Unîversîteya Artuklu ra Kitabê Kirmanckî

Enstîtuya Ziwananê ke Tirkîya de Ciwîyenê ya Unîversîteya Artuklu ya Mêrdînî bi nameyê “Edebîyatê Kirmanckî ra Nimûneyî” kitabêk weşana. Kitab weşanê tewr verên yê Enstîtuya Ziwananê ke Tirkîya de Ciwîyenê yo û destpêk ra hetanî ewro nimûneyê muhîmî yê edebîyatê kirmanckî tede ca gênê.

Kitabê ke edîtorîya Roşan Lezgînî de hetê Prof. Qedrî Yildirim, Îbrahîm Bîngol û Roşan Lezgînî ra amade bîyo ebadê 16 x 24 de 694 rîpelî yo. Kitab bi amancê ke unîversîteyan de sey materyalê wendişî amade bîyo la seba cigêrayox û meraqdaranê edebîyatê kirmanckî zî çimeyêko muhîm o. Kitab bi teqrîzê rektorê Unîversîteya Artuklu Prof. Serdar Bedîî Omayî dest pêkeno û hetê dewlemendîya muhtewa ra “merdim şêno vajo ke no eser ziwanê nuştekî de tomografîya kirmanckî ya.”

Kitab panc beşan ra yeno pê: 1)Folklor 2)Metnê Dînî 3)Şîîrî 4)Hîkayeyî 5)Meqale û Qismêkê Metnê Romanan

Beşê folklorî de, binbeşê sey “Metnê Verênî”, “Sanikî”, “Fiqrayî”, “Deyîrî”, “Lorikî”, “Çibenokî”, “Kayvateyî”, “Edetî”, “Dua û Zewtî” û “Îdyom û Vateyê Verênan” estê. Ni qismî de neway û panc metnî estê. Seba ke eserê tewr verênî yê kirmanckî folklorîk î, beşê verênî de ca dîyayo metnanê folklorîkan. Xususîyetê tewr muhîm yê nê beşî no yo ke, Motkan ra bigêrîn hetanî Sariz, Gimgim ra bigêrîn hetanî Pali, Dêrsim û Aksaray, heme fek û şîveyê kirmanckî tede ca gênê.

Beşê metnanê dînî de binbeşê “Mewlîdî” de çar mewlidê ke hetanî nika weşanîyayê, binbeşê “Çend Metnê Dînî yê Bînî” de zî yew nuşte û hîrê metnê dînî, pêro pîya heşt metnî estê. Seba ke mîyanê kirmancan de sunî û elewî pîya estê, ca dîyayo metnanê her di bawerîyan.

Beşê şîîran ra zî binbeşê “Çend Metnê Wendişî” de hîrê nuşteyî û yew roportaj, beşê “Şîîran” de zî vîst û yew tene şîîrî, pêro pîya vîst û panc metnî estê. Şîîran de kalîteyê hunerî esas gêrîyayo, coka eserê weçîniteyî goreyê kronolojî ra rêz bîyê.

Beşê hîkayeyan de, binbeşê “Çend Metnê Muhîmî” de hîrê nuşteyî, binbeşê “Hîkayeyî” de zî vîst hîkayeyî, pêro pîya vîst û hîrê metnî estê. Her hîkayenuştoxêk ra yew hîkaye girîyaya û goreyê kronolojî ra rêz bîya.

Beşê meqale û qismê metnanê romanan de hîrê romanan ra metnî û çarês meqaleyî pêro pîya hewtês metnî estê. Nê nuşteyan ra new hebî rasterast romananê kirmanckî ser o yê, nuşteyê bînî zî seba wendişanê cîya-cîyayan î.

Kitab de 11 cinî, 52 camêrdî pêro pîya 168 eserê 63 nuştoxan ca girewto.

Amadekarî: Prof. Kadrî Yildirim - Îbrahîm Bîngol - Roşan Lezgîn, Edebîyatê Kirmanckî ra Nimûneyî, Weşanê Enstîtuya Ziwananê ke Tirkîya de Ciwîyenê ya Unîversîteya Artuklu, Mêrdîn 2012, 694 rîpelî