Murad Canşad / Nuştox

15ê tebaxa 2006î tarîxê rojnamegerîya kurdanê vakurî de rojêka muhîm a. Na roje de kurdanê vakurî bi ziwanê xo dest bi weşanayîşê rojnameyê rojaneyî kerd. Nameyê rojnameyî “Welat” bi. Nameyêko delal. Tam goreyê zerrîya kurdan. Senî ke zext û zorî kurdan û sazge-dezgeyanê kurdan ser o kêmî nêbenê, nê rojnameyî zî çend rey nameyê xo vurna: Azadîya Welat, Rojev, Rojeva Welat…

Rojname roja verêne bi manşetê “Çavên We Ronî” vejîya. Yanî, “Çimê Şima Roşn”. Rast a, eke erey çimê ma roşn bibo zî ma rojêka winasî zî dîye. Ma şad û bextewar ê! Sloganê rojnameyî zî xeylê weş bî: “Roj li welat hiltê!” Yanî, “Roj welat de akeweno!”

Roj, hîr-bereket o, weşî û roşnî ya, gan û heyat o. Werre bi ê welatî ke roj tede akeweno. No roj, rojê ziwanê ma yo. Wa weş û war bo ziwanê ma yo delal.

Labelê de bêrîn ma pêro biewnîn ke nê “Roj”î seba ziwanê ma, yanî seba dîyalekta kirmanckî (kirdkî, zazakî) çi ard. Rojo ke çimeyê camêrdîye yo caran destveng beno?!

Çi heyf ke no rojname xeylê wext nêkewt destê ma qismêkê hepsîyan. Îdareyê hepisxaneyan nêardêne, hûmarê ke nas û dostan ma rê şawitêne zî nêdayêne bi ma. Kîsê mêrikan ra nêşono, ma bi pereyê xo herînenê! Ma û îdareyê hepisxaneyan xeylî wext yewbînî berd û ard. Beno ke hewt yan heşt mengan ra pey ma heqê xo girewt. Ê rojan êdî eştênê bi oda û hucreyanê ma zî!

La no “Roj” qet lehçeya ma nêano xo vîr! Hewte yan des rojan ra reyêk bi nameyê lehçeya ma tede yew-di nuşteyî estê ke eleqeyê xo bi lehçeya ma çin o. Ma û lehçeya ma, ma yewbînî nasnêkenê! A ma ra, ma aye ra wina ecêb-ecêb ewnênê. Ma vanê ti çi lehçe ya, a vana şima çi milet ê?

Badê-badê rojnameyî mijdîyane daye: “Ma bi ruhêkê neweyî newe ra dest pêkenê!”

Newe û newe. De wa xeyrî ser o bo…

Rojname nafa bi formêko nêmcet vejîya. Tede rîpelêk bi kirmanckî (zazakî) bî. La nêmeyê rîpelî bi kirdaskî (kurmanckî) cayê îlanan o. Ziwanê xo eynî ziwan. Ya, tede yew-di kesê hêcayî nusenê. Keyeyê înan awan…

Nê yew-di kesan ra teber ne nuşteyê xo nuşte yê, ne xeberê xo xeber ê.

Keso ke qiseya xo nêzano, xêvik-xêvik qisey bikero û her çî bikero têmîyan ra, seba qiseykerdişê nê kesan şarê ma vano, “Gîyê merdimî ano!” Homa zano, wexto ke merdim ê nuşte û xeberan waneno gîyê xo yeno.

Da-des mengan ra dima rojnameyî newe ra xo “newe” kerd. Fek formê nêmcetî ra verada. Qey tena formê nêmcetî ra? Ney! Fek rîpelê kirmanckî (zazakî) ra zî verada. Ancî dest pêkerd, hewte yan des rojan ra reyêk yew yan di nuşteyî bi lehçeya ma. Ancî o qaydeyo verên. Serrêk ra vêşêr bi no qayde vejîya.

Badê, êdî ke se bi, çitur bi, Îmralî ra veng vejîya: “Wa di rîpelê rojnameyî bi zazakî bê!”

Rojnameyî ancî dest pêkerd. La bi “di rîpelan” ney, bi yew rîpelî.

Qet teba nêvuryayo; ziwanê xeberan eynî, nuşteyî eynî sey verî. Ancî tena yew-di merdimê hêcayî…

Yê înan ra teber, cumleyê xo mendê bi cita her û gayî. Ne sereyê xo bellî yo ne peynîya xo. Eke merdim hewnan ver xays qisey bikero, hîna weş qisaya xo, cumleya xo ano werê.

Destpêkê payîzê 2010î de rojnameyî reyna xo “newe” kerd. Sebebê xo çi yo, ez nêzana. La rîpelê kirmanckî (zazakî) ci ra veto.

Rasta ci, hol kerdo! Xeyrê xeyran o yo ke tewr dest pira nênê. Ci ra dûrî vinderê, bes o.

Rojo ke ne roşnîya xo roşnî ya, ne tarîya xo tarî, wa mebo. Xeyrê xo lazim nîyo!