Munzur Çem

Munzur Çem, 1947 de dewa Gêxî (Cêxî/Kêxî) Qurze de ame dinya. Mektebo virên dewa Gêxî Seter de, mektebê mîyanên kî qezaya Dêrsimî Qisle de wend. Serra 1962 de Erzirom de dest bi wendişê Kolejê Tenduristîye (bi tirkî: Sağlık Koleji) kerd, 1966 de Dîyarbekîr de qedêna.

Amnanê 1966î de sey memurê tenduristîye (bi tirkî: sağlık memuru) dest bi kar kerd. Hetê ra gureya hetê ra kî wend. Bi no tore, mektebê Îqtîsadî û Ticarî yê Berzî yê Anqara 1971 de qedêna.

1975 de îmtîhan qezenc kerd û Anqara de, Sayiştay de sey kontrolorî dest bi karê xo yê neweyî kerd. 1980 de, çend aşmî/mengî cuntaya 12ê êlule ra ravêr, welat terk kerd, şî welatanê teberî. Sebebê nê terkerdişî kar û xebatê eyê polîtîk û karê nuştoxîye bî. A roje ra nat welatanê peşeyan de ciwîyeno.

Munzur Çem 1970 ra bi nat meqala, hîkaye, roman û temayanê bînan de kitaban nuşneno; şanik û lawikê ke mîyanê şarî der ê, înan dano arê. Temaya meqalayanê ey ekonomî, polîtîka û kultur o. Îmla û rastnustişê kirmanckî ser o kî xeylî gureyeno.

Cuntaya 12ê êlula 1980 ra avê, grûba polîtîk a ke bi nameyê “Özgürlük Grubu” (Riya Azadî/Rayîrê Azadîye) amêne namekerdene, aye de xebitîya. Meqalayê xo yê perîyodîkî kî sifte kovar û rojnameyanê na grûbe de nuştî. Ma vajîme, kovarê sey Özgürlük Yolu, Roja Welat, Özgürlük ûêb.

Tawo ke nuştoxî welat terk kerd, peynîya serra 1980 de şî Almanya. Ey hetê ra karê xo yê polîtîkî ramit, hetê ra kî sey rojnamevanî gureya. Ma vajîme, çiqas ke resmî nêbo kî pratîk de serredaktorê Dengê KOMKARî bi. Dengê KOMKAR, rojnameyê Komelên Karkerên Kurdîstanê li Almanya (KOMKAR) bî.

Adara 1984 de Almanya terk kerde û şî Swêd, uca îltîca kerd. Payîzê peyênê 1996î ra bi nat paytextê Almanya Berlîn de ciwîyeno.

Munzur Çem, destpêkerdişê serranê 1990 ra bi nat, karo polîtîk de aktîf nîyo. Ey giranîya xo da nivîsnayîşî. Bi taybetî kî derheqê ziwan û kulturî de aktîf o. Têpiya no dem de, persa elewîyênî û rewşa elewîyan kî kar û xebata ey de cayêde muhim girewt û ewro hîna kî gêna. 

Rewşe ra gore, Munzur Çemî nuşte û eserê xo bi cîya-cîya îmazayan nuştê.

H. Toprak

A. Taş

M. Çem

B. Şilan

S. Dilan

Mirzali Çimen

Bê nînan bi tayê nameyanê bînan zî nuşteyê ey weşanîyayê.

Bê kitaban cîya-cîya tayê meseleyan ser o broşurê Munzur Çemî kî estê. Meqaleyî, lawikî, şanikê arêkerdeyî û hîkayeyî, hetanî ewro xeylê kovar û rojnameyan de vejîyayê û hema kî vejînê. Grûba ke çend serrî yo îmla û gramerê kirmanckî ser o gureyena (xebetêna) û Swêd de kovara Vateyî weşanena, yanî Munzur Çem Grûba Xebate ya Vateyî ra yew o û temsîlkarê na kovare yê Almanya yo. Rojnameya hewteyî Roja Teze de 15 rojan ra reyê kirmanckî meqaleyî nuştêne.

Munzur Çem xebatkarêde heqanê merdîman (mordeman) o. Kurdîstan û Tirkîya de rewşa (halê) heqanê merdîman ser o xeylê xebetîyayo. Û Munzur Çem, sazkerdoxanê Kurd-PENî ra yew o (ju yo). Ey bi grûbê embazanê xo serra 2001 de, paytextê Almanya Berlîn de bi nameyê Înstîtutê Ziwan û Kulturê Kirmancî (Zaza)-Berlîn, dezgehê saz kerd.

Broşur û meqaleyan ra teber, kitabê Munzur Çemî yê ke hetanî ewro weşanîyayê, nê yê:

1) A. Taş, Türkiye Kürdistanı: Ekonomik ve Sosyal Yapı, Özgürlük Yolu Yayınları, Köln, 1985

2) Munzur Çem, Gülümse Ey Dersim, Özgürlük Yolu Yayınları, Köln, 1990

3) Munzur Çem, Gülümse Ey Dersim - II, Özgürlük Yolu Yayınları, Köln, 1991

4) Munzur Çem, Gülümse Ey Dersim - III, Özgürlük Yolu Yayınları, Köln, 1993

5) Mîrzali Çimen, Dünü ve Bugünüyle Gerikalmışlık Sorunu, Öz-Ge Yayınları, Ankara, 1991

6) Munzur Çem, Hotay Serra Usivê Qurzkizî, Weşanên Roja Nû, Stockholm, 1992, 343 rîpelî / Çapa diyine, Weşanên Deng, Îstanbul 2002, 297 rîpelî

7) Mûnzûr Çem (arêkerdox), Tayê Kilamê Dêrsimî, Stokholm 1993, 317 r.

