Mamosta Yunus Çiftçi dir roportaj

Mamoste ti eşkenî tay xwu ra behs bikêrî; ti kam î, ma eşkenî to nas bikerî?

Namê mi Yunus Çiftçi yo, ez eslê xwu qezaya Bongilanî dewa Melekan ra ya. Ez 1976 de ameya dinya, ma panc bireyî di way ê. Mi mektebê verin dewê xwu de wend, ci ra pey ez ameya Çewlîg. Heta qedîyayîşê lîse mi tîya de mekteb wend. Dima ez şîya Unîversîteya  Erziromî, mi malimîya sinifî wende. Meslegê mi malimîya sinifî ya, 2002 de ez ameya qezaya Dara Hênî dewê Şernon, mi hîrê serrî uca malimtî kerde. Dima ez ameya mektebê verên yê Duzaxacî mi uca di zî heşt serrî malimtî kerde. Badê uca ra zî ez ameya mektebê Mustafa Kemal Paşayî, ez nika ha uca de malimtî kena. Ez zewecyaye ya, di hebî zî qîj mi estî, nameyê yîn Îbrahîm û Yusuf o.

Şima eşkenî derheqê xebata xwu ya tîyatroyî de qisey bikerî, şima çend kesî nê karî kenê?

Ma serra 2006 de bi nameyê “Şehri Bingöl Tiyatrosu” dest pêkerd. Dima ma kerd gird, nika grûba ma de pancês kesî estî. Înan ra heşt kesî malim ê, hewt kesî zî wendekar ê, ma heta ewro newyes hebî kayî kerdî hedre, inê hîrê serrî yo ma kayanê xwu kirdkî kenê hedre.

Nameyê kayê tîyatroyî ke şima bi kirdkî kerdê hadre çi yê, temaya înan çi ya?

Nameyê kayanê ma yê tîyatroyî yew "Sêddar Menal", yew "Cinîyê Ma yê Sosyeteyî", yew "Komedî Tîyatro" û yew zî "Hawalî Alan" a.

Temayê Menalî tenganeyê debare yo. Menal, birayan ra nameyê birayê pîlî yo. Menal û hîrê birayê xo hama qîj bîyê, babîyê yin merdo. Menal hama des û hewt serre yo, şino Îstanbul xebate. Uca Kaxitxane de yew kar vîneno, la binê erdlerzî de maneno mireno.

Temayê "Hawalî Alan" zî, ez hîrê-çar rojî şîya Meydanê Teyareyan, hema newe bibi a. Ez şîya mi va dê şarê ma Hawa Alanî de se keno. Uca de mi temaşe kerd. Inê dîyayîşê xo mi ard kerd tîyatro.

"Cinîyê Ma yê Sosyeteyî" zî, cinî zaf sosyetîk a. Mêrik xwu rê feqîr o. Binatê yin de yew çatişma esta. Qijê yin zî orte de mendê, ena yewe ra mîyanê yin de zî çatişma vejîyena. Ma in hal ard kerd kayê temaşeyî.

Kam tekstê kayan nuseno? Şima senî prova kenê? Heme kaykerdoxê şima kirdkî zanê? Çend cinî çend camêrd ê?

Inê kayan ra metnê "Sêddar û Menal"î embazê ma Murat Sait Açî nuşt. Ê bînî zî mi nuştî. Ma yew kayê xwu hefte de çahar rojî şan de, binatê saete hewt û new de prova kenê. Hîrê aşman de ma yew kayê xwu kenê hedre. Heta ma kayê xwu kenê hedre, ma çewres û heşt rey prova kenê.

Çaryes kaykerdoxanê ma ra yewindes tenî kirdkî zanê. Kaykerdoxanê ma ra heşt kesî camêrd, şeş zî cinî yê.

Şima senî ina yew qerar girot, çi bi wesîle?

Ma kayê xwu di hem reaksîyonê başî girewtî hem şarî ma rê çepikî cenayî. Ma fam kerd ke şarê ma pê ziwanê xwu, pê edetanê xwu, pê kulturê xwu ya kayan wazeno. Wexto ke kayî ma qedîyayne, ma ra vatêne "Şima qey pê ziwan û kulturê ma nêvirazenî?" Yew talebo gird ame, ma zî embazanê xwu dir roniştî, ina yew qerar girot.

Şima hetî şarî ra senî reaksîyon girot?

Ma kirdkî dest pêkerd, gerek facebook ra gerek ma ameyî yew ca, înanê ke goşdarî ma kerdbi, ecayîb keyfê yîni amebi. Ma ra vatêne "Şima se kenî  bikerî, inê kayê xwu pê ziwanê ma ya kaybikerê. Pê kulturê ma wa dewam bikerin û pê bikên zengîn." Çewlîg de, her se kesî ra hewtay kes kirdkî qisey keno. Ma zî va ma dehwê çitayî ra inî nêgênê hedefê xwu. Ma fikirye, ma va, ma qey ziwanê xwu caverdenî ma şinî yewna ziwan ra kay virazenî, ma pîyerê ziwanan ra hes kenî labelê ma pê ziwanê xwu ya kulturê xwu, edetî xwu ma bê tengane kaykenî.

