Şîîrê J. Îhsan Esparî Dilopê Zerrî yê

Şîîrê J. Îhsan Esparî Dilopê Zerrî yê

Roşan Lezgîn

Dilopê Zerrî, nameyê kitabê şîîran yê J. Îhsan Esparî yo. Kitab hetê Weşanxaneyê Vateyî ra hezîrana 2008î de ginayo çape ro û 55 rîpelî yo.

Kitab de 17 tene şîîrî ca gênê. Şîîrî goreyê nuştişê wextî ra amey rêzkerdiş. Mavajî, şîîra tewr verêne “Wesar” nîsane 1991 de nûsîyaya.

Resmê qapaxê kitabî yew tabloyê hunermendê namdarî yê resman Mehmûd Celayîrî ra yo. Panc tene resmê rindekî ke tabloyanê Mehmûd Celayîrî ra se detay amey weçînitiş zî mîyanê kitabî de cadîyayê. Tabloyî bi xo zî manenê şîîre.

No kitabê şîîran yê pancine û kitabê hîris û çarine yo ke Weşanxaneyê Vateyî weşaneno. Qelbê edebîyatê kirmanckî (kurdîya zazakî) Vate de dana piro.

Şîîrê J. Îhsan Esparî şîîrê hîsanê heyecaninan yê ciwanîye nîyê. Şîîrê ey serwext û pewte yê, krîstalîzekerde yê. Merdim gama ke şîîranê ey waneno, derhal tey vejeno ke şaîrê înan hunerê xo ra, sînorê zanayîşê xo ra, malzemeyê xo ra weş haydar o. Bi sebr, hêdî-hêdî neqeşneno. Weş zano ke kura de vindeno, kamca de se vano.

Şîîrê J. Îhsan Esparî wayîrê ê şîyanî yê ke şênê heme dîwanan de pere bikî:

“Qisayî estê
zelal ê, krîstalî
hîsdar ê, şîîrkî
cewherê mezgî,
ahengê vengî
û sey zerrnê safî,
sey yaqutê sûrî
vêrenê
dîwanê heme homayan de.”

Şîîrê J. Îhsan Esparî yew cuyo rastikên ra, hîskerdişanê rastikênan ra ameyê ditiş. Labelê vatişo şîîrkî ra tawîz nêdayo. Naye şîîre xorîn kerda. Coka leze xo veradano xorînîya hîsanê wendoxî:

“Şima ra zewqê şarî aseno?
Lengerîyin Çanqaya de ronişto.
Linge eşta linge ser, temaşe keno
demewo ke dewe veşena, deweke veşena,
zerre çizeno, qesba veşena.
Ez nêzana sey Neronî şîîran zî waneno?”

Şîîrê J. Îhsan Esparî ge-ge sey yew hîkaya yan zî fotografê ke mîyanê desmalêka neqişnayî de pêşîyayê, xo musnenê merdimî:

“Cendirme kozik de neternaye.
Teber ra ne veng yeno ne hes.
Zereyê kozikî gillî ra ters.
Kozik ardî.
Herre serdine,
herre hêrsbîyaya.
Kerreyî abiasan.
Ge-ge bereqêno gî estarî
Se ke ti ra vajo “ti hema nêşî?”
Nika bivejyaynî yew ganî
Yo ka kaş biko linga tifingî.
Timo a yo ke nê cay ey rê heram bî.”

Kitabê şîîran yê J. Îhsan Esparî Dilopê Zerrî edebîyatê ma de yew penceraya xoser a.

Şîîre, eke se ra panc îlham bo, se ra neway û panc ked a. Keda ke şîîre heq kena, J. Îhsan Esparî texsîr nêkerdo. Coka kitabê ey şîîre de, edebîyatê ma de kalîte bineyna kerdo berz.

