Weşanxaneyê Roşna ra Panc Kitabê Hîkayeyan

Weşanxaneyê Roşna ra reyke de panc kitabê hîkayeyan weşanîyayî. Nînan ra hîrê yê cinîyan, di yê camêrdan ê. Nê benê yewendes kitabê safî kirdkî ke parî ra nat Weşanxaneyê Roşna ra weşanîyenê. Nê yewendes kitaban ra heşt hebî yê hîkayeyan ê. Nê kitaban reyde hûmara kitabanê hîkayeyan yê kirdkî resaye 20 hebine. Bi no qayde her ke şino edebîyatê kirdkî xurttir beno.

Nê nuştoxan ra Murad Canşad ne tede, yê bînan kovara Şewçila de dest bi nuştiş kerdo. Weşanîyayîşê kovara edebî hunerî Şewçila reyde gelêk edîbê neweyî, bitaybetî cinîyê edîbî beşdarê xebata edebîyatê kirdkî bîyî. Nuştoxanê Şewçila yê cinîyan ra kitabê Bedrîye Topaç Bero Sûr par Weşanxaneyê Roşna ra weşanîyabi. Bi no qayde bîyî çar cinî ke kovara Şewçila reyde benê wayîrê kitabê edebî û edebîyatê kirdkî xemilnenê.

Hîkayeyê ke her panc kitaban de ca gênê hetê kalîteyê edebî ra zî gelek averşîyaye yê. Çîyo tewr muhîm, bingeyê ziwanê hîkayeyan zaf pêt û krîstalîzekerde yo.   

Her panc kitabê hîkayeyan ke Weşanxaneyê Roşna ra weşanîyayê, nê yê:

*

Zeman Sey Fekê Kardî Bî, yê Şeyda Asmîne yo. Kitab 152 rîpelî yo û tede 24 hîkayeyî estê. Nînan ra des hebî cuya şervanîya koyan ra yê, bi sernameyê “Hîkayeyê Koyî” kitab de ca girewto. Şeyda Asmîn dewa Sêgire ya Gimgimî ra ya.

Hîkayeyanê Şeyda ra yew paragraf:

“Dirbeta kambaxe hetê pey der a. Nêşikîna aye rind bivîno. Nêzana ke kermî tede kiloz bîyê. Teyna hîs kena ke çîyê tede lebetîno. Ti vana qey lana miloçikan a. Miloçîkî tede vîst û çar saetî têwgêrenê. Aye bi na tore heta a roje teyna miloçîkî dîbî, aye ra kî teberê înan ra çîyê nêame vîrî. La kerman roje bi roje lana dirbete kerdêne hîra û xorîn. Xorîn? Heya xorîn! Na ameyêne çi mana? Beno ke biresê mezgê aye? Eke biresê mezgê aye, mezgê aye biwerê!...”

*

Pîyê Mi Kemane Cinitêne, yê Nadîre Guntaş Aldatmaze yo. Kitab 96 rîpelî yo û tede 13 hîkayeyî estê. Qismêko muhîm yê hîkayeyanê nuştoxe cuya cinîyan ra yê. Nadîre dewa Pîlvankî ya Mamekîye ra ya.

Hîkayeyanê Nadîre ra yew qisim:

“Ez vana, Heqî ci rê rehetîye nêvatibî, rehetîye nênuştîbî. Antena hende ezîyetî dima na rey kî seba domananê xo kewtibî re rayîr-olaxan.

Rojê, dest de kemane ame keye. Ma bi şaşîye tey nîyada. Orteyê şaşîya ma de kemane qutîye ra vet, kok kerd û hewayê Dereyê Laçî cinit:

Ax hala hala,

Halê ma yeman o!

Ordî onto ma ser,

Cayê de olaxe ma nêdano!

Ala şêrê dîyarê Derê Laçî,

Tede miz û duman o.

Ala şêrê dîyarê Derê Laçî,

Tede şîn û şîwan o!…

Mabênê melodîya kemaneyî de bi vengê eyê tesîrinî ancî ez şîya zereyê eşkefte, no veng seke qirrîya hawara ey bîye, zereyê tarîxî ra ancîyaybî ameybî.”