Hetî madî ra û sewbîna şima senî tengane ancenî?

Nika ma di tewirî kayan hedre kenî: yew semêd qijanî mektebî yê binatê panc û duyes serrî ma kayan virazenî, yew zî semêd pîlan. Wexto ke ma nê kayanê xwu kenî hedre yew destegê ma çîn o, rey-rey beledîya hetî kostuman ra hetî qumaşî ra, texte ra, wesaît ra biney paştgirî dana ma. Bê beledîya çow paşt ma nêdon, inê kayê qijan ma pêro pê lebatê xwu ya kenî hedre. Inê kayê semêd pîlan zî aşme de hef, çewres rojî de hef ma kayê xwu kenî hedre, ma wext kaykerdî, ê ke yenî ma temaşe kênî, bîlet genî, ma rî paşt vejîyenî. Bê nînan yew gelîrê ma çîn o.

Ez zana şima rey-rey semêd qijan şinî dewan gêrenî, şima kayan virazenî, şima eşkenî behs bikerî?

Emser ma şî hewt dewan. Yew dewê ma menda, a zî dewê min a. Ma şinî uca û ma in sezon qedînenî. Ma kincê xwu girotî pê, eşq û şewq a ma girotî, ma şinî. Yew xayê ma yo madî çîn o. Ma beledîye rê telefon kenî, ma vanî erebe bidên ma pê şinî. Ma telefon kenî mudirîyetê Milli Eğitimî rê, ma vanî erebe bidên ma. Ma malzemeyê xwu erzenî ereba, ma benî dew. Bê inê yew destegê ma çîn o. Wexto ke ma şinî dewan, tena qîj nînê ma temaşe nêkenî; extarî yenî, cînî yenî, camêrdî yenî. Eleqeyêko ecêb mojnenî ra, benî kêfxweş û zafi zî yenî pers kenî. Extîyarê ke çunqal ha dest de yenî verî goşê mi vanî "Bira bira, ino şima hê kaykenî, nameyî xwu çit o?" Ez vana "Xalo nameyê xwu  tîyatro yo." Vano "Bira o wext ma ra vatî tîyatro herûm o, tîyatro ino wo?" Ez vana "Hecî, hanî ti yenî temaşe kenî, senî herûm o?" Vano "Wulley vatê to yo." Wext ma şinî, yan ma verî mekteb de virazenî yan zî ma meydanê dew de virazenî.

Ewro ra tepîya projeyê şima yê neweyî çi estê?

Ewro ra tepîya ma zereyê kayanê xwu pê kultur û edetê xwu ya kenî de. O ke Çewlîg de kulturê xwu di yew kerra nawa kerra ser, ma kayê xwu di yini ra behs kenî. Ma wazenê tîyatroyê Rêncber Ezîzî, Em Heydî, Yadîn Paşayî zî virazin. Sebebo ke ma in qerar girot çit o, ma vanê ma kulturê Çewlîgî rê yew xizmet bikin, xayê ma tena şarê Çewlîgî yo. Wa bîyerê ma temaşe bikerê, xayê ma kulturê xwu rê  xizmet bikerî înşallah. Ma inê xizmeti zî pê hevalanê xwu ya kenî, serekê beledîye zî ma ra va "Ez paştî dana şima." Ez yi rê zî sipas kena. Mudirê Milli Eğitimî zî ma rê desteg vejîya, ez yi rê zî sipas kena. Ma îna dewam kenî.

Peynî de şima vanî se, şima şarê Çewlîgî ra çi pawenî?

Ma wazenî tîyatroyê xwu tena Çewlîg de nê, kirdkî ça de yena qiseykerdiş ma qayîl ê şirî uca zî. Xayê ma ino yo. Labelê ma tena nêeşkenî inî virazî, şarê ma wa wayîrê ma bivejî, şarê ma wa bîyero ma temaşe bikero, wa embazanê xwu rê, merdimane xwu rê bidî şinasnayiş. Semed xelasê in ziwanê ma, in kulturê ma gereka ma destê xwu bikin binê kerra.

Çewlîg, 25.05.2016

_______________________________________

*No roportaj “Newepel, Rojnameyê kulturî, Hûmare 88, Dîyarbekir, Hezîrane 2016, r. 4” de weşanîyayo.

YASAL UYARI: www.zazaki.net kaynağında yayınlanmış herhangi bir haber, yazı veya fotoğrafın site editöründen izin alınmadan olduğu gibi kopyalanarak ya da üzerinde çeşitli oynamalar yapılarak herhangi bir yerde yayınlanması; farklı çalışmalarda alıntı olarak kullanmak amacıyla cümle veya paragrafların kopyalanmasında ise standart bir şekilde kaynak belirtilmemesi durumunda hukuki süreç başlatılacaktır!