“Xeyr”ameyîşê Burkayî

Hîris û yew serran dima birêz Kemal Burkay ame bi Tirkîya.

Nêbeno ke ez nika ra bivaja “Ti xeyr ameyî!” Hîna nêameyo welatê xo; xeyrî ser, çi wext ke ame…

Ez ameyîşê ey muhîm û musbet vînena.

Muhîm o. Beno emsal. Rayîrê tayê çîyan akeno.

Seba ke doza welat û miletê xo kerda, çendayê hezar merdimê ma vîst-hîris serrî yê ke welatanê xerîbîye de nefî yê. Tayê xerîbîye de şîyê rehmet. Yê tayîne zî, verê xo ginayo gerise, resayê payîzê peyênê xo. Beno ke ameyîşê birêz Burkayî înan rê zî rayîr akero.

Ez nêvana ke ma nîske bikerê gîske la dewleta ke kurdî û ziwanê înan înkar kerdêne û çîyo ke nêbîyo kerdêne, muawinê walîyê xo seba xeyrameyîşî rusna û va “Ti xeyr ameyî!” Hîris û yew serrî verê cû eke birêz Burkay bikewtêne destê dewlete, kam çi zaneno, çi nêbîyayeyî ardêne bi sere de. Ewro ver bi ci şina. No lutfê dewlete nîyo, serkewtişê mucadeleyê kurdan o.

Nê serranê peyênan, mîyanê kurdan de refleksêko ecêb kewto kar. Timûtim aqilê xo şino çîyanê menfîyan ser. Çi beno bibo, danê xo ro bermenê, vanê “Ancî mij-dûmanê sereyê ma yo!” Çend çîyanê qijekan anê çimê xo ver, tena û tena nê çîyan ser o tenga-teng sîyasetê xo awan kenê.

Ez vana no sîyaset kurdan aver nêbeno. Ma do tena çend çîyan ney, heme welat û miletê xo biyarê çimê xo ver.

Ma qebul bikerê-mekerê, birêz Burkay meselaya kurdan ser o sereyê xo xeylê rencnayo, mîyanê kurdan de sîyasetêk, xetêk ronaya. Pêqayîlbîyayîş û nêbîyayîş yewna çi yo.

Meselaya kurdan tena meselaya sîyaset û pêrodayîşî nîya. Kompleks a. Çendayê lingê xo estê. Linga xo ya kulturî esta, linga xo ya hunerî, ziwanî, felsefeyî, tarîxî, edebîyatî û ruhîyatî esta… Eke merdim tena yew linge de bigêro û bivajo ez her çî na linge ser o payîdar kena, nêbeno! Eke wina bibîyêne “sîyaset”o tewr pîl dêrsimijanê ma kerd! Dest eşt bi heme meselayanê dinya!

La ewro hel-hewalê xo verê çimî de yo. Pêrodayîşo tewr xidar erdê kirmancan ser o bî la halê ziwan û kulturê kirmancan eyan-beyan o.

Na babete ser o, bi nezerê mi, Yilmaz Guney nimüneyêko balkêş o. Zaf xurt û çêr bî. Çimsûr bî. Tersê xo kesî ra çin bî. O wextê tarî û zulmatî ra qîreno, qirika xo dirneno ke kam o, eslê xo çi yo. Homa bextê ci weş bikero, lajêkê xo esto. Lajekê ey çiqas rayîrê pîyê xo ra yo, çiqas ma ra yo?

Zaf şêrgeleyî estbîy ke asin cawitêne, sifir viritêne. Qet qerşuna xo nêginayêne erd. Qereqolî têser-têbin ra kerdêne. La nika? Nika verê linganê dewlete de bîyê sey pisînge.

Doza kurdan rayîrêko tenik û barî yo. Ci rê eşq û sewda lazim a, zerrî lazim a, ruh lazim o. No rayîr rayîrê fort û furtan nîyo!

Birêz Burkay ke ewro şiro, çîyo ke ey dima yadîgar maneno, esto. La êyê ke xo asmênê hewtine ra vînenê, beno ke înan ra muyêk zî pey de nêmano.

Mucadeleyê kurdan tey veto ke teselîya dewlete înkarkerdişê kurdan ra kewta. Kurdê ke verî “çin” bîy, ewro “estê”. La her çî bi statuyê xo esto, bi heq û huqûqê xo esto.

Di serran ra zêde yo ke Tirkîya de “Kürt Açılımı” dest pêkerdo. Meselaya kurdan ser o munaqeşe bîyo germ û giran. Çi heyf ke no munaqeşe statu û heq-huqûqê kurdan ser o nîyo. Timûtim çîyê teferuatî, çîyê qijkekî yenê rojeve. Mesela, sey doza KCK…

Rast a ke neheqîye bi nê embazan bîya. Di serran ra zêde yo peyê beran de yê. Sebeb çi yo? Wazenê ke mudafeaya xo bi ziwanê dayîka xo bikerê. Mehkeme qebul nêkena. Çike statuyê kurdkî çin o. Dewlete nêwazena ke kurdkî bibo wayîrê statuyî. Çîyo ke munaqeşe beno, texlîyebîyayîş û nêbîyayîşê nê embazan o. Kes statuyê kurdkî nêano xo vîr. Gelo nê embazê ke texlîye bîy, kurdkî bena serbest û azade?

Çîyo bîno ke bîyo vînceyê fekan, vanê, êyê koyan wa peyser biancîyê ohêmê sînoranê Tirkîya…

Şima ohêmê sînoran pers kenê, xora zêde ra zêde ucayan de yê. Diwês serran ra ver nohêm de kes nêmend. Ma havila xo kurdan rê çi bî? Ê ke ancîyayî ohêm, kurdî benê wayîrê heq û huqûqê xo? Yan verg û vereke pîya çerenê?

No demo hesas de çîyo musbet ke birêz Burkay bikero, esto. O, mesela û teferuatanê corênan ra dûr nîyo. Beno ke bi ameyîşê ey, hebêk zî bibo, meselaya kurdan raste-rast çarçewaya heq-huqûqî de munaqeşe bibo.

Birêz Burkay emrê xo bi mucadeleyê kurdan vîyarnayo. Tena bi sîyaset qîmê xo nêardo. Ziwanî ser o xebitîyayo, kulturî ser o, edebîyatî û tarîxî ser o… Hetanî nika welatê xerîbîye de bî, mesulîyetê xo hende giran nêbî. Nika ame, cayê orteyî de cayê xo girewt, payîzê xo yê peyênî de barêko giran û xeternak da piştîya xo ser. Heqberê ci ra yeno yan nêno, ez nêzanena. Ez hêvî kena ke bêro. Ey zaf çî dîyê, wayîrê tecrubeyî yo. Wina mebo, çaraneya cêrine nuseno?

“Embazo, bi vengê çepikan xo şaş meke

Eslê xo ra dûrî mebe, nameyê xo qelaş meke

Xoperestîye nêweşîya hunermendan a

Qîymetê hunerê xo kewaşe û belaş meke”