Hîrêna kitabê ma şî metbea

Weşanxaneyê Roşna ra hîrêna kitabê kirdkî amade bî û şî metbea. Bi eno qeyde, benê hewt kitabê ma yê kirdkî ke emser Weşanxaneyê Roşna ra vejîyenê.

Kitabo yewin bi nameyê “Ziwanê Şima Çi Weş o!” yê Nûrî Keleşî, diyin bi nameyê “Tayê Xususîyetê Fekê Şankuşî” yê M. Mamet Qetekonijî û kitabê hîrêyin “Ap Hus” zî yê Roşan Lezgînî yo.

Nûrî Keleş û M. Mamet Qetekonijî Newepel de dest bi nuştiş kerd. Bi enê her di nuştoxanê ma yê neweyan benê 30 ra vêşêr nuştoxî ke Newepel de dest bi nuştiş kerdo û hetanî nika yew yan zî çend kitabê înan weşanîyenê. Hema tayê nuştoxê Newepelî yê bînî zî estê ke înşalah aver de do kitabê înan biweşanîyê.

Nûrî Keleş 1972 de mintiqeyê Sîwanî, Pehnê de ameyo dinya. Mektebo verîn nizdîyê dewa xwu Mehmûdan de wendo. Dima bi serran bajaranê sey Adena, Mêrsîn û Antalya de karê înşatan de xebitîyayo. 1994 ra pey, ena rey kewto miyanê mucadeleyê çekdarî. Des serrî badê pey tepişîyayo û cezaya muebedî girewta. Zindan de, qijekîya xwu ra dest pêkerdo, hîkaye bi hîkaye, xatirayê xwu nuştê. Eno kitabo ke nika ma şirawit metbea, xatirayê Nûrî yê qijekîya ra hetanî 22 serrîya ci yê. Enê xatirayê ke her yew tehmê hîkaye de nusîyayê, tenya xatirayê şexsî yê Nûrî nîyê, esas sey kamera cuya ma ya dewan nîşan danê. Cînî yan camêrd, qij yan pîl, mîyanserre yan extîyar ferq nêkeno, sosyalîteyê ma, kulturê ma, erf û edetê ma, hawayê fikirîyayişê ma, xûy û exlaqê ma, yarî û henekê ma, hêrs û cigirîyayişê ma, eks û înadê ma, têkilîyê ma yê yewbînan dir, wuriştiş û roniştişê ma, werdiş û şimitişê ma, merg û veyweyê ma, axir zaf hetan ra cuya şarê ma nîşan danê. Mesela, gelêk portreyî estê ke merdim vano, a eno dewa ma ra filan kes o, eno eynî apê mi, o bîn xalê min o, filan cînî eynî xala mi, ema mi, dadîya mi yan zî veyva ma ya. Nûrî wina rindek, bi ziwanêko fesîh û zelal fotografê înan anto, bi gan û gewde kerdê û bi ma nîşan dano. Wexto ke ma biwanin, pêro yenê verê çimê ma ra viyarenê, ma hemîne vînenê, ma înan zereyê xwu de hîs kenê. Çiyo hîna muhîm, hawayê qiseykerdişê Nûrî, yanî ziwanê ey zî tam terz û uslûbê enê xisûsîyetan de yo. Yanî wexto ke wendox enê serebutan waneno, wa emîn bo ke uslûbê vatişî, eynen uslûbo xas yê qiseykerdişê şarê ma yo.

Nuşteyê hepsîyan heme defteran de sey destnuşte mi rê yenê. Zafê hepsîyanê ma nuşteyanê xwu hende têmiyan de û werdilek nusnenê ke merdim hetanî waneno, perîşan beno. Ena dosyaya Nûrî zî wina destnuşte ameye. Germê hamnanî de, tam aşmêk, her roje serê sibayî ra hetanî şan, ancax ez eşkaya komputur de binusnî. Mi mîzanpaj kerde, 272 rîpelî vejîya.

Kitabê “Tayê Xususîyetê Fekê Şankuşî” zî, seke nameyê xwu ra diyar beno, xisûsîyetê fekê Şankuşî bi ziwanê nuştişî yê zazakî diyayê têver. Kitab çar beşan ra ameyo pê, beşêk de fekê Şankuşî hetê vengan ra û beşêk de zî hetê deman ra bi kirmanckîya standarde diyayo têver. Ancî metnê ke fekê Şankuşî de amade biyê û ferhengekê înan kitab de ca gêno. M. Mamet Qetekonijî wexto ke Newepel de bi ziwanê standardî dest bi nuştiş kerd, o wext xisûsen ma ci ra waşt ke bi fekê Şankuşî binusno, bi eno qayde fekê Şankuşî wa lîteratur de qeyd bibo, bêro zanayiş. Enê ser o gelêk nuşteyê ci yê bi fekê Şankuşî Newepel de weşanîyayî. Eno kitab semedê kesê ke fekanê zazakî ser o xebitîyenê, çimeyêko muhîm o.

M. Mamet Qetekonij 1992 de dewa Şankuşî Qeteko de ameyo dinya. Dibistane dewa xo de, mektebo mîyanên YİBOyê Şankuşî de, lîse zî Meletîya de wende. 2015 de Karadeniz Teknik Üniversitesi ra sey muhendisê elektrîk-elektronîkî mezûn bi.

Kitabê hîrêyin “Ap Hus” zî 50 hîkayeyanê mîzahî ra yeno pê. Qehremanê 47 hîkayeyan sey dewanê ma ra tîpêko şinasî la pêarde ap Hus o. Enê hîkayeyan de zaf hetan ra cuya sosyale û kulturê ma xwu nîşan dano. Bi enê kitabî benê panc kitabê hîkayeyan yê Roşan Lezgînî ke sey kitab weşanîyayê. Kitabê bînî: 1.Binê Dara Valêre de (10 hikayeyî), 2.Halîn (13 hîkayeyî), 3.Ez Gule ra Heskena (32 hîkayeyî), 4.Tarîyîya Adirî de (12 hîkayeyî).

Înşalah dades rojî badêna her hîrê kitabê ma metbea ra vejyenê û kitabxaneyê edebîyatê kirdkî dewlemendêr kenê.