 *

Hesê Mişî, yê Murad Canşadî yo. Kitab 80 rîpelî yo û tede 7 hîkayeyî estê. No kitabê diyin yê nuştoxî yo. Kitabê ey o verên bi nameyê Xafilbela 2008 de Weşanxaneyê Vateyî ra weşanîyabi. Murad Canşad mezraya Derwêşan, dewa Gendan, qezaya Pulurî ra yo.

Hîkayeyanê Muradî ra yew qisim:

“Mi pey ra xo resna ci. Gude sereyê xo ser o girewta, êdî erzena bi zereyê seleke. Mi pey ra verarde arde pira; bazîyê mi çiçikan ser o ameyî pêser. Mîyandoş ameyo sêneyê mi ser, hetê mirdê gilorî ginenê qorranê mi. Lebitîyena, porê xo beno dormeyê vileyê mi ra. Mi vat xora se bîyo êdî bîyo! Mi bazîyê xo ser o kîp girewtî, rinda-rind temiznaye bi sêne û pîzeyê xo ra. Canê xo çiqas nerm û nazik o!

Guda ke hewa ra girewta, gimm vat erd de daye piro. Seke xeletîye ra bîyo, bazîyê mi abîyî. Gude bîye berz, leşa ma ra vîyarte. Çend rey ginaye erd ro, gindir bîye şîye. Azîma kena ke mi biwera!

‘Nîro to bivatêne mi to rê tumanê xo ronayêne!”

*

Hêvîya Macire, yê Burçîn Bore yo. Kitab 72 rîpelî yo û tede 13 hîkayeyî estê. Burçîne Çewlîg ra dewa Azî ra ya.

Hîkayeyanê Burçîne ra yew qisim:

“Dadîya mi çi rey ne yew kitab wanena ne zî rojname. Kar û gureyê aye pakî ya. Serê sibayî rew wurzena, ge gezî ho dest a, ge potê pakîye ho dest a, ge boya awa kincan verdena ê zeran a, ge boya sirkeyî... Kincan şuwena, dolaban darena we, na oda ra bena a oda. Û wexto ke cayê de yew kitab yan yew rojname bivîno ca de dest pêkena zewtan dana:

‘Homa heqê şima ra bîyero!’

‘Homa destanê şima bişikno!’

‘Mela ez hînî şima dima visîyaya.’

‘Ini çi belayê kitabanê şima yo ez dekewta!’

‘Mi şima ra çi xeyr dîyo!’

‘Çew vano, belkî hê benê katib! Hînî mîyaneyê mi şima dima şikîyayo!’

‘Homa mîyaneyê şima û milê şima pîya bişikno!”

*

Berenge zî, yê Umer Farûq Ersozî yo. Kitab 80 rîpelî yo û tede diwês hebî hîkayeyî estê. Umer Farûq Pali ra dewa Zuvêr ra yo.

Hîkayeyanê Umer Farûqî ra yew qisim:

“Dewa ma beyntarê Paliyî û Sîwanî de zîl dayo û zergun kena. Derûdorê xo darê mazêrî û dereyê xorîn ê. Bin ra Royê Muradî nesilîyeno. Peyê dewe de Koyo Sipî timûtim sey şehla (şare) sipîye vewre girê dano xo sere ra. Vewra xo dûrî ra dûrî beriqîyena. Sey çadira kuyaya ê koyî ya. Sey xemlê veyvekan Awka Muradî xo pistan ra xemilneno. Serê Muradî de pirdêko kehen xo rafîsneno linganê dewe ver. Her hetê dewe ra çimeyê hênîyan qilqilîyenê. Zergunîya mazêran nihes a her cayî neqişnena. Dewe seke destê resaman ra vejîyaya.

Homayî her çîyî ra cema-cem dayo! Tuyêran ra tuyî, murîyêran ra murîyî, aluncêran ra aluncî, sayêran ra sayî, gozêran ra gozî… Rezan ra engurî, binê erdî ra sayê binerdî, koyon ra çaya koyan, wareyan ra sung û ribesî ke ma tira vanê muza kirdan… Hewaya xo pak, awka xo zelale. Dereyan de maseyî boçe şanenê. Koyan ra koterî, boranî, zerencî halînî ser o halîn virazenê. Her ca ra rindî nesilîyena merdimî ver. Çi rindî dest ra ameya, Homayî dirix nêkerda, destê xo akerde girewto, zêde ra dayo.”

Seba waştişî:

Tel: 0 412 223 03 69

E-mail: rlezgin@hotmail.com