê ma zî weş nêameyê!

Mi waşt ez mesaj bidî ke de'waya ma kurdan tena mîlî ya, coka mucadeleyê ma yê sîyasî zî gereka xeta mîlî de bo. Şîkayetê mi no yo ke ma neteweyî nêfikirîyenê. Û mi waşt ez sey emsal xeta partîyanê demokratan nîşan bidî ke, xeta mîlî ser o "sîyaseto otonom" key bibo muheqeq xwu reyde statu ano, xwuserîye ano. La "siyaseto heteronom-entegre", ti se kenê bike, peynî de ma mîyanê miletanê serdestan de helêneno. Û xwura "sîyaseto îdeolojîk" zî ma parçe keno, ma yewbînan rê keno dişmen. Eke heme hereketê ma zemînê mîllî de mucadele bikerê, ma do hîna weş bêrin têkişte, dinya zî do ma sey muxatab qebul bikero. Eke dewletê muqtedîrî yê cîhanî ma muxatab bigêrê, ma do hîna lez bibin wayîrê yew statu. Çimkî ma vînenê, ewro Qesra Sipî ra bigêrê heta bi Davos, dewletê dinya yê hêzdarî mîyanê ma kurdan ra êyê ke xeta mîllî de mucadele kenê, tena înan sey muxatab vînenê. Ez hes kena dewletê dinya heme hereketanê kurdan muxatab qebul bikerê.

Yê diyin, gelo nêbeno ke ez Newepel de nê çîyan vajî? Ez vajî, se beno, çi şehtîyeno? Ha mi Newepel de va, ha Azadîya Welat de va, ha yewna ca de va, çi ferq keno? Yanî ez bi no qayde yew tesbîtê xwu binusî qîyamet wurzeno? Gereka ma tena gul û vilan ra behs bikin? Nuştox û edîbê heme miletan derheqê rewşa sîyasî ya miletê xwu de fikrê xwu beyan kenê, qey ma rê qebhet bo?

Heto bîn ra, eke ma xwu ra bawer ê, ma xwu ra emîn ê, a game, gereka ma vera beyankerdişê her tewir fikrî de zî rehet bin. Gereka ma basqî nêkerin! Biewnîn, rîyê na basqî ra, rîyê bêtehemulîye ra, rîyê bêtoleransîye ra zafê însanê ma tena dedîqodî kenê, bi pistepist qisey kenê. Bi cotestandardîye fikirîyenê; resmîyet de çîyêk vanê, gayrî resmî tam tersê ci vanê. Û xwura cîhanê ma yê fikrî biyo çol-beyar. Coka ez vana, gelê way û birayan! Fikr û perspektîfanê cîyayan rê tehemul bikerê, eke xelet zî vajo, musade bikerê wa milet fikrê xwu azadane beyan bikero, wa mîyanê ma kurdan de mekanîzmaya rexnekerdişî azadane biçerixîyo. Êdî fek kulturê bêtehemulîye ra veradê. Qey nê termê "azadî" û "demokrasî" gereka sey xemlêk tena sloganan û nameyê partîyanê ma de estbê? Gereka "kulturê demokrasî" mîyanê ma de zî ca nêbo?

Rîyê bêtehemulîye ra, seba ke merdim nêşekeno fikrê xwu bi rehetî beyan bikero, coka mi winî "dolayli" xwu îfade kerd. Eynî seke verênanê ma vato "Dêso ez to ra vana, veyvê ti fam bike!" Yanî ez îşaret kena û sey emsalî nîşan dana, ez vana, biewnîyê, înan bi mucadeleyê mîllî xwu bi dinya da qebulkerdiş. Dê şima zî xwu bidê qebulkerdiş, wa dewletê muqtedîrî yê cîhanî neke şima dekerê lîsteyanê terorî, wa şima zî sey muxatab bivînê.

Biewnîyê, nê daçewres serran de bi se hezaran xort û keynayê ma koyan de belênîyayî, bi se hezaran însanê ma zîndanan de puyayî, bi des hezaran însanê ma îşkencexaneyan û binê pirdan de înfaz bîyî, dewê ma nêmendî, bajarê ma bîyî xan-xirabe, welatê ma hezar qat îşgal biyo, demografyaya ma seraser wêran bîye, awanîya ma ya komelkî tarûmar bîye. Bêterê bêteran, însanê ma kuçeyanê şarî de heme asîmîle bîyî, esl û feslê xwu ra visîyayî, xuy û exlaqê înan xeripîya, kurdîtî nêmende. Coka na xebata ma ya "kulturî-ziwanî-edebî-hunerî" zî êdî pere nêkena, bêqîymet biya. Oxro ke, nê daçewres serran de keda ke şarê ma da, ezîyeto ke miletê ma ant, mucadeleyo ke ma kerd, gunîya ke ma rijna, bedêlo ke miletê ma da, des rey pê dewlete awan biyêne. Ka, kotî yo, çi kewto destê ma? Hîç! Ez bi xwu atmosferê sloganan ra teber ewnîyena, ez dûrî ra ewnîyena, ez nê çîyan vînena. Qey şima nêvînenê?

Ez ke zana ma kurdî tim gevizîyenê; miletê serdestî, dewletê dagîrkerî tim ma geviznenê, la ma înan ra zêdeyêr yewbînan geviznenê. Qey bes nîyo êdî?

______________

*Newepel, Rojnameyo Kulturî, Hûmare 96, Dîyarbekir, Sibate 2017, r. 2