Pîlê Kehenî Nêweşîyan Virazenê

Pisporê tenduristîye vanê Tirkîya de yew serre de 2.5-3 mîlyon tonî madeyo tehlukeyin yê eştişî virazîyêno la ancax qasê 100 hezar ton yeno berteref kerdene. Bi mîlyonan ton madeyo eşte rijnîyenê zibilxaneyan yan zî erzîyenê mîyanê daristanan. Nê madeyê tehlukeyinî kewenê mîyanê herre û awe. No zî beno sedemê tewir bi tewir problemanê tenduristîye. Mesela, pîlê kehenî benê sedemê nêweşîyanê pişike, qanserê prostatî, bêgonîyîye, texrîbbîyena posteyî, texrîbbîyena betaneyê serê velgan û nêweşîya qanserî. Qismêk nêweşîyê ke bi merg netîce benê naye ra virazîyenê.

Hewna pisporê ekolojî û tenduristîye danê zanayene ke madeyê zerarkerî yê sey cîva, erjîj, çînko û kadmînyumî ke mîyanê pîlan de estê, herre qirêj kenê û bi no qayde zerar dîyeno sihetê candaran. Mîyanê nê madeyan ra o tewr tehlukeyin zî madeyê cîva yo. Cîvaya ke mîyanê pîlanê kehenan de ya têkelê herre bena, uca ra dekewena mîyanê awe. Însanî yan rasterast na awe şimenê yan zî heywanî na awe şimenê û bi werdişê mehsulê sey şit û goştî ke heywanan ra hasil benê, sihetê merdiman xeripêno. Heto bîn ra pîlê kehenî ke kewenê mîyanê herre, herre bi xo zî xeripnenê, puç kenê.

Pisporê tenduristîye derheqê çareyê berterefkerdişê tehlukeyê pîlanê kehenan de vanê, ganî pîlî zî sey naylon û plastîkî apey arêbidîyê û newe ra virazîyê. No wezîfe zî kewno milê beledîyeyan. Labelê seba ke beledîyeyî wezîfeyê xo bikerê, ganî şar derheqê na babete de zanaye bo û hesasîyetê xo binawno.