Panc Kitabê Ma Şî Metbea

Weşanxaneyê Roşna eno serê wesarî, Newroze ra ver, panc kitabî amade kerdî û şirawitî metbea. Bi eno qeyde benê 57 kitabî ke hetanî nika Weşanxaneyê Roşna ra weşanîyayê. Nînan ra 2 kitabî tirkî, 2 kitabî kurmancî, 53 kitabî kirdkî yê. Qapaxê her panc kitaban zî Îbrahîm Xelîl Baranî viraştê.

1.Kitabo yewin; bi nameyê  “Kevoke” kitabê hîkayeyan yê Roşan Lezgînî yo. Kitab 96 rîpelî yo û tede 22 hîkayeyî estê. Enê kitabî dir, hûmara kitabê hîkayeyan ke Weşanxaneyê Roşna ra vejyayê bena 20 hebî. Ancî, eno beno kitabê 6. yê hîkayeyan yê Roşan Lezgînî. Hîkayeyêk ra paragrafêk:

“Vizêr hela şanî, odaya xwu de mi perdeyê pencera dabi kîşte temaşeyê teberî kerdêne. Ez nêzana çi semed ra la xeyalê mi de yew peşmirîyayişo şîrin estbi.Winî xwuvero amebi verê çimê mi, coka ez bi xwu zî seke teqlîdê ê peşmirîyayişî bikerî. Tam o wext de mi dî yew kevoka sipî miyanê daranê parkî ra vejîya hetê mi ser ameye. Herhal aye va qey cam akerde yo, waşt bêro zere. La rebena mi ginaye cam ro. Zingînî cam ra şî.”

Roşan Lezgîn, Kevoke, Weşanxaneyê Roşna, Diyarbekir, 2019, 96 rîpelî

3.Kitabo hîrêyin; bi nameyê “Baba Vano” kitabê Wesîla Doğuç û Uzlem Doğuçe yo. Wesîla û Uzleme mintîqeyê Licê ra yê. En her di nuştoxan zî reya verîne rojnameyê Newepelî de dest bi nuştiş kerdbi. Bi eno qeyde, înanê ke reya verîne Newepel de dest bi nuştiş kerdbi û heta nika yew yan zî çend kitabê înan vejyenê, benê nizdîyê 40 kesan. Eno kitab de tewirê sey serebutî, edetî, meselayî, hîkayeyê gelêrî, estanikî, duayî û zewtî estê. Seba ke qismêko muhîm yê eseranê enê kitabî nuştoxan fekê babîyê xwu Ap Şukrî ra arêdayê coka ma nameyê kitabî zî “Baba Vano” na ro. Kitab de qiseykerdişê Ap Şukrî ra beşêk wina yo:

“Ez bêçare menda. Mi va ez emşo şêrî serê dare zî ez o bi şewe bicemedî bêrî war. Gama ez ginaya erd ro, go vergî bêrê xwu rê mi biwerê. Hem ez çale de ya hem zî hesar o, ez hewar bikerî Goçxare zî vengê mi nêreseno dewe. Hem vengê mi bireso dewe zî nika heme însanî zere de yê, go yew bi mi nêhesyo. Mi henî xwuver da, ez henî ca şiya. De çal a û vewre zaf a. Ez qine ser ginaya miyanê vewre ro, ez nêeşkaya xwu têbidî. Mi sereyê xwu kerd verê xwu û ez fikirîyaya. Emrê mi verê çimanê mi ro derbas bî. Mi va dinya mi rê qedîyaya. Qey rizqê mi dinya de nêmendo, a yewe ra zî genim nêkewt destê min. Ez go zî sey mêşinanê Babê binê vewre de bimanî. Eyşane ameye vîrê mi. Feqîra Homayî, mi dir zewecîya nêzewecîya hema hefteyê ma nêqedîya ez şiya esker. Di serrî hêvîya mi vinderte, ez esker ra ameya, eno çi hal o ame sereyê ma? Tûtê ma zî çinê yê. Go se kero? Go zerrîşikite ageyro keyê babîyê xwu.”

Wesîla Doğuç & Uzlem Doğuç, Baba Vano, Weşanxaneyê Roşna, Diyarbekir, 2019, 112 rîpelî

4.Kitabo çarin; bi nameyê “Vartî Kerda Pero, Tehm Tera Şiyo” kitabê Ayşe Kaya yo. Ayşe Kaya dewa Bongilanî Xirbizon ra ya. Verê cû tayê eserê folklorîkî bi nameyê Aysena Kurdî kovara Vateyî de weşanaybî. Eno kitabê Ayşe Kaya de 122 hebî fiqrayî û 35 meselayî estê. Kitab ra yew fiqra wina ya:

“Mîrê Gencî û mîrê Palî qerar gênê ku sînoronê xwu ciya bikerê.

Mîrê Palî vonû “Ma siva se kenê?” Mîrê Gencî vonû “Siva yêmegê xwu kenê hadiri. Ti Pali ra yenî, ez Genc ra. Yêmegî ma ça di bi serdin, ma uja di vindenê, sînorê ma uja yû.”

Mîrê Palî liyon di berxul danû powtiş, xizmikarî liyon erzenê binatê xwu, mîre kuenû vernîyê yin, yenê hayonî Siwêran, uja berxul benû serdin. Mîrê Palî mejbûr uja vindenû.

Mîrê Gencî mastiwa donû powtiş, sirs û engazî erzenû adir, kenû sûr, erzenû binê mastiwa. Xizmikarî gênê, mîri kuenû vernîyê xizmikaron, yenê hayonî Siwêran.

Mîrê Gencî persenû vonû “Mîri, ti çi mendî?” Mîrê Palî vonû “Yêmegê mi itya di bi serdin, ez vindeta. Ma otir suez da yovîn.”

Mîrê Gencî vonû 'Yêmegê mi himo serdin nîbiyû. Ez qê xatirê ti tiya ra wet nîşina.'

O qeyde Siwêran kenê sînor.”

Ayşe Kaya, Vartî Kerda Pero Tehm Tera Şiyo, Weşanxaneyê Roşna, Diyarbekir, 2019, 104 rîpelî

5.Kitabo pancin; çapê çarin yê kitabê Roşan Lezgînî yê hîkayeyan o verîn “Binê Dara Valêre de” yo. Kitab reya verîne 2002 de Stockholm de Weşanxaneyê Apecî ra weşanîya. Çapê diyin 2003 de Îstanbul de Weşanxaneyê Vateyî ra weşanîya. Çapê hîrêyin zî 2012 de Diyarbekir de Weşanxaneyê Roşna ra vejîya. Parîn a çapê verînî qedîyabî la wendoxan teleb kerdêne. Emser sey çapê çarin weşanîyeno. Edebîyatê kirdkî de kitabê ke di rey çap biyê, hûmara înan belkî panc ra vêşêr nîya. Labelê “Binê Dara Valêre de” reya çarin a ke çap beno. Semedê edebîyatê kirdkî de çar rey çapbiyayişê kitabêk muhîm o.

Roşan Lezgîn, Binê Dara Valêre de, Weşanxaneyê Roşna, Çapê çarin, Diyarbekir, 2019, 72 rîpelî