Qiseykerdişê Serekê Odaya Tebîban ya Dîyarbekirî

Qiseykerdişê serekê Odaya Tebîban ya Dîyarbekirî Dr. Şemsedîn Koçî ke kongreya dîyine ya rojanê tibî yê Mezopotamya de bi kirdkî kerdbi ma seba wendoxanê Zazakî.Netî pêşkêş kenê: 

“Gelî mêmanan; delegeyê kogre yê birêzî, endamê çapemenîye yê erjayeyî…

Şima xeyr amey Kongreya Dîyine ya Rojanê Tibî yê Mezopotamya.

Mêmanê ezîzî,

Seke şima zî zanê, şaro kurd sey qewmêko qedîm yê Mezopotamya hezaran serran ra nat nê erdan ser o ciwîyayo û hema zî ciwîyêno. Labelê seba ke welatê kurdan cografyayêka hesase de yo, çi heyf ke kurdî û welatê înan hertim bîyê hedefê hêrîşê dewletanê zorba û kolonyalîstan. Milet û dewletanê hêzdaran hertim waşto ke kurdan û welatê înan Kurdîstanî bigîrê binê hegemonyaya xo.

Tarîx de zaf kêmî bo zî firsendê azadîye kewtê destê kurdan. Mesela, badê şerê cîhanî yê yewinî firsendêko muhîm kewt destê kurdan. La seba ke hem hetê xo organîze kerdişê neteweyî ra û hem zî hetê pêşengîyêka moderne ra kurdî zeîf bî, mucadeleyê xo de bi ser nêkewtî. Bitaybetî kêmanîyê ke warê pêşengîye de virazîyayê, qederê kurdan ser o tesîrêko negatîf kerdo.

Bi peymana Sewre firsendê dewletbîyayîşî kewtbi destê kurdan. La seba ke kurdî bê pêşeng bî, seba ke fehmê netewebîyayîşî zî mîyanê kurdan de kêmî bi, heto bîn ra, dewletanê muqtedîranê ê wextî; sere de înglîz û fransizan, seba menfaetê xo piştgirîya tirk, ereb û farisan kerd, bi peymana Lozanî welatê kurdan kerd çar parçeyî. Badê ke welatê kurdan bi çar parçeyî û hetanî nê des serranê peyênan, kurdan her çar parçeyanê welatê xo de dereceyê jenosîdî de zilm dî. Polîtîkayê qirkerdişî hem bi hawayêko fîzîkî kurdan ser o tetbîq bî, hem zî ziwan û kulturê kurdan texrîb bi. Miletêko bindest, eynî wext de miletêko nêweş o zî. Na nêweşî, hem nêweşîya ruhî ya hem nêweşî ya fîzîkî ya.

Labelê herçiqas kurdî binê zilmêkê zaf giranî de bî, hewna zî çi rey fek mucadeleyê azadîye ra veranêda. Mucadeleyê kurdan ewro resayo merheleyêko muhîm. Başûrê welatê kurdan resayo azadîya xo û game bi game aver şino. Bakurê welatê kurdan nê da-vîst serran de bi mucadeleyê xo tesîr ro demokratîzebîyayîşê miletê tirkî zî kerdo. La çi heyf ke rojhelat û parçeyê binê tehekumê Sûrîye de rewşa kurdan hema zî hol nîya.

Ewro cîhan de fehmê demokrasî zaf aver şîyo, însanî hem sey ferd û hem sey milet êdî wazenê azad, xoserbîyaye û şertanê seyyewbînan de biciwîyê. No fehm mîyanê kurdan de zî aver şîyo. Coka êdî mumkin nîyo ke miletê serdestî kurdan binê tehekumê xo de verdê. Heto bîn ra, kurdî zî her roje hîna zêde xo organîze kenê, her warê cuye de xo aver benê.

Kongreya Rojanê Tibî yê Mezopotamya ke hetê odeyanê tebîban yê kurdan ra organîze bena, nîşanê nê averşîyayîşê kurdan ra yew nimûneyo qijkek o. Kongreya ma de çîyo tewr muhîm no yo ke ziwanê kurdkî qisey beno; lehçeyê kurdkî qisey benê. Delegeyê ma yê erjayeyî teblîxanê xo bi lehçeyanê kurdkî pêşkêş kenê.

Mêmanê ezîzî,

Seke şima zî zanê, seba neteweyan ziwan faktoro tewr sereke yo. Eke ziwan estbo milet esto, eke ziwan çin bo, milet zî çin o. Heto bîn ra, ziwan, kamilbîyayîşê şexsîyetê ferdî û neteweyî ra zî faktoro sereke yo. Êdî ziwanê kurdkî binê qedexeyanê zordestan ra vejîyayo. Qederê ziwanê ma, qederê kurdkî êdî destê ma de yo. O semed ra kongreya ma ziwanê kurdkî sey ziwano sereke vînena û şuxulnayîşê kurdkî xo rê wezîfe zana.

Ziwanê ma yo ke hetê dewletanê cîya-cîyayan ra nêzdîye se serre înkar bi, qedexe bi û vernî ro averşîyayîşê ey ame girewtiş, nika kongreyêka îlmî ya wareyê tibî de yeno şuxulnayîş. Na bîyene heyecanêko pîl dana ma. Bitaybetî leyçeya kirdkî, yanî zazakîya ke nika verê mergî de ya, wareyê tibî de şuxulnayîşê na lehçe zaf manîdar û muhîm o. Hêvîya kongreya ma na ya ke, tîya ra pey êdî ziwanê kurdkî bi heme lehçeyanê xo bibo ziwanê perwerdeyî, bibo ziwano resmî. Û bi no şekl, ziwanê kurdkî wareyanê sey tib, huner, edebîyat, komunîkasyon, teknolojî û heme wareyanê bînan de bêro şuxulnayîş û baxçeyê gerdûnî yê erjanê cîhanî dewlemendêr bikero.    

Mêmanê erjayeyî,

Helbet kongreya ma bala xo dana qederê sîyasî yê kurdan ser. Bala xo dana averşîyayîşê ziwanê kurdan ser. La wezîfeyo tewr muhîm û sereke yê kongreya ma sihetê şarê ma yo. Kongreya ma, endamê ma yê erjayeyî, çareserkerdişê heme problemanê sihetî yê şarê ma xo rê kenê wezîfe. Hedefê kongreya ma no yo ke, ma go warê tendirustîye de senî şarê xo hîşyar bikerin, ma go senî nêweşîyanê şarê xo rê bibin derman.

Merdimê zanaye û hîşyarî, merdimê bisihet û tendirustî rayîrê medenîyet û refahî de hîna leze aver şinê. Hedefê kongreya ma zî no yo ke; ma tebîbê û doktorê nê miletî, hetê sihetî ra xizmetê miletê xo bikerin û miletê xo biresnin miletanê averşîyaye û murefehan.

Ez hêvîdar a ke kongreya ma na çarçewa de bi hawayêko serkewte bivîyaro.

Sey qala peyêne, reyna heme mêmanê ke cayanê cîya-cîyayan ra ameyê, ez vana şima xeyr amey, çiman ser amey.

Ez selam û hurmetanê xo pêşkêş kena.”