8) Munzur Çem, Ferheng: Kurdî-Tirkî (Zazakî), Stockholm, 1994, 589 rîpelî

9) Munzur Çem, Dersim'de Alevilik, Pêrî Yayınları, Îstanbul, 1999

10) Munzur Çem, Ormanın Dili, Stockholm, 1996 / Genişletilmiş ikinci baskı, Pêrî Yayınları, İstanbul, 2004, / Genişletilmiş üçüncü baskı, Pêrî Yayınları, İstanbul, 2008

11) Munzur Çem, İsyana Çağrı, Stockholm, 1996,  / Sorankîya nê kitabî bi nameyê, Banghêş Bo Serhildan, Tadayox: Aştî Felekeddîn Kakeyî, Weşanxaneya Wezareta Kulturî, Hewlêr, 2009

12) Munzur Çem, Ekmeği de Yaktılar, Pencînar Yayınları, Stockholm, 1997

13) Mûnzûr Çem, Luye Be Biza Kole ra, Weşanên Komkar, Köln 1998, 91 rîpelî

14) Mûnzûr Çem, Kulê 38î (roportajî), Weşanên Komkar, Köln 1998, 234 rîpelî

15) Munzur Çem, Tanıkların Diliyle Dersim- 38, [Kirmanckîden çeviri: Munzur Çem], Pêrî Yayınları, İstanbul, 1999

16) Munzur Çem, The Voice of Forest, [Transletion by: Çris Buçanan] KOMKAR Publications, Köln, 2000 

17) Munzur Çem, Kurden im 20. Jahrhundert, Eva Rudolph, Halo Berzînjayî, Îbrahim Okuducî, Kurdîstan AG-FU, Berlin, 2002

18) Munzur Çem, Türkçe Açıklamalı Kirmancca (Zazaca) Gramer, Weşanên Deng, Îstanbul, 2003

19) Munzur Çem, Antolojîyê Hîkayanê Kirmanckî (Zazakî), Weqfa Kurdî ya Kulturî Li Stockholmê, Stockholm 2005, 158 rîpelî

20) Munzur Çem, Hewnê Newroze, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2005, 135 rîpelî

21) Munzur Çem, Gula Çemê Pêrre, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2007, 538 rîpelî

Munzur Çem

Resmê qapaxê kitabanê Munzur Çemî:

A. Taş, Türkiye Kürdistanı: Ekonomik ve Sosyal Yapı, Özgürlük Yolu Yayınları, Köln, 1985

Munzur Çem, Gülümse Ey Dersim, Özgürlük Yolu Yayınları, Köln, 1990

Munzur Çem, Gülümse Ey Dersim - II, Özgürlük Yolu Yayınları, Köln, 1991

Munzur Çem, Gülümse Ey Dersim - III, Özgürlük Yolu Yayınları, Köln, 1993

Mîrzali Çimen, Dünü ve Bugünüyle Gerikalmışlık Sorunu, Öz-Ge Yayınları, Ankara, 1991

 Munzur Çem, Hotay Serra Usivê Qurzkizî, Weşanên Roja Nû, Stockholm, 1992, 343 rîpelî / Çapa diyine, Weşanên Deng, Îstanbul 2002, 297 rîpelî

Mûnzûr Çem (arêkerdox), Tayê Kilamê Dêrsimî, Stokholm 1993, 317 rîpelî

Munzur Çem, Ferheng: Kurdi-Tırki (Zazaki), Stockholm, 1994

Munzur Çem, Dersim'de Alevilik, Pêrî Yayınları, Îstanbul,

Munzur Çem, Ormanın Dili, Stockholm, 1996 / Genişletilmiş ikinci baskı, Pêrî Yayınları, İstanbul, 2004, / Genişletilmiş üçüncü baskı, Pêrî Yayınları, İstanbul, 2008

 Munzur Çem, İsyana Çağrı, Stockholm, 1996,  / Sorankîya nê kitabî bi nameyê, Banghêş Bo Serhildan, Tadayox: Aştî Felekeddîn Kakeyî, Weşanxaneya Wezareta Kulturî, Hewlêr, 2009

Munzur Çem, Ekmeği de Yaktılar, Pencînar Yayınları, Stockholm, 1997

 Mûnzûr Çem, Luye Be Biza Kole ra, şanikî, Weşanên Komkar, Köln 1998, 91 rîpelî

Mûnzûr Çem, Kulê 38î (roportajî), Weşanên Komkar, Köln 1998, 234 rîpelî

Munzur Çem, Tanıkların Diliyle Dersim- 38, [Kirmanckîden çeviri: Munzur Çem], Pêrî Yayınları, İstanbul, 1999

...

Munzur Çem, The Voice of Forest, [Transletion by: Çris Buçanan] KOMKAR Publications, Köln, 2000

...

Munzur Çem, Kurden im 20. Jahrhundert, Eva Rudolph, Halo Berzînjayî, Îbrahim Okuducî, Kurdîstan AG-FU, Berlin, 2002

 Munzur Çem, Türkçe Açıklamalı Kirmancca (Zazaca) Gramer, Weşanên Deng, Îstanbul, 2003

Munzur Çem, Antolojîyê Hîkayanê Kirmanckî (Zazakî), Weqfa Kurdî ya Kulturî Li Stockholmê, Stockholm 2005, 158 rîpelî

Munzur Çem, Hewnê Newroze, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2005, 135 r.

Munzur Çem, Gula Çeme Pêrre, Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul, 2007, 561 r.

Munzur Çem, Dêrsim Merkezli Kürt Aleviliği (Etnisite, Dini İnanç, Kültür ve Direniş), Vate Yayınevi, İstanbul 2009, 671 s.