Weşanxaneyê Roşna ra Şeş Kitabê Kirdkî

Weşanxaneyê Roşna ke Dîyarbekir de 2012 de dest bi weşanayîşê kitaban kerd, emser reyke de şeş kitabê kirdkî weşanayî. Bi no qayde bîy 28 kitabî ke Weşanxaneyê Roşna ra weşanîyenê. Nê şeş kitabê peyênî; didi kitabê şîîran, didi kitabê hîkayeyan, yew destan û yew zî derheqê ziwanî de yo.

1) Dîwan, kitabê şîîran yê Mehmet Mehdi Özsoyî yo. Kitab 216 rîpelî yo û tede menzumeya “Mem û Zîna Kirdkî” û 66 şîîrî estê. Mehmet Mehdi Özsoyî, destpêkê serranê 1970an de dest bi nuştişê şîîran kerdo, teqrîben hetanî serranê 2000an zî nuştê. Labelê şîîrê xo nuştê û cayêk de nimitê. Mehmet Mehdi Özsoy ke çeleyê 2009î de şi rehmet, aşmêk verê mergê xo, heme muswedeyê şîîranê xo teslîmê xanima xo keno. Dima, tutê ey heme şîîranê eyê kirdkî teslîmê Roşan Lezgînî kenê. O zî demeyêko derg ser o xebitîno û dosyaya şîîranê Mehmet Mehdi Özsoyî çape rê amade keno. Kitab de qismê “Vateyo Verên” û “Derheqê Şaîrî” de derg û dila behsê şîîran û cuya şaîrî beno. Şîîrê ey heme bi terzê hece û qafîye nusîyayê, coka Dîwanê ey seba edebîyatê klasîk yê kirdkî nimûneyo sereke yo.

2) Axînê Min Welat, kitabê şîîran yê Mihanî Licokicî yo. Kitab 102 rîpelî yo û tede 41 şîîrî, ancî destanê “Zembîlfiroş (Muradxanê Bayezîdî ra tercume)”, “Kalê Subhanîyan” û “Herê Awê (Feqîyê Teyran ra tercume)” estê. No kitabê diyin yê Mihanî Licokicî yo. Verê cû ey Mewlidê Kirdî yê Xasî transkrîbe kerdbi, dima yew kitabê ey bi nameyê “Sanikan û Deyîranê Licê ra” Weşanxaneyê Vateyî ra weşanîyabi. Şîîrê Mihanî Licokicî heme bi hece, wezn û qafîye yê. Kitabê ey seba edebîyatê ma yê terzê klasîkî nimûneyêko muhîm o.

3) Memê Alan, destanê kurdan o tewr namdar êdî bi kirdkî yo. Hetanî nika metno tewr kamil yê Memê Alanî hetê Roger Lescotî ra arêdîyabi. Kurdnaso fransiz Roger Lescotî bi fransizkî yew vateyo verên zî ci rê nuştbi û 1942 de Beyrut da weşanabi. Dima roşinvîrê kurdan o namdar Nûredîn Zazayî ziwanê destanê Memê Alan redakte kerdbi û bi analîzêko hîra 1957 de Şam de newe ra weşanabi. Roşan Lezgîn û N. Celalî hem metnê destanê Memê Alan hem analîzê Roger Lescotî û hem zî analîzê Nûredîn Zazayî tercumeyê kirdkî kerdê. Kitab heme 224 rîpelî yo. Tercumeyê kirdkî yê destanê Memê Alanî belkî kurmanckî ra hîna estetîk û melodîk bîyo:

“Nişka ra zerrîya aye wirişte sey behran

Pêlan xwu eştêne sere ra heta bi lingan

Ancî sere dartbi we derd û kulan

La neke sey verî, bêhêvî nêbî ameyîşê Memî ra; padîşayê kurdan”

4) Solê Sûrî, kitabê hîkayeyan yê Alî Beytaşî yo. Kitab 132 rîpelî yo û tede 21 hîkayeyî estê. Solê Sûrî, kitabê Alî beytaşî o diyin o; kitabê ey o verên “Şaîsmayîl” 2012 de Weşanxaneyê Vateyî ra weşanîyabi. Alî Beytaş destpêkê kitabê xo yê hîkayeyan de vano:

“Malimî ziwanê dayîka ma ma rê qedexe kerdbî. Çiqas ke keyberê sinife bîyêne a û malim kewtêne zereyê sinife, mi vengê dejê zereyê xo newe heşnêne. O şop, mi xo zereyê cehenemî de zanitêne. Mi waştê ke o kî bizano dejê zereyê mi. Lê ey qet nêzana. Wext vîyart, dejê zereyê mi xo çarna bi yew kulî. Kul zereyê mi de bî sey birînade kûre. Mi ke dest kerd ci û bi zonê xo nuşt, birîna zereyê mi xo çarna û mi rê bîye sey yew gula wisarî.”

5) Estareyê Koyê Hesarî, kitabê hîkayeyan yê Îsmet Borî yo. Kitab 80 rîpelî yo û tede 15 hîkayeyî estê. No kitabê Îsmet Borî yê diyin o, kitabê eyo verên “Vistonikê Dadîye Mi” 2013 de Weşanxaneyê Roşna ra weşanîyabi. Îsmet Bor, hîkayeyanê xo de tebîet û cuya Çewlîgî ra, ancî welatê xerîbîye Almanya ra bi rengêko edebî manzarayan ano verê çimê ma:

“Koyê Hesarî hertim tarîyîya şewe de bi estarayanê xo yê keweyan paweyê ma bi. Ma çend vileyê ey çewt bikerdên zî o reyna ma ra hêrs nêbîyên. Tim bi huyayîş û esterayanê xo yê keweyan ma rê verarda xo akerdên. Ma embazê tenayîya ey bî. Wina ma de xo dîyên. Ser o estareyî, bin de zî ma, sey qijanê ey bî.”

6) Dersê Ziwanî, çapa diyine yê kitabê Roşan Lezgînî yo. No kitab reya verêne 2012 de ancî Weşanxaneyê Roşna ra weşanîyabi. No kitabê Weşanxaneyê Roşna yo tewr verên o ke mîyanê di serran de reya diyine çap beno. Kitab 127 rîpelî yo, tede 21 dersî estê. Kitab de bi hawayê tewr pratîk, ders bi derse xusûsîyet, gramer û qaydeyê ziwanî yê kirdkî yenê musnayîş. Peynîya her derse de yew zî metnê wendişî esto. Dersê ke kitab de yê, verê cû demeyêko derg kursanê kirdkî de seba kursîyeran amade bîyê. Dima seba kitabî tenzîm bîyê.