Zazaca edebiyat dili oluyor

Yasaklamalar nedeniyle bilim, kültür ve edebiyat alanında gelişme fırsatı bulayan Kürtçe'nin Zazaca lehçesi edebiyat dili haline geliyor.

Zazaca'nın bir edebiyat dili haline getirilmesinde şimdiye kadar önemli çalışmalara imza atan Vate Yayınları Zazaki lehçesinde 5 yeni kitap çıkardı. Zazaki lehçesinde önemli bir açığı kapatacak olan kitaplar arasında roman, şiir ve öyküler bulunuyor.

Zazaki lehçesinde şimdiye kadar çok sınırlı sayıda kitap yayımlandı. Vate yayınları ise bu boşluğu kapatmak için Zazaca roman, öykü ve şiir kitapları yayınlamak için önemli adımlar atıyor.

Vate Yayınları en son Kürt Kültür Fonu'nun desteğiyle çıkardığı kitaplarından biri de Zülküf Kışanak'ın 'Delala Çimrengine rê Qesîdeyî.' Kışınak kitabında şiirleri kasideler şeklinde ele almış. 15 kasidenin yer aldığı kitapta, yazar, okuyucuyu Kürtlerin bölgelerini, köylerini, yaylalarını şiirle anlatıyor.

Türkiye'de şimdiye kadar sadece Deniz Gündüz'ün 'Pepûk' adlı romanı Zazaki lehçesinde yayımlanmıştı. Munzur Çem ise Zazaki lehçesinde roman alanına yeni bir katkı yaptı. 'Gula Çemê Pêrre' adıyla yayınlanan Çem'in romanı, Zazaki lehçesinin ikinci romanı.

Kürtçe'nin Zazaca lehçesinde yazılan roman bir genç kızın kendi köyünü terk edip İstanbul'a göç etmesini ve İstanbul'daki zorlu yaşamını anlatıyor.

Zazaki'nin standard ağzıyla yazılan romanda, bölgesel kelimelerden oluşan bir sözlük de yerleştirilmiş.

Vate'den çıkan bir diğer kitap ise Mihani Licokic'in 'Sanikan û Deyîranê Licê ra' adlı kitabı. Lice bölgesinin anonim öyküleri ve bölge ezgilerini derlemesinden oluşan kitapta yazar, ninelerin ağzından çocukluğunu anlatıyor.

Daha önce Vate dergisi ve Armanc gazetesinde yayımlanan bu Lice bölgesinin anonim öyküleri güzelliğinden bir şey kaybetmemiş. Zazaki lehçesinde daha önce bu tür eserlerin pek bulunmadığını varsayarsak kitap kendi alanında önemli bir boşluğu dolduruyor.

Şimdi kadar Zazaki lehçesinde önemli eserler veren Roşan Lezgin ise 'Ez gule ra hez kena' adlı öykü kitabını çıkardı. Kürtlerin yaşamı üzerine örülmüş birbirinden güzel öykülerin yer aldığı kitap Lezgin'in öyküdeki başarısını gösteriyor.

Mizahi öykülerle birlikte, düşündüren öykülerin yer aldığı Zazaki 'Ez gule ra hez kena' kitabı okunmaya değer türden.

Vate'den çıkan son kitap ise Jêhati Zengelan adlı yazarın 'Gorse' kitabı. Kürtlerin direnişini, yaşamını, ölümünü ele alan öykülerde bir bütün Kürtler var.

'Gorse', 'Ters', 'Dilekçe', 'Delal', 'Waya Mi', 'Caron', 'Xal Mehmed', 'Xelîl Kişiya', 'Bêçare', 'Yew Misqalika Keyfweşiye û Huyayîşî' gibi başlıklı öyküler, kitapta değişik sorunları öykü diliyle okuyucuya sunulmuş.

__________________

Kaynak: www.gundem-online.net  2 Kasım 2007 13:49