Qanûnê derheqê domanan de komîsyon ra vîyart

Tenzîmkerdişê qanûnê derheqê domananê ke Qanûnê Mucadeleyê Vera Terorî ra mexdûr benê, roja 22 hezîrane 2010 de Komîsyonê Edaletî yê Meclisa Tirkîya ra vîyart. Tenzîmkerdişê qanûnî de cezaya domananê ke temenê înan 18 serran ra cêr o kêmî keno û ûsulê mehkemekerdişê derheqê domanan de zî vurneno.

Goreyê nê tenzîmkerdişî ra, domanê ke temenê înan 18 ra cêr o û dekewtê mîyanê sûcanê qaşo “terorî” herinda mehkemeyanê ceza de do mehkemeyanê domanan de mehkeme bibê. Domanê ke reya verêne goreyê Qanûnê Kombîyayîş û Numayîşan mehkeme bibê do herinda ceza de tedbîrê ewlehîye bêrê tetbîq kerdene.

Goreyê tenzîmê ke Qanûnê Kombîyayîş û Numayîşan de virazîyayê, cezaya domanan kêmî bena. Domanan reyde pîlî zî şênê nê kêmîkerdişê ceza ra îstîfade bikerê.

Heto bîn ra, roja 23 hezîrane 2010 de berpirsîyaranê şubeyê Dîyarbekirî yê Komela Heqanê Merdiman (IHD) ra Kezîban Yilmaz û Serdar Çelebî derheqê tenzîmkerdişê qanûnê derheqê mehkemekerdişê domanan de yew beyanat da çapemenîye. Berpisîyaranê IHD va, “Qanûnê verênî serr û nêm ra hetanî hîrê serran ceza dayêne, temzîmkerdişo newe şeş aşman ra hetanî di serran ceza wazeno.”

Berpirsîyaranê IHD ra Kezîban Yilmaz da zanayene ke nika panc hezarî domanê kurdan nê qanûnî ra mehkeme benê û va, “Rayaumûmî de fikrêko winasî esto, vanê eke nê dewayî mehkemeyanê domanan de bibê, do her çî bivuryo. Labelê bi nê tenzîmkerdişî her çî demeyêko kilm de do bi şeklêko hîna giran ancîna dekewo rojeva fikrêumûmî.” Kezban Yilmaz va, “No qanûno ke Komîsyonê Edaletî yê meclisa tirkan de qebul bîyo, esas bi mentiqêko qurnaz, muxleq û tehdîdkar amade bîyo. Kezîban Ylmaz va, “Mehkemeyî îbareyê ‘Eke endamê rêxistina terorî nêbo zî nameyê rêxistine ser o suc bikero sey endamê rêxistine hesibêno û sey mensûbanê rêxistine ceza weno’ xo rê kenê delîlêko qanûnî û ceza danê. Nê cezayê giranî ke tim yenê rojeve xora nê madeyan ra hasil benê. Labelê qanûn de tewr zaf qanûnê Kombîyayîş û Numayîşan o bi numreya 2911 de vurnayîşî virazîyayê. Nê vurnayîşan gore, verê cû, serr û nêm ra hetanî hîrê serran ceza dîyayêne, nika şeş aşman ra hetanî di serran ceza yena waştene. Û xora bellî nîyo ke nê vurnayîşî do senî tetbîq bibê.” 

Berpirsîyaranê IHD ra Serdar Çelebî zî va, “Nê qanûnî de gelek muxleqîye esta. Nê derheqî de tu îfadeyê ke nîşan bido ceza çi ya tede çin o. Halê normalî de domanî nêbenê terefdarê tu rêxistine yan zî seveknayoxê tu îdeolojîyêk û nameyê înan ser o suc nêkenê. Çunke domanî wayîrê a kapasîte nîyê ke rêxistinan û fikrê înan fehm bikerê. Xora no semed ra yo ke domanî nêşênê bibê endamê tu partîyêk. No semed ra ganî domanî bi tu hawayî mehkeme nêbê. Eke mehkeme bibê zî ganî cezaya eştişê kerra çi ya tena a ceza bigîrê.”