Adresa Waştişî: Vate Yayınevi Katip Mustafa Çelebi Mah. Tel Sok. No: 18 Kat: 3 Beyoğlu / İstanbul
Tel: 0 212 244 94 14, E-post: kovaravate@yahoo.com

Seba Dîyarbekirî Adresa Waştişî: Vate Dergisi Diyarbakır Bürosu  Lise 2. Sokak Adalet Apt. Kat:1 No:3 Yenişehir / Diyarbakır
Tel: 0 412 223 03 69

J. Îhsan Espar Kam o?

J. Îhsan Espar 1956 de Pîran de maya xo ra bîyo. Ey 1979 de, Dîyarbekir de Înstîtuyê Perwerdeyî qedênayo. Demeyêko kilm Kurdistan de mamostetîye kerda. Ameyîşê Cuntaya Eskerî ya 1980î ra pey, semedê xebata ey a sîyasî polîs ci geyrayo. Menga nîsana 1982 de Kurdistan ra vejîyayo, 1983 de şîyo Swêd û nika zî uca ciwîyêno. J. Îhsan Esparî Swêd de zî unîversîte de tarîx, îlmê cematkî û averşîyayîşê ziwanê ciwananê diziwanîyan wendo.

Hetanî ewro gelek nuşteyê ey ê kurdkî (kirmanckî, kurmanckî), tirkî û swêdkî, hîkaye û şîîrî ey ê kirmanckî kovar û rojnameyan de neşr bîy. O, Grûba Xebate ya Vateyî reyra ziwanê kurdkî û bi taybetî lehçeya kirmackî ser o xebitîyêno. Û hûmara yewine ra hetanî nika redaktorîya kovara Vateyî keno.

Kitabê ey:

Tanî Estanikî û Deyîrê Ma, Çapa yewine Weşanên Rewşen, 1995 Berlîn, Çapa diyîne Weşanxaneyê Vateyî, 2004 Îstanbul
Beyi Se Bena?, Weşanxaneyê Vateyî, 2004 Îstanbul
Ferhengê Kirmanckî (Zazakî)-Tirkî û Tirkî -Kirmanckî (Zazakî), çapa yewine 2001, çapa diyîne ya hîrakerdîye 2004 Îstanbul, (No Ferheng, Grûba Xebate ya Vateyî reyra amade kerdo.)
Rastnuştişê Kirmanckî (Zazakî), 2005 Îstanbul (No kitab, Grûba Xebate ya Vateyî reyra amade kerdo.)
Dilopê Zerrî, Weşanxaneyê Vateyî, 2008 Îstanbul

Kitabê ke tadayê (tercume kerdê):

Beşîkçî, Îsmaîl, Çend gotin li ser ronakbîrên Kurd, 1992 Bonn (Tirkî ra kurmanckî, J. Îhsan Espar & Amed Tîgrîs)
Nordqvist, Sven, Dema Findo biçûk bû û winda bû, 2001 Stockholm (Swêdkî ra kurmanckî)
Defoe, Daniel, Robinson Crusoe, 2005 Îstanbul (Swêdkî ra kirmanckî)
Hugo, Victor, Notre – Damea Parîsî, 2005 Îstanbul (Swêdkî ra kirmanckî)
Wolde, Gunilla, Kreşa Emma, 2007 Stockholm (Swêdkî ra kirmanckî)
Wolde, Gunilla, Tûte û Malîne, 2007 Stockholm (Swêdkî ra kirmanckî)
Wolde, Gunilla, Emmaya Eksî, 2007 Stockholm (Swêdkî ra kirmanckî)
Wolde, Gunilla, Tûte bi Pişê Kay Keno, 2007 Stockholm (Swêdkî ra kirmanckî)
Wolde, Gunilla, Tûte Hurdî yo, 2007 Stockholm (Swêdkî ra kirmanckî)
Löfgren, Ulf, Rindo kincanê xo şuweno, 2008 Stockholm (Swêdkî ra kirmanckî)
Nordqvist, Sven, Xuşka min li ku ye? 2008 Stockholm (Swêdkî ra kurmanckî)