Zingile û Mingile

ZINGILE Û MINGILE

Seba goşdarî kerdene bitikne...

Vîstanikê vîstan berê,

Manga Bora rêxekerê.

Çok da qiram,

Rêxe verda didananê kamî?

Verda didananê …

* * * 

Yew bi, yew nêbi. Yew bize bî, didi zî bizêkê aye bîy.

Nameyê bizêka yewe Zingile yewe zî Mingile bî.

Her roje bize her di bizêkê xo kerdêne koz. Berê kozî huşk girewtêne û şîyêne yaban. Koyan ra gêrayne, mirdîya xo velg werdêne. Mergan ra çerayne, mirdîya xo vaş werdêne. Şîyêne serê hênîyan, mirdîya xo awa serdine şimitêne.

Bize, şan de agêrayne keyeyê xo. Bi qiloçanê xo “tik, tik, tik!” dayne ber ro. Kaleyne, vatêne “Mee e e eee! Mee e e eee!” Û dima ra zî vatêne:

- Zingila mi, Mingila mi!

Av li gepikan,

Çilo li qoçikan,

Şîr li memikan,

Derî vekin,

Diya we hat… (1)

Zingile û Mingile maya xo rê ber akerdêne. Bize ameyne zere. Velg û vaş û awe û şit dayne bizêkanê xo.

Zingile û Mingile kewtêne ser, mirdîya xo velg û vaş werdêne. Şitê maya xo litêne. Awe şimitêne. Pîzeyê xo kerdêne pirr. Û verara maya xo de şîyêne hewn a.

Her roja înan bi no qayde bî.

Mevajêne ke çî rê rojêk vergî zî nêdî ke bize ha dana berê kozê xo ro û vana:

- Zingila mi, Mingila mi!

Av li gepikan,

Çilo li qoçikan,

Şîr li memikan,

Derî vekin,

Diya we hat…

Di hebî bizêkî zî ha aye rê ber akenê û bize şina zere.

Roja bîne, vergî peyê yew zinarî de xo netirna. Temaşe kerd ke bize ha şî yaban. Vergî bineyke xo nat û wet sewexna, dima ra werişt şi verê berî, bi didananê xo “tik, tik, tik!” da berî ro. Û vengê xo kerd sey vengê bize, va:

- Zingila mi, Mingila mi!

Av li gepikan,

Çilo li qoçikan,

Şîr li memikan,

Derî vekin,

Diya we hat…

Zingile va:

- Willey no veng vengê maya ma nîyo. Bena ke yew cinawir bo. Yeno ma weno! Ma ber anêkerin.

Mingile va:

- Ney willey! Maya ma ameya. Ez zaf bîya vêşan. Ma ber akerin.

Yew Zingile ra, yew Mingile ra. Yewe va “Maya ma ya”, a bîne va “Maya ma nîya”. Û kewtî pê, yewbînan berd û ard...

Axir peynî de Mingile senî ke firsendê xo dî, ziwanokê berî pey ra kaş kerd û ber abi.

Senî ke ber abi, verg kewt bi zere û va “hhaam! hhaam!” her di bizêkî werdî. Û agêra şi, qula xo de rakewt.

Şan de, wexto ke bize ameye keye ke çi bivîno! Berê kozê aye ha piştî ser akerde. Û ne Zingil a, ne Mingil a!

Çimê bize bîy pirrî hesrî. Nat ewnîya, wet ewnîya la ney. Ne Zingile bî, ne Mingile bî! Gêra-nêgêra, bizêkê xo nêdî.

Nişka ra ame vîrê bize ke, nêbo verg bêro bizêkanê aye biwero. Bize şî verê qula vergî. Vergî ra va:

- To bizêkê mi dîyê yan ney?

Vergî sond wend, va:

- Willey mi bizêkê to nêdîyê.

Bize va:

- Ez to ra bawer nêkena. To bizêkê mi werdê. Ez ha şina Licê de gerreyê to kena!

Kewt roja bîne, bize û verg pîya şîy Licê ke mehkema bibê. Wexto ke şîy mehkema, bize satilêk mast xo dest a berd û vergî zî tewreyêk fisî berdî. Her di pîya şîy verê hedadî.

Bize û vergî hal û hewalê xo va. Hedadî goştarî kerd. Dima ra agêra bize ser, va:

- To mi rê çi ardo?

Bize va:

- Mi to rê satilêk mast ardo.

Hedadî engişta xo da mastî ro û berde fekê xo. Ewnîya tamê mastî ra. Eh, weş bi. Hedadî dorê lewanê xo lişt û va:

- Ooxxx! Çi mastêko weş o.

Hedad fetilîya vergî ser de, va:

- To mi rê çi ardo?

Vergî va:

- Mi tewreyêk fisî ardê.

Hedadî gama ke fekê tewreyî akerd ke “ufff!” çi boyêka pîse ameye. Zereyê hedadî qelibîya. Hedadî ca de fekê tewreyî hewna girêda. Destê xo nat û wet têşana. Boya pîse vila kerde. Û va:

- Temam. Ez şima mehkeme kena.

Xardosê xo ard, qiloçê bize kerdî tûj, tûj, tûj, eynî sey estereyî.

Agêra, didanê vergî zî kerdî kol, kol, kol, eynî sey zengeneyî.

Wexto ke hedadî didanê vergî kerdêne kol, vergî xo rê vatêne qey hedad ha didananê ey keno tûj.

Hedadî va:

- De hadê. Vejîyêne meydan û bidêne pêro. Heq û neheq bellî beno!

De didanê vergî bîyê kolî û qiloçê bize zî bîyê tûjî!

Vergî nêşna çîyekî bikero la bize senî qiloçê xo da kaleka vergî ya raste ro, Zingile va “Me e e eee!” û pîzeyê vergî ra vejîya teber.

Bize fetilîya, qiloçê xo da kaleka vergî ya çepe ro, nara, Mingile va, “Me e e eee!” û pîzeyê vergî ra vejîya teber.

Verg meydan de mirdar bi. Bize zî her di bizêkê xo kerdî verara xo û ameyî keye.

Bize Zingile û Mingile ra va:

- Nêbo ke şima reyna-reyna yewêkê xerîbî rê ber akerê. Biewnî, verg yeno şima weno, ha!

Her di bizêkan pîya maya xo ra va:

- Temam. Ma êdî kesê xerîbî rê ber anêkenê.

Zingile û Mingile pîya verara maya xo de şîy hewn a.

Û sanika ma zî tîya qedîya. (*)

Seba goşdarî kerdene bitikne...

_____________

(*) Na sanike, qijekîya xo de, dewa Licê Dingilhewa de mi fekê zaf merdiman ra goşdarî kerdebî. Dima mi newe ra nuşte. 

(1) - Zingila mi, Mingila mi!

Awe gelpikan de

Velg qiloçan ra

Şit memikan de

Ber akerêne,

Dadîya şima amîye…

Çime: Roşan Lezgîn, Sanikanê Dîyarbekirî ra Guldesteyêk, Enstîtuyê Kelepûrê Kurdkî, Hewlêr 2009, r. 